Literatura popularnonaukowa

Pojęcie „literatury obecnej”, nieco zadłużone w refleksji filologicznej Hansa Ulricha Gumbrechta, rozumiem na dwa sposoby naraz. Po pierwsze, odnosić się ma do niejasnej ontologii tego, co literackie (i nie tylko) we współczesności. Literatura jako obiekt dzisiaj istnieniowo niepewny, chwilami nieobecny, innym razem podejrzanie oczywisty, wreszcie – najczęściej – ujawniający się jako coś spektralnego, widmowego. Do tej problematyki i dynamiki objawiania się, odchodzenia oraz ...

Bohaterami Literatury niewyczerpanej są nieco już zapomniani pisarze, współtworzący w latach 1863-1914 historię polskiej literatury. Dziś są postaciami z tła epoki, choć niejednokrotnie cieszyli się autentyczną sławą w swoim czasie. Na plan pierwszy wysuwają się tu twórcy rzadko trafiający nawet na listę lektur uzupełniających. Stąd rodzi się potrzeba przypomnienia wielu nazwisk dla dopełnienia obrazu literatury polskiej w drugiej połowie XIX wieku i na początku wie...

O ile literatura bywa reklamowana, o tyle reklama zwykle nie bywa interpretowana. Gdyby wymagała objaśnienia sensu, straciłaby z oczu cel, dla którego powstała. Można sobie wyobrazić taki skrajny przypadek transgresji między literaturą i reklamą, kiedy ta pierwsza powstaje jako świadomy, zaplanowany komunikat reklamowy, a druga niczego nie reklamuje, pozornie nie ma więc sensu, i dopiero odczytanie w szeregu lub cyklu kolejnych epizodów kampanii promocyjnej nadaje jej znaczen...

Autorka książki wnikliwie przedstawia aktualny obraz literatury Internetu wraz z szerokimi odwołaniami do tradycji kultury, a także pokazuje najnowsze zjawiska literackie na przykładzie różnorodnych odmian tekstów. Udowadnia, że zmiany w sposobie istnienia tekstu literackiego okazują się fundamentalne i tworzą „nową literackość” XXI wieku, kształtując tym samym odmienny od dotychczasowych wzorców paradygmat kultury. W książce znajdziemy:• całościową monografię zjawiska e...

Krytyczne (nie)porządki – książka poświęcona współczesnej polskiej krytyce literackiej, koncentrują się przede wszystkim na problemach dyskursu krytycznego, krytycznoliterackiej retoryki, metakrytycznej samo-świadomości. Autorka próbuje przyjrzeć się temu, jak krytyka sama się definiuje i jak jest definiowana, jak sytuuje się i jak jest sytuowana w przestrzeni życia literackiego i społecznego, śledzi sposoby jej oddziaływania, tropi najciekawsze krytyczne strategie....

Tomasz Padło opowiada o niewidocznej gołym okiem – niewidocznej dla postronnego, nie zawsze uważnego obserwatora – trójgranicy, dzielącej tereny dawnych zaborów. Narracja ta w wyjątkowy sposób łączy badania terenowe, reportaż i fotografię; pokazuje, że rów, most czy rzeczułka to granice, dzielące nie tyle gminy, co Rzym i Bizancjum, Europę i Azję, już nie tyle rów melioracyjny, co mur pomiędzy tym, co nasze i co obce. Ale książka Tomasza Padły byłaby niepełna bez fotografii: ...

Książka ta jest próbą diagnozowania kondycji (po)nowoczesnej komparatystyki i zarazem formułowania stojących przed nią zadań w społeczeństwie medialnym, w wielokulturowym świecie. Aktualną sytuację „dyscypliny poza dyscypliną” rozpatruję w możliwie najszerszym świetle, z uwzględnieniem zarówno pierwszych koncepcji pojawiających się w XIX wieku (m.in. propozycje komparatystów francuskich, idea Weltliteratur Goethego, instytucjonalne działania Hugona von Meltzla), jak też najno...

W dziejach teatru europejskiego nie ma bodaj drugiego zjawiska tak bardzo obciążonego bagażem błędnych wyobrażeń i interpretacji, jak komedia dell’arte. W obiegowej opinii funkcjonuje ona jako oparty na beztroskiej improwizacji teatr, w którym aktorzy noszą maski, robią salta i zmuszają widownię do śmiechu niewybrednymi gagami. (… ) Tymczasem komedia dell’arte powinna być postrzegana jako synonim teatru: różnorodnego, podlegającego ewolucjom i metamorfozom, raz opartego na te...

Praca Agnieszki Daukszy podejmuje temat bardzo ważny dla nowoczesnej polskiej kultury i życia społecznego. Analizuje bowiem proces stopniowego, trudnego a nawet dramatycznego, wkraczania kobiet w przestrzeń publiczną, nie tylko dotąd zdominowaną przez mężczyzn, ale też ustrukturowaną przez „męskocentryczne” kategorie obyczajowości, społecznego porządku, ekonomicznego interesu. Wnosi wartościowy, naukowy wkład do dotychczasowej wiedzy w analizowanym w pracy przedmiocie. I czyn...

Rozprawy zawarte w niniejszym tomie prezentują myśl Karla Jaspersa i innych wybitnych filozofów ukazujących w swych dziełach dylematy epoki i dostrzegających w takim zaangażowaniu swe zadanie. Wedle Jaspersa istnieje ścisły związek filozoficznego myślenia z wyzwaniami epoki, uważa on, że pytania filozofii są odwieczne, ale uwarunkowania epoki zmieniają ich kształt na skutek nowych doświadczeń historycznych. W jego przekonaniu, filozofia nie ogranicza się do samego myślenia, l...

Kiedy pod koniec 1961 nawiązywali ze sobą kontakty listowne, Dedecius – po spektakularnym sukcesie swojej antologii polskiej poezji powojennej Lektion der Stille – stał u, a właściwie już w progu swojej mającej potrwać półwiecze kariery translatorskiej. Różewicz natomiast był wówczas pisarzem o ustalonej w Polsce randze „młodego klasyka” – jego wczesne tomiki poezji uznano za przełomowe, stworzył też swoje najbardziej rewolucyjne dzieło, Kartotekę. Połączyło ic...

Kim tak naprawdę był Józef Hieronim Retinger? Potrójnym, czy nawet poczwórnym agentem mającym coś wspólnego ze śmiercią generała Sikorskiego, wpływowym masonem działającym na rzecz utworzenia światowego rządu, co zarzucają mu niektórzy historycy i piszący o nim publicyści, czy też był szczerym polskim patriotą, ojcem zjednoczonej Europy. Bywają postacie polityczne jakby stworzone po to, aby dostarczać pracy historykom i publicystom. Retinger należy niewątpliwie do takich post...

Książka stanowi pierwsze na rynku polskim tak gruntowne i kompleksowe opracowanie myśli Jeana Baudrillarda. Zapełnia ona istotną lukę w polskiej humanistyce pokazując także, że autor Symulakrów i symulacji okazał się bardzo inspirujący dla różnych dziedzin współczesnej humanistyki. Zaletą i wartością pracy nie jest jednak wyłącznie jej nowatorski charakter. (...) W pracy szczegółowo zostały omówione podstawowe idee filozofii i socjologii Baudrillarda, z ideą simulac...

„Ludzie podejmujący komunikację międzykulturową, rozpoczynają interesującą podróż, z której nie ma powrotu. Zaczynają ją od uświadomienia sobie własnych kulturowych ograniczeń, porównują własne biografie z biografiami innych ludzi. Następnie rozważają treści przekazywane przez obcą kulturę. Znajdują w nich wartości sobie bliskie, ale też dalekie, a w końcu takie, które mimo swej obcości mogą im się wydać atrakcyjne i godne naśladowania. W sytuacji międzykulturowego dialogu w ...

„Weiser stara się udowodnić, i w moim mniemaniu czyni to skutecznie, że posługując się niezwykle sugestywnym, idiomatycznym stylem, bliskim poetyce eseju, a niekiedy i aforyzmu, osiągać można doprawdy poważne naukowe cele”. Piotr Krupiński (Uniwersytet Szczeciński)„[…] z Hłaską mierzy się tu nie patrzący na literaturę z góry naukowiec, lecz przyjaciel, partner, kompan, a często i antagonista, który o swoim bohaterze ma do powiedzenia znacznie więcej niż uczony humanista, poni...

Książka ma charakter wprowadzenia do tematyki sztucznej inteligencji, a także mostów, jakie wiążą ja z nowoczesnymi i współczesnymi koncepcjami filozoficznymi. Zarówno robotyka, jak i tworzenie światów wirtualnych czy tez botów – programów imitujących ludzka komunikacje jest głęboko osadzone w rozmaitych koncepcjach filozoficznych, zwłaszcza zaś w XX-wiecznej fenomenologii. Wobec rozkwitu uczenia maszynowego, a także innych nowych dyscyplin w obszarze sztucