"Imiennik – Śladem pradziada" należy do cyklu "Powieści piastowskie". Bolesław II Śmiały (zwany również Szczodrym) ma 16 lat, gdy przejmuje po ojcu zjednoczone i stabilne królestwo. Zdolny i ambitny, zapowiada się na godnego kontynuatora swojego pradziada – Bolesława Chrobrego oraz ojca – Kazimierza Odnowiciela. Jednak nie wiadomo dokąd doprowadzą piastowskie dziedzictwo temperament, buta i pycha, które coraz mocnej władają Bolesławem. W tle wielkiej polityki i toczących się ...
"Odnowiciel to szósty tom Powieści piastowskich." Syn Mieszka II i Rychezy, wezwany przez możnych, wraca do kraju zniszczonego przez kryzys. Lata 1039-1047 przywołane przez Karola Bunscha w kolejnej wyjątkowej powieści historycznej to czas żmudnej odbudowy organizacji państwowej i kościelnej upływający pod rządami mądrego i łagodnego władcy – Kazimierza. Czy jego talenty zjednają mu zwolenników i pozwolą zapanować nad nieposłuszeństwem możnych? Czy wyjdzie zwycięsko z podjęt...
Kolejny tom cyklu powieści historycznych o początkach polskiej państwowości. Bohaterowie wojny z Henrykiem II wracają do grodów i puszczańskich osad, nadchodzi czas rozliczeń ze zdrajcami, nagradzania przyjaciół, odbudowy i umacniania potęgi księstwa. Wydaje się, że życie wraca na dawne tory, jednak książę Bolesław wie, że rozejm jest kruchy, a przyszłość niepewna. Wielu przytłoczonych niezrozumiałymi nakazami nowej wiary upatruje w niej swoich niepowodzeń i wraca do starych...
"Pewnego dnia, odwiedzając buddyjski klasztor położony na mojej trasie, od głównego lamy dowiedziałem się, że w archiwach w Lhasie znajdowały się starożytne pamiętniki odnoszące się do życia Jezusa Chrystusa i narodów zachodnich, i że niektóre wielkie klasztory posiadały stare kopie i tłumaczenia tych kronik...Gdzie Jezus spędził swoje młode lata? Kogo nauczał? Czy historia spisana przez buddyjskich mnichów jest starsza niż Ewangelie? Czy zapiski z buddyjskich klasztorów pokr...
W czasie wielkiej wojny ojczyźnianej zginęły miliony radzieckich dzieci. Rosyjskich, białoruskich, ukraińskich, żydowskich, tatarskich, łotewskich, cygańskich, kozackich, uzbeckich, ormiańskich, tadżyckich. Te, które przeżyły, wojny nie zapomniały nigdy. Dla nich to wspomnienie pierwszego papierosa otrzymanego od Niemca, zapach bzu i czeremchy, zabawa w strzelanie, pierwsze grzyby w lesie, kózka, która miała dawać mleko i zapewnić rodzinie przetrwanie. Ale też sprawy, prz...
Polski Zespół Myśliwski (Polish Fighting Team), nazwany od nazwiska dowódcy ,,Cyrkiem Skalskiego”, był jedną najsłynniejszych, najciekawszych i najbardziej utytułowanych polskich jednostek lotniczych okresu drugiej wojny światowej. Operując w Północnej Afryce w ciągu kilku miesięcy piloci tego zespołu zestrzelili 25 wrogich samolotów na pewno, 3 prawdopodobnie oraz uszkodzili 9 maszyn przeciwnika. Wszystko to przy minimalnych stratach własnych. Ten kolejny tomik z reaktywow...
Intelektualne credo Umberta Eco! Niedościgniona erudycja i zmysł obserwacji czynią z Umberta Eco jednego z największych myślicieli naszych czasów. W tekstach, przygotowywanych w latach 2001-2015 jako wykłady inaugurujące jeden z największych włoskich festiwali kulturalnych, La Milanesiana, powraca ze swoimi ulubionymi tematami: początkami naszej cywilizacji, ewolucją kanonów piękna, różnorodnymi formami ekspresji artystycznej, fałszowaniem Historii i obsesją spisku...
Rywalizacja między wielkimi mocarstwami wchodzi w fazę krytyczną. Czy Stany Zjednoczone pójdą na wojnę z Chinami? Po czyjej stronie stanie Rosja? Czy Polska zostanie wciągnięta w III wojnę światową? Czy świat stoi na krawędzi nuklearnej zagłady? To tylko niektóre z pytań, na które próbują odpowiedzieć Jacek Bartosiak i Piotr Zychowicz. Znany geopolityk oraz publicysta historyczny rozmawiają o Polsce i świecie. O tym, czy armia Rzeczypospolitej jest gotowa odeprzeć ata...
Najoryginalniejsza książka o historii Polski! Historię Polski zazwyczaj poznajemy według utartego schematu: średniowiecze, nowożytność, zabory i powstania, odzyskanie niepodległości i wiek dwudziesty. Ale tak nie musi być!Norman Davies udowadnia, że nie ma dla niego schematów, od których nie można byłoby się oderwać. W „Sercu Europy” podróż przez polską historię biegnie ścieżką od czasów najnowszych do epok najbardziej w czasie odległych. Dzięki temu zabiegowi autor „Powstani...
Przerażająca, a zarazem fascynująca historia o tym, jak nędzny prowincjusz, pochodzący z odległego zakątka Austrii Habsburgów, zdołał zdobyć władzę, jaką nikt dotychczas. Jak nieprawdopodobne i nikczemne idee byłego studenta historii sztuki zdołały zespolić się w ideologię, która przez dwanaście lat decydowała o losach milionów ludzi. Jak szalona determinacja, by zbrojnie narzucić swoją wolę i odeprzeć licznych wrogów, wywołała ludobójczą katastrofę. Autor rekonstruuje histor...
Trylogia Krystyna, córka Lavransa napisana przez Sigrid Undset – laureatkę literackiej Nagrody Nobla za „wspaniałe opisy życia w średniowiecznej Skandynawii”.Przenieśmy się do średniowiecznej Norwegii, by wśród niesamowitych krajobrazów i szemrzących w dolinach potoków poznać mierzącą się z moralnymi dylematami bohaterkę, jej losy i przeżycia odarte z wszelkich pozorów.Żona to drugi tom, opowiadający o Krystynie, oddanej córce norweskiego szlachcica. Towarzyszymy jej, kiedy w...
Pierwsza pełna historia najsłynniejszego diamentu świata, Koh-i-Noora, czyli Góry światła. 29 marca 1849 roku dziesięcioletni maharadża Pendżabu został wprowadzony do sali tronowej Pałacu Luster we wspaniałym forcie Lahaur. Tam w czasie publicznej ceremonii, wystraszony, ale zachowujący godność chłopiec, formalnie przekazał prawdziwe skarby najbogatszego państwa Indii prywatnej korporacji – Kompanii Wschodnioindyjskiej. Został również zmuszony do podarowania brytyj...
True crime w cyfrowych czasachPrzestępstwa nie muszą się zaczynać w ciemnej uliczce. Czasem wystarczy jedno kliknięcie. Niebezpieczna sieć to wstrząsający zbiór historii, które odsłaniają kulisy zbrodni i nadużyć rodzących się w internecie: od cyberstalkingu, przez grooming, aż po morderstwa skrupulatnie zaplanowane w dark webie. Podcasterka true crime Monika Prześlakowska z reporterską precyzją opowiada o sprawach, które zaczęły się od niewinnej wiadomości albo niezdrowej fa...
A gdyby nasz świat był tylko podrzędnym osiedlem w wielkiej galaktycznej federacji? Kanton Warszawa – Osiemnasta Dzielnica. Planetę w całości pokrywają slumsy, a kontrastujące z nimi ekskluzywne wieżowce pogłębiają tylko bolesną świadomość dysproporcji i wpędzają mieszkańców we frustrację. By wydobyć się z nędzy, Helena Chen postanawia podpisać kontrakt z Konsorcjum Wydobywczym i zaciąga się do niewolniczej pracy na księżycu Jowisza. Kopalnią zarządza Jasper – syn jednego z...
Śmiertelna pułapka i szansa na ocalenie. Podziemna wojna, o której nie miałeś pojęcia. Zejścia do kanału boją się wszyscy. Polacy nie mają wyboru, znajdują w sobie odwagę. Niemcy nie odważą się na to nigdy. Będą wieszać granaty przy włazach i wrzucać je do środka. Będą blokować studzienki. Będą zabijać wycieńczonych podziemną wędrówką powstańców i cywilnych uciekinierów. Ukrywają się tam Żydzi po likwidacji getta. Łączniczki AK przeciskają się nimi, niosąc meldunki. Grup...
Marka zaczyna się w głowie konsumenta, a do jej zbudowania potrzebna Ci przemyślana strategia.Na medycynie, polityce i marketingu znają się, jak wiadomo, wszyscy. I pewnie właśnie dlatego większość potencjalnie świetnych biznesów upada w ciągu pierwszych kilku lat działalności… Po prostu ich właściciele nie wiedzieli, zapomnieli albo pominęli rzeczy, na które obowiązkowo powinni zwrócić uwagę, budując swoją firmę. Na szczęście jest Paweł Tkaczyk. N...
Ku świadomemu celebrowaniu życiaCo ma dla nas tantra?>>Na dźwięk słowa "buddyzm" nasze skojarzenia często biegną w kierunku ascetycznych mnichów, wyrzekających się doczesności na ścieżce duchowego samodoskonalenia. Z kolei tantra to duchowość zakotwiczona w materii - przyjemność i pożądanie zajmują w niej ważne miejsce. Nie bez powodu wielu ludziom tantra kojarzy się przede wszystkim z seksualnością, choć to bardzo upraszczający i spłycający zagadnienie...
Polowanie to ekscytująca historia tajnej misji schwytania mułły Dadullaha, przywódcy talibów, jednego z najniebezpieczniejszych ludzi na świecie. Korzystając z tajnych źródeł i swej unikalnej wiedzy o działaniach SAS, Andy McNab przedstawia wstrząsający opis tego, czego potrzebowały siły specjalne, aby znaleźć cel i co musiałyby zrobić, aby wykonać zadanie. Andy McNab – były żołnierz i dowódca wyborowych oddziałów SAS. Wielokrotnie odznaczany najwyższymi medalami bojowymi. ...
Pod płaszczem przedwojennej elegancji kryją się historie, które wstrząsnęły całym krajem – pełne pasji, wybuchów namiętności, intryg i dramatycznych zwrotów akcji.Kamil Janicki zbiera fascynujące relacje z najgłośniejszych procesów kryminalnych okresu międzywojennego, w których na ławie oskarżonych zasiadły kobiety: dzieciobójczynie, malwersantki, szantażystki, morderczynie. Prawdziwe femmes fatales II Rzeczypospolitej, bohaterki pierwszych stron gazet, chociaż wcale nie pozy...
Królewskie romanse bez wątpienia odmieniły oblicze Europy, a sekrety jego alkowy rozpalały wyobraźnię współczesnych. To na polecenie władcy dwie spośród jego sześciu żon zostały ścięte. Odbiło się to na poglądach i charakterach obu jego córek. Maria I („Krwawa Maria”) była żarliwą katoliczką, a Elżbieta I („Królowa-Dziewica”) zagorzałą protestantką. Obie wyraziście zapisały się na kartach historii.Historia Tudorów do dziś inspiruje twórców i stanowi przedmiot dociekań badaczy...
Sprawa katyńska, walka wywiadów i epicka opowieść o Polsce podczas II wojny światowej... Hrabiemu Antoniemu Mokrzyckiemu, dyplomacie znanemu z powieści „Kurier z Toledo”, nie dane było ułożyć sobie życia u boku żony. Powołany do wojska w stopniu podporucznika otrzymuje rozkaz: jako agent Dwójki ma wywieźć i schować dokumenty agentów polskiego wywiadu w ZSRR. Jednak kampania wrześniowa komplikuje te plany. Mokrzycki staje do walki z Armią Czerwoną w drodze do rumuńskiej grani...
Walki pancerne we wrześniu 1939 roku były kluczowym elementem kampanii, chociaż Polska posiadała znacząco mniejsze siły pancerne w porównaniu do Niemiec. Niemieckie dywizje pancerne, stosując taktykę blitzkriegu, odegrały zaś decydującą rolę w przełamywaniu polskiej obrony i szybkim postępie wojsk. Polskie siły pancerne, mimo ograniczonej liczby i słabszego uzbrojenia, toczyły zacięte walki, próbując spowolnić niemieckie natarcie. Autor ukazuje bohaterstwo polskich pancerniak...
Kolejna fascynująca książka Kamila Janickiego! Kamil Janicki, autor m.in. bestsellerowych Dam złotego wieku, powraca do historii kobiet i proponuje pasjonującą opowieść o czterech żonach jednego z najważniejszych władców w historii Polski. Jadwiga Andegaweńska, Anna Cylejska, Elżbieta Granowska i Zofia Holszańska – żony Władysława Jagiełły - wielkiego monarchy, przebiegłego polityka i człowieka, który szczęście w miłości odnalazł dopiero u schyłku swego życia. Wraz z ...
Przemyślenia Pawła Jasienicy na temat dawnej Polski, rzetelnie podparte faktami historycznymi i umieszczone w szerokim europejskim kontekście, napisane są w formie niezwykle ciekawych esejów. Ciągle fascynują świeżością sądów, mistrzowskim i niepowtarzalnym stylem kreślenia historycznych hipotez. Świetnie uzupełniają wiedzę, poszerzają horyzonty i w zajmujący sposób wyjaśniają zawiłości dziejowe z początków państwa polskiego. W pierwszej części Podglebie – autor snuje rozw...
Audiobooki, znane także jako książki mówione, to nagrania dźwiękowe, które zawierają tekst książkowej publikacji odczytywany przez lektora, zawodowego aktora bądź syntezator mowy. Audiobooki są zapisywane na nośniku danych, współcześnie przeważnie w postaci cyfrowej (najczęściej jako płyty Audio CD lub pliki MP3). Wcześniej były nagrywane także na płytach gramofonowych czy na kasetach magnetofonowych.
Słuchanie audiobooków jest możliwe zarówno na domowym sprzęcie audio-wideo, komputerach i laptopach w programach umożliwiających odtwarzanie dźwięku, telefonach komórkowych (przede wszystkim smartfonach), odtwarzaczach MP3, jak i na zestawie audio czy nawigacji znajdujących się w samochodzie.
Książki mówione są przeznaczone do słuchania. Umożliwiają odbiór literatury małym dzieciom oraz osobom niewidomym bądź niedowidzącym, dla których audiobooki są jedną z nielicznych możliwości kontaktu ze słowem pisanym.
Dużą zaletą audiobooków jest fakt, że można ich słuchać w każdej sytuacji, także podczas wykonywania innych czynności jak na przykład podróż samochodem, uprawianie sportu czy wykonywanie domowych obowiązków.
MP3 to najpopularniejszy format skompresowanych plików audio. Pełna nazwa formatu MP3 to MPEG-1, Layer 3. Należy on do standardów ISO. MP3 jest algorytmem kompresji stratnej dźwięku, który został wcześniej przetworzony na sygnał dźwiękowy. Dźwięki zapisane w standardzie MP3 są poddawane stratnej konwersji w celu redukcji rozmiaru pliku.
Współcześnie jest to nadal jeden z najpopularniejszych formatów audio, przede wszystkim dzięki małemu rozmiarowi plików. Do rozpowszechnienia plików w tym formacie przyczyniła się również ich kompatybilność z różnymi urządzeniami odtwarzającymi pliki audio – MP3 jest dla nich standardowym formatem.
Każdy z nas miał w swoim życiu styczność z nauką historii i świetnie zdaje sobie sprawę, że najlepiej zapamiętuje się te opowieści o przeszłości, które są ciekawie opowiedziane i wciągają od pierwszych stron. Współczesnej literaturze historycznej daleko bowiem do nudnych podręczników, a sama historia jest przecież pełna fascynujących wydarzeń i osób! W wielu wypadkach głos zabierają świadkowie tych ważnych chwil, dzięki czemu możemy poznać ich relacje i przeżycia “z pierwszej ręki”. Stąd wśród tytułów dotyczących historii znajdziecie sporo biografii, pamiętników czy wspomnień, takich jak dwutomowy “Gombrowicz. Ja, geniusz” Klementyny Suchanow, “Lachert i Szanajca” Beaty Chomątowskiej czy “Nieopowiedziane biografie. Polskie dzieci urodzone z powodu wojny” Jakuba Gałęziowskiego. Znaleźć można tu także wiele błyskotliwych podsumowań - jak “Krótka historia prawie wszystkiego” Billa Brysona lub “Zaginione królestwa” Normana Daviesa. Niektóre ebooki historyczne łączą się z reportażami i literaturą podróżniczą - jak chociażby “Cień jedwabnego szlaku” Colina Thurbona bądź “W oblężeniu. Życie pod ostrzałem na sarajewskiej ulicy” Barbary Demick. Wszystkie dostępne są na Woblink w różnych formatach, w tym epub, mobi lub pdf. Znajdziecie tutaj liczne przykłady historiografii - działu piśmiennictwa obejmującego na przykład kroniki. Dobrym przykładem jest tutaj “Historiografia XX wieku” Georga G. Iggersa. Interesują Was militaria i historia wojskowości? “50 idei, które powinieneś znać. Historia wojskowości” to świetne wprowadzenie do tego tematu.
Przeszłość zawiera w sobie niezliczoną ilość ciekawych historii, niewyjaśnionych zagadek i nieznanych wcześniej tajemnic, które odkrywają przed nami kolejni autorzy i autorki. Jak wybrać najlepsze dla siebie książki? Podpowiadamy! Jeśli ciekawi Was, jak wyglądało codzienne funkcjonowanie ludzi w dawnych wiekach, polecamy sięgnąć po serię “ Życie w średniowieczu” Frances Gies i Josepha Gies. Składają się nań: “Życie w średniowiecznym zamku”, “Życie w średniowiecznej wsi”, “Życie w średniowiecznym mieście”, “Życie średniowiecznej kobiety”, “Życie średniowiecznej rodziny” oraz “Życie średniowiecznego rycerza”. Znajdziecie je wszystkie na Woblink jako ebooki (epub, mobi, pdf). A może lubicie rozwiązywać zagadki kryminalne? Świetnie! Sięgnijcie po “Wszystkie trupy prowadzą do Rzymu. Kryminalne zagadki starożytnych” Emmy Soulthon. Całościową historię człowieka na Ziemi zawarł w swojej bardzo znanej książce “Sapiens. Od zwierząt do bogów” Yuval Noah Harari. Z kolei analizę dotyczącą przede wszystkim współczesnej sytuacji politycznej zawarł w swojej “Drodze do niewolności” Timothy Snyder. Interesują Was losy kobiet w różnych, kluczowych momentach historii Polski? Właśnie dla Was są ebooki autorstwa Anny Herbich, takie jak “Dziewczyny z Wołynia”, “Dziewczyny z Powstania”, “Dziewczyny z Solidarności” czy “Dziewczyny ocalałe”. Szukajcie ich na Woblink jako książek papierowych, audiobooków bądź ebooków (epub, mobi, pdf)!
Wiele popularnych ebooków historycznych opowiada o przeszłości naszego kraju. Jednym z najbardziej znanych światowych historyków zajmujących się tym tematem jest Norman Davies. Jego “Boże igrzysko. Historia Polski” stanowi obecnie w zasadzie już klasyczne opracowanie tego zagadnienia. Podobnie jest w wypadku jego “Powstania 44”, które zostało opublikowane w 60. rocznicę Powstania Warszawskiego. Wydarzenie to zostało umieszczone w szerokim kontekście okresu 1939-1956 i stanowi cenny wkład w debatę toczoną wokół tego zrywu. Z tym trudnym temat mierzy się także Magda Łucyan w swojej książce “Powstańcy. Ostatni świadkowie walczącej Warszawy”. O innych momentach z historii Polski opowiadają także między innymi Iwona Kienzler i jej “W oparach absyntu. Skandale Młodej Polski”, “Pozdrówcie Góry Świętokrzyskie” Cezarego Chlebowskiego, “Zawodowe dziewczyny. Prostytucja i praca seksualna w PRL” Anny Dobrowolskiej, “Kroków siedem do końca. Ubecka operacja, która zniszczyła podziemie” Piotra Lipińskiego czy “Wymazana granica. Śladami II Rzeczpospolitej” Tomasza Grzywaczewskiego. Klasyczną już pozycją dotyczącą różnych epok w historii naszego kraju są książki Pawła Jasienicy. Jego “Polska Jagiellonów”, “Polska Piastów” czy “Myśli o dawnej Polsce”, a także wiele innych tytułów zajmujących się historią Polski znajdziecie na Woblink między innymi jako ebooki (epub, mobi, pdf)!
Wiele ważnych tytułów z gatunku literatury historycznej skupia się na innej lub szerszej perspektywie niż dzieje Polski, na przykład na historii Europy. Jednym z najbardziej monumentalnych dzieł wspomnianego już Normana Daviesa jest jego trzytomowa “Europa. Rozprawa historyka z historią”, która od momentu publikacji pierwszego tomu w 1996 roku wywołuje liczne debaty. Niektóre książki łączą w sobie cechy literatury historycznej i reportażu - tak dzieje się na przykład w wypadku wydanego nakładem Wydawnictwa Czarne tytułu “Gorsze dzieci Republiki. O Algierczykach we Francji” Ludwiki Włodek. O historii Stanów Zjednoczonych opowiada między innymi “Droga do wyzwolenia. Scjentologia, Hollywood i pułapki wiary” Lawrence’a Wrighta czy “Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od 1492 roku do dziś” Howarda Zinna. Szeroką perspektywę proponuje także znany brytyjski historyk Eric Hobsbawm w książce “Wiek skrajności. Spojrzenie na krótkie XX stulecie”. Wiele dzieł literatury historycznej skupia się historii nowożytnej, zwłaszcza na okresie II wojny światowej, opowiadając o obozach zagłady - są to na chociażby “Płakaliśmy bez łez. Relacje byłych więźniów z żydowskiego Sonderkommando w Auschwitz” Gideona Griefa, “Noc” Eliego Wiesela czy “Leningrad. Tragedia oblężonego miasta 1941-1944” Anny Reid. Niejedno wydarzenie, osoba lub perspektywa do dziś pozostawałyby w ukryciu gdyby nie dociekliwość licznych autorów i autorek pozycji historycznych - zapoznajcie się z ich dziełami z pomocą Woblinka!
Literatura historyczna pełna jest pozycji, które zajmują się różnymi epokami - od starożytności po współczesność. Jeśli interesują Was najdawniejsze czasy, a przy tym chcecie dowiadywać się o nich jak najwięcej w lekkiej formie, sięgnijcie po “Jak przeżyć w starożytnym Rzymie” L. J. Trafford, “Jak przeżyć w starożytnej Grecji” Roberta Garlanda czy “Jak zmieścić całą starożytność w jednej windzie” Theodore’a Papakostasa. A może wolicie nieco bardziej naukowe opracowania? “Mity, rytuały i polityka Inków” Jana Szemińskiego i Mariusza Ziółkowskiego lub “Historia Korei” Joanny Rurarz są właśnie dla Was! Wiele z tych pozycji opiera się na wiedzy zdobytej dzięki archeologii i jej odkryciom. Taka sytuacja ma miejsce na przykład w książce “Pierwsze słowo. Narodziny mowy i pisma” Martina Kuckenburga z serii “ Rodowody cywilizacji”. Bardziej interesuje Was średniowiecze? “Przeżyj rok w średniowieczu” Tillmanna Bendikowskiego, “Długie średniowiecze” Jacquesa Le Goffa, “Czasy katedr. Sztuka i społeczeństwo 980-1420” George’a Duby bądź “Jesień średniowiecza” Johana Huizingi czekają na Was na Woblink jako książki papierowe, audiobooki i ebooki (epub, mobi, pdf)!
Najsłynniejsi i zupełnie nieznani bohaterowie, największe i nigdy dotąd nie opowiedziane bitwy, szalone rewolucje i ciche, codzienne życie - to wszystko znajdziecie na kartach książek historycznych. Starożytność, średniowiecze, nowożytność - bez względu na to, która epoka interesuje Was bardziej, czeka na Was mnóstwo tytułów! Dzięki nim nie tylko lepiej poznacie przeszłość, ale także łatwiej będzie Wam zrozumieć teraźniejszość. Zarówno naukowe opracowania, jak i reportaże, biografie czy powieści historyczne - to wszystko czeka na Was na Woblink w postaci książek papierowych, audiobooków oraz ebooków (epub, mobi, pdf).
![okładka Nieznane życie Jezusa [wersja nieocenzurowana], Audiobook | Nikolaj Notowicz](https://woblink.com/media/cache/resolve/web_view_small/products/images/65e09bd5ad720.jpeg "Audiobook | Nieznane życie Jezusa [wersja nieocenzurowana] - Nikolaj Notowicz")
