⚠️ Uwaga! Trwa przerwa techniczna do 1 stycznia, godz. 08:00. Aktualnie złożenie nowego zamówienia jest czasowo niedostępne. Dodaj teraz wybrane produkty do koszyka – kupisz je po wznowieniu działania sklepu.

Biografie i wspomnienia

Typ publikacji

Cena

Format

Wydawcy

Sortuj według:
Zyskujące popularność

Popularne kategorie

Wszystkie kategorie

Promocja
okładka Ostatni świadkowie, Audiobook | Swietłana Aleksijewicz

W czasie wielkiej wojny ojczyźnianej zginęły miliony radzieckich dzieci. Rosyjskich, białoruskich, ukraińskich, żydowskich, tatarskich, łotewskich, cygańskich, kozackich, uzbeckich, ormiańskich, tadżyckich. Te, które przeżyły, wojny nie zapomniały nigdy. Dla nich to wspomnienie pierwszego papierosa otrzymanego od Niemca, zapach bzu i czeremchy, zabawa w strzelanie, pierwsze grzyby w lesie, kózka, która miała dawać mleko i zapewnić rodzinie przetrwanie. Ale też sprawy, prz...

Promocja
okładka Bóg odszedł z poczuciem winy. Tadeusz Bartoś w rozmowie z Arturem Nowakiem, Audiobook | Artur Nowak, Tadeusz Bartoś

Tadeusz Bartoś, filozof i były dominikanin, opowiada Arturowi Nowakowi o życiu w peerelowskim Krotoszynie, o Kościele, który uwodził i zniewalał, o rodzinie i latach edukacji nacechowanych pogardą, o Polsce, której się wstydzi i którą kocha. I chrześcijaństwie, które generuje w nas poczucie winy, by nim zarządzać. To nie jest tylko wspominanie – to wiwisekcja polskiej duszy. Rozmowy są ostre jak żyletka i czułe jak pamięć dziecka. To opowieść o dojrzewaniu, które boli, i bu...

Promocja
okładka Co Polska i Polacy dali światu, Ebook | Teresa Kowalik, Przemysław Słowiński

Czytelnicy wspaniale przyjęli „Królewski dar“, w którym autorzy opisywali dorobek polskich wynalazców, odkrywców i badaczy. Oddajemy w ręce czytelnika kolejny tom monumentalnego dzieła – tym razem zawierający poczet żołnierzy, wodzów, polityków, biznesmenów, duchownych i bohaterów ratujących ludzkie życie. Ponad pięćdziesiąt postaci, o których powinieneś wiedzieć; tych pomnikowych i tych niedocenionych przez historię powszechną. Łączyła ich polska nić wspólnoty. Ż...

Promocja
okładka John & Paul. The Beatles i muzyczne love story, Ebook | Leslie Ian

Dwóch chłopaków z Liverpoolu, którzy zmienili świat muzyki.John & Paul to porywająca opowieść o niezwykłej więzi Lennona i McCartneya – przyjaciół, rywali i artystycznych bratnich dusz.Ian Leslie zabiera nas w podróż od ich pierwszego spotkania po tragiczny finał, pokazując, jak z bólu, miłości i pasji stworzyli muzykę, która na zawsze odmieniła kulturę.Oparta na niedawno ujawnionych nagraniach i materiałach biografia odkr...

Promocja
okładka Madonna. A rebel life. Biografia, Ebook | Mary Gabriel

Wczesne doniesienia prasowe opisywały Madonnę jako „niegrzeczną dziewczynę z chłopięcych marzeń”, ale szybko stało się jasne, że była złą dziewczyną z dziewczyńskich fantazji.Od czasów Sinatry, Elvisa i Beatlesów młode kobiety i dziewczyny przekrzykujące męskich gwiazdorów stały się tak powszechne, że aż banalne. Wydawało się, że kobiety przyciągają tłumy tylko wtedy, gdy śpiewają o tym, jak bardzo pragną mężczyzn.Do czasu kiedy na scenie nie pojawiła się ona MADONNA Pi...

Promocja
okładka Sensacje filmowe, Ebook | Krzysztof Toeplitz

Dzieło autora scenariusza do ikonicznego serialu „Czterdziestolatek”! ,,Hollywood nie jest miejscem na mapie - Hollywood to stan umysłu. (…) Ta nazwa stała się symbolem, oznaczającym kłębowisko ludzkich nadziei, namiętności, osiągnięć i dramatów, stała się symbolem amerykańskiego filmu i wszystkiego, co w dobrym i złym znaczeniu przyniosło światu to zjawisko”. Sprawy, których dotyczą ,,Sensacje filmowe” rozgrywają się w Hollywood czasów PRL-u i mają związek nie tylko z his...

Promocja
okładka Piękny dwudziestoletni, Ebook | Andrzej Czyżewski

Kultowa biografia Marka Hłaski - największej ikony polskiej literatury. Hłasko już za życia stał się legendą, a jego przedwczesna śmierć w 1969 roku (miał zaledwie 35 lat) tylko tę legendę wzmocniła. Nazywany był polskim Jamesem Deanem, a literacko porównywany do Ernesta Hemingwaya. Autor biografii Andrzej Czyżewski - cioteczny brat Marka Hłaski - w swojej wciągającej opowieści nie tylko burzy wiele mitów, ale też przytacza wiele nieznanych faktów z życia Hłaski. Biogra...

Promocja
okładka Maria Antonina. Zgilotynowana królowa, Audiobook | Marski Stanisław

Audiobook "Maria Antonina. Zgilotynowana królowa" to klasyczne dzieło powstałe w latach 30. XX wieku. Autor prezentuje w nim historię żony Ludwika XVI.

Jej panowanie naznaczone było skomplikowanymi relacjami z francuskim dworem oraz społeczeństwem, a rola królowej Francji w wydarzeniach Rewolucji Francuskiej przyniosła jej tragiczny los. Życie i losy Marii Antoniny stały się symbolem upadku monarchii absolutnej w kraju.

Promocja
okładka Szukając Dory Maar. Historia słynnej surrealistki, którą zniszczył Picasso, Audiobook | Brigitte Benkemoun

Fotografka, malarka i muza francuskiej bohemy.Bez niej nie powstałaby Guernica Picassa.Żyła otoczona sławnymi ludźmi, jednak na jej pogrzeb nie przyszedł prawie nikt.Jedyna fotografka, którą surrealiści przyjęli do swego grona.Francuska dziennikarka kupuje w internecie kalendarzyk, w którego okładce odnajduje notes, a w nim zapisane telefony takich postaci jak Breton, Brassaï, Cocteau, Éluard, Lacan i Chagall. Kto mógł znać tych wszystkich geniuszy? Oczywiście inny geniusz! P...

Promocja
okładka Carnegie. Mistrz Napoleona Hilla i pierwszy miliarder w historii?, Audiobook | Stead William

Publikacja „Carnegie. Mistrz Napoleona Hilla i pierwszy miliarder w historii?” przedstawia biznesową biografię najbogatszego człowieka swoich czasów. Andrew Carnegie zapisał się w historii jako przedsiębiorca odpowiedzialny za ekspansję przemysłu stalowego w Stanach Zjednoczonych. Wraz z rosnącym majątkiem potentat zwiększał jednocześnie liczbę środków oddawanych na cele społeczne, w tym biblioteki i uniwersytety. Promował demokrację, rozwój, niepodległość w skolonizowanych...

Promocja
okładka Słońca bez końca. Biografia Kory, Ebook | Beata Biały

Kora. Piosenkarka, poetka, artystka. Charyzmatyczna i nietuzinkowa. Niedająca się zaszufladkować. Wzbudzająca skrajne emocje. Ikoniczna. Sama o sobie mówiła: „Nie jestem taka, jaką mnie opisują". Jaka zatem była? Jaka droga poprowadziła ją z ubogiego krakowskiego mieszkania w suterenie na największe polskie sceny? Co ją ukształtowało? Beata Biały z uwagą i czułością składa portret Kory niczym obraz z setek puzzli. Z rozmów z jej bliskimi, przyjaciółmi. Z zapisków i wspo...

Promocja
okładka Jak człowiek staje się mordercą, Ebook | Richard Taylor

Dlaczego ludzie zabijają? Czy popełnienie makabrycznej zbrodni czyni z kogoś potwora? Czy każdy z nas, gdyby miał powód, mógłby zostać zabójcą? W ciągu dwudziestu sześciu lat praktyki klinicznej psychiatra sądowy Richard Taylor pracował nad ponad setką spraw dotyczących morderstw. I chociaż wszystkie kończyły się ludzką śmiercią, to za zbrodniami stały odmienne motywacje. W swojej fascynującej opowieści autor wspomina najbardziej tragiczne, przerażające i poruszające...

Promocja
okładka Zamach na Kutscherę, Ebook | Marek Dunin-Wąsowicz

Historia najgłośniejszego zamachu przeprowadzonego przez żołnierzy oddziału specjalnego Kedywu Komendy Głównej AK „Pegaz”, którego celem było zabicie dowódcy SS i Policji na dystrykt warszawski Generalnego Gubernatorstwa Franza Kutscherę. Operacja ta została przeprowadzona 1 lutego 1944 w Alejach Ujazdowskich w Warszawie. Operacja ta zakończyła się sukcesem. Uważana jest za najważniejszą akcją bojową wymierzoną w wysokiego funkcjonariusza niemieckiego aparatu terroru, która z...

Promocja
okładka Bloki w słońcu, Ebook | Lidia Pańków

Trudno sobie wyobrazić pejzaż polskiego miasta bez blokowisk. Trójmiejska Zaspa, wrocławski Nowy Dwór czy wreszcie warszawskie pasmo Ursynów-Kabaty. Zgodnie z polityką urbanistyczną ówczesnych władz, osiedla miały odciążać centrum aglomeracji, tworzyć odrębne struktury społeczne i zapewniać powierzchnię do życia dla setek tysięcy mieszkańców. Ursynów Północny zaprojektowano jako ostatnią gigantyczną inwestycję budowlaną tego typu. Powstał w całości z wielkiej płyty, a pierw...

Promocja
okładka Pamiętajcie, że byłem przeciw, Ebook | Barbara Seidler

Ze wstępem Cezarego Łazarewicza. Chociaż pamiętała, że reporter powinien być obiektywny, to szczerze przyznawała, że nie potrafi. Tam, gdzie prokuratorzy, adwokaci i sędziowie widzieli paragrafy, Barbara Seidler widziała ludzi. I chociaż twórcy kryminałów mogą tu szukać inspiracji, bo opisane sprawy mrożą krew w żyłach, to autorce udało się – dzięki opisywaniu także procesów o miedzę, zabójstw na wiejskiej zabawie, gehenny w kwaterunkowym mieszkaniu, czynu zawiedzi...

okładka Piekło tuż za rogiem, Książka |

Nigdy nie chodziło mi o kasę. Nie dążyłem do tego, by stać się najbogatszym człowiekiem na świecie. Działałem w myśl zasady: „Postawię to wszystko na głowie”. Zrobię taką muzykę, jakiej nikt jeszcze nie słyszał. W brytyjskiej alternatywie nie ma drugiego takiego jak on. Jego unikalne brzmienie wstrząsnęło sceną muzyczną lat 90., na trwałe wpisało się w historię tamtego pokolenia i do dziś rezonuje w kulturze. Bristol lat 80. pulsował muzyczną energią. Hip-hop i jamajskie sou...

Promocja
okładka Bez oklasków, Ebook | Kamila Drecka, Englert Jan

Jan Englert mówi o sobie, że jest złożony z wielu Englertów. Jest romantyczny i analityczny, niegodziwy i szlachetny, bezwzględny i empatyczny, a jednocześnie pozbawiony – wydawałoby się niezbędnego w wypadku aktorstwa – szaleństwa. Ponad pięćdziesiąt lat na scenie i piastowanie ważnych funkcji pozwoliło mu poznać dobrze własną naturę, nabrać dystansu do rzeczywistości i z ironią spojrzeć na siebie sprzed lat.  ...

Promocja
okładka W moim znaku Waga, Ebook | Andrzej Sikorowski

Długo wyczekiwana autobiografia lidera grupy Pod Budą Nie spodziewajcie się fabularnej konsekwencji ani dyscypliny opowiadania. Wraz ze znanym autorem tekstów, kompozytorem i gitarzystą Andrzejem Sikorowskim udajemy się w podróż po jego życiu i twórczości, a wstępem lub puentą każdej opowieści jest tekst piosenki. Lider grupy Pod Budą, autor słynnych przebojów takich jak Bardzo smutna piosenka retro, Ballada o ciotce Matyldzie czy Nie przenoście nam stolicy do Kr...

Promocja
okładka Bez powrotu, Ebook | Graham Bowley

Pierwsi na szczyt weszli Włosi. Było to 4 sierpnia 1954 roku, ale do dziś K2, choć nie jest najwyższą górą świata, pozostaje jedną z najbardziej pożądanych, a jednocześnie najniebezpieczniejszych. Pochłonęła w sumie sześćdziesiąt sześć istnień. Z każdej dziesiątki zdobywców jeden zostaje tam na zawsze. „Bez powrotu” to historia międzynarodowej wyprawy z sierpnia 2008 roku, w czasie której zginęło jedenaście osób. Na początku wydawało się, że Graham Bowley, reporter...

okładka O czym drzewa w Bieszczadach nie szumią. Ocalona z Sobiboru, Książka | Krzysztof Potaczała

Są historie, które nie chcą być opowiedziane   Nie opowiadała synowi o kuli, która trafiła ją podczas ucieczki. Nie mówiła mu o głodzie, który czuła nieustannie. Ani o śmierci, którą widziała unoszącą się kłębami nad lasem. Nie znajduje dziś w Ustrzykach Dolnych miejsc, które jego matka mogła kiedyś oglądać. Nie ma już domów ani bożnic, tylko rozrzucone po polach i lasach kości. Kiedyś mieszkali tu Żydzi, Polacy i Ukraińcy. Przyjaciele, sąsiedzi. Aż przyszła wojna. Sal...

okładka Osiecka. Rodzi się ptak, Książka | Karolina Felberg

Myślę, że to najważniejsza książka o Agnieszce. Wspaniała! Magda Umer BIOGRAFIA TOTALNA Żyć trzeba bardzo, bardzo, bardzo, bardzo intensywnie i prędko (…). Życie nigdy nie jest za długie! Agnieszka Osiecka   BIOGRAFIA TOTALNA Poszła do liceum jako 12-latka, maturę zdała w wieku 16 lat, ale do czasów studiów ojciec mył jej włosy. Wcześnie zaczęła życie miłosno-erotyczne. Starała się wszystko opisywać w dziennikach, choć wiedziała, że jej rodzice regularnie je czytaj...

okładka Dezorientacje. Biografia Konopnickiej, Książka | Magdalena Grzebałkowska

MAGDALENA GRZEBAŁKOWSKA NA TROPIE KONOPNICKIEJ BEZKOMPROMISOWA BIOGRAFIA POETKI Matka ośmiorga dzieci opuszcza męża i przenosi się do Warszawy, by pisać poezję. Autorka bajki O krasnoludkach i o sierotce Marysi chorą córkę zamyka w szpitalu psychiatrycznym. Pochylająca się nad losem dzieci społeczniczka oddaje obcym ludziom własnego wnuka. Postać migotliwa, niejednoznaczna, nieuchwytna. Wybitna reporterka Magdalena Grzebałkowska mierzy się z legendą Konopnickie...

okładka Nieocalony. Tadeusz Borowski. Biografia, Książka | Marta Byczkowska-Nowak

W CHOWANEGO ZE ŚMIERCIĄ Mówiono, że śpieszył się z przeżyciem własnego życia. Gdy w 1951 roku na zebranie Związku Literatów Polskich dotarła tragiczna wiadomość, nie dowierzano, że postanowił się zabić. Przed wojną był poetą. W 1943 roku trafił do Auschwitz, gdzie zaczął pisać nowatorską prozę. Opublikowana po wojnie stała się sensacją. Nikt do tej pory nie opowiadał tak o obozach i więźniach, nikt tak bezkompromisowo nie podawał ceny przeżycia. Gdy jednak partyjni towa...

okładka Naziści po wojnie. Kariery ludzi Hitlera, Książka | Danny Orbach

Po wojnie to naziści budowali potęgi światowych agencji wywiadu: CIA, KGB, a nawet Mosadu. Ich okrutne metody przesłuchań są stosowane do dziś. Przez lata pozostawali bezkarni, a niektórych nie osądzono nigdy. Reinhard Gehlen zamienił sztab generalny Wehrmachtu na CIA – jego imieniem nazwano nawet komórkę, która zbierała informacje o tajnych operacjach ZSRR. Alois Brunner jako funkcjonariusz gestapo wysłał na śmierć tysiące Żydów – po wojnie szmuglował broń, praco...

Co znajdziesz w kategorii: Biografie i wspomnienia

Co to jest książka biograficzna?

Książki biograficzne to dzieła opisujące życie, karierę, osiągnięcia jakiejś znanej postaci lub popularnej osoby, na przykład muzyka, polityka czy sportowca. Niektóre z tych tytułów są fabularyzowane, inne nie. W przeciwieństwie do autobiografii, ebooki biograficzne napisane są z perspektywy osoby trzeciej, opisującej daną postać. Z kolei autobiografie to historie tworzone przez same osoby w nich opisywane - znajdziecie w nich zatem wiele osobistych opowieści oraz pierwszoosobową formę narracji. Czasami biografie skupiają się na osobach lub wydarzeniach kontrowersyjnych - innym razem na tych najbardziej cenionych i lubianych. Sensację wywołał na przykład debiut literacki Jennette McCurdy, “Cieszę się, że moja mama umarła”. Ten pełen emocji zapis zmagań z toksyczną matką, zaburzeniami odżywiania i uzależnieniami jednej z najbardziej znanych współczesnych amerykańskich dziecięcych aktorek. Nie zawsze jednak biografie lub autobiografie opierają się na tak trudnych zwierzeniach i wspomnieniach.

Z czego składa się biografia?

Jakie elementy składają się na ciekawe biografie? Przede wszystkim wciągająca, często wielowątkowa historia odmalowująca obraz człowieka z krwi i kości - z jego radościami i smutkami, problemami i sukcesami. Często dzieła te opierają się na wspomnieniach - czy to samej opisywanej osoby, czy jej przyjaciół, znajomych, rodziny, bliskich. Dzięki temu otrzymujemy w miarę możliwości jak najbardziej pełny obraz życia, do którego poznania zostajemy zaproszeni. Nierzadko dzięki temu poznajemy inne, czasem zaskakujące oblicze danej osoby, odmienne od tego, co znamy z mediów czy opinii społecznej. Najlepsze książki biograficzne często opierają się na sytuacjach, które są czytelnikom zupełnie nieznane lub niewyobrażalne. Tak dzieje się na przykład w wypadku tytułu “ Czesałam ciepłe króliki. Rozmowa z Alicją Gawlikowską-Świerczyńską” Dariusza Zaborka. Ta lekarka i więźniarka obozu w Ravensbrück opowiada historię o niesamowitym optymizmie, który udało się jej utrzymać nawet pomimo tragicznych warunków obozu koncentracyjnego. W wieku 92 lat zdecydowała się opowiedzieć Zaborkowi o swoim życiu, dzięki czemu otrzymujemy poruszający obraz o życiu silnej, odważnej i niezależnej kobiety. Ebook z tym wywiadem znajdziecie na Woblink w formatach epub, mobi lub pdf.

Jakie są rodzaje ebooków biograficznych?

Na Woblink znajdziecie wiele różnych rodzajów biografii literackich skupiających się na osobach o różnych zawodach, pochodzeniu czy żyjących w zupełnie odmiennych od dzisiejszych warunkach. Wiele tego typu dzieł odmalowuje portrety artystów i twórców. W tej grupie znajdziecie chociażby historię życia Kory zatytułowaną “Się żyje. Kora. Biografia” napisaną przez Katarzynę Kubisiowską. Z kolei autobiograficzna “My Love Story. Autobiografia” została spisana przez samą Tinę Turner. Nie tylko ta wielka piosenkarka wzięła sprawy w swoje ręce, gdy przyszło do opowiedzenia historii swojego życia. Taką drogą poszli także Dave Grohl, muzyk, lider zespołu Foo Fighters, w swojej książce “The Storyteller. Moje historie. Opowieści o życiu i muzyce” czy Woody Allen w “A propos niczego. Autobiografia”. Specyficzny rodzaj autobiografii przedstawił w swoim dziele “Tysiąc lat radości i trosk. Wspomnienia” chiński artysta Ai Weiwei, przeplatając własne doświadczenia i wspomnienia z historią swojego ojca oraz kontekstem przemian, jakie miały miejsce w Chinach w ciągu kilku ostatnich dekad. Ciekawą perspektywę biografii artysty proponuje także Natalia Budzyńska w swoim dziele “Witkiewicz, ojciec Witkacego”. Opisuje ona bowiem życie znanego malarza, krytyka sztuki oraz pisarza, ojca Witkacego, twórcy architektonicznego stylu zakopiańskiego, o którym czasem zapomina się, mówiąc głównie o jego synu. Wśród ważnych biografii polskich artystów znajdziecie także książkę Moniki Śliwińskiej “Wyspiański. Dopóki starczy życia”. Dzięki danym zebranym w archiwach, rodzinnych dokumentach, listach i pamiętnikach Śliwińskiej udaje się zrekonstruować mało znanego, prywatnego Wyspiańskiego, który ściga się z własną śmiercią, najbardziej intymne wiersze pisze o żonie i gorączkowo szuka sposobu, by dostąpić artystycznego spełnienia i nieśmiertelności. Cennym źródłem wiedzy są także biografie świętych (hagiografie). Dotyczą one zarówno postaci historycznych (na przykład “Ignacy Loyola. Sam i na piechotę”), jak i współczesnych (jak “Siostra Faustyna. Biografia świętej”). Wiele z nich dotyczy także świętych papieży, w tym Jana Pawła II - tutaj znajdziecie chociażby “Pontyfikat na czasy zamętu. Jan Paweł II wobec wyzwań Kościoła i świata” o. Macieja Zięby lub “Niezapomniany. Jan Paweł II we wspomnieniach przyjaciół i współpracowników” Włodzimierza Rędziocha. Te i wiele innych biografii oraz autobiografii znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).

Najlepsze książki biograficzne i autobiograficzne

Wiele popularnych biografii i autobiografii opowiada historie osób rozpoznawalnych na całym świecie, odkrywając nieznane lub przemilczane wcześniej elementy ich życia. Biografie sławnych ludzi zawierają w sobie także między innymi najciekawsze biografie sportowców, polityków, pisarzy czy muzyków. Znajdziecie tu na przykład ebooka “Ten drugi”, opowieść o księciu Harrym. Wcześniej ukrywane wydarzenia i okoliczności zawiera w sobie także na przykład biografia aktora Matthew Perry'ego , znanego głównie z roli Chandlera w serialu “Przyjaciele”. Jego “ Przyjaciele, kochankowie i ta Wielka Straszna Rzecz”, choć pełne charakterystycznego dla niego humoru, opowiada o trudnej walce z chorobą i nałogami, najciemniejszych momentach życia i najważniejszych, prawdziwych przyjaciołach. Swoją autobiografię, w której wyjaśnia wiele wcześniejszych kontrowersji i ujawnia nieznane dotąd fakty, stworzyła także Pamela Anderson w “Love, Pamela. Autobiografia”. Poznać możecie także życie innych aktorów - Matthew McConaughey’a w książce “Zielone światła” czy Toma Feltona w “Po drugiej stronie różdżki”. Michał Rusinek, przez wiele lat sekretarz Wisławy Szymborskiej, opowiada o tej wybitnej poetce w swoim “Nic zwyczajnego. O Wisławie Szymborskiej”. David Gardner napisał biografię jednego z najbardziej znanych współcześnie amerykańskich aktorów zatytułowaną “ Tom Hanks. Enigma”. Nie tylko artyści są jednak podmiotami książek biograficznych. Jedna z najbardziej głośnych swego czasu pozycji dotyczy współtwórcy sukcesu firmy Apple - to “Steve Jobs” Waltera Andersona. Znaną autobiografię napisała także Michelle Obama - jej “ Becoming. Moja historia” to pełne szczerości i humoru wspomnienia byłej Pierwszej Damy Stanów Zjednoczonych. O swoich przodkach pisała z kolei znana dziennikarka Oriana Fallaci. “Kapelusz cały w czereśniach” to epicka historia jej własnych przodków, pełna miłości, zdrady, namiętności i niespokojnego ducha, artystów, chłopów, buntowników, bohaterów i tchórzy, a przy tym literacki hołd dziennikarki dla jej rodzinnych Włoch i Florencji. Te i wiele innych tytułów biograficznych odsłaniających życie znanych i mniej znanych osób z Polski i świata, czeka na Was na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).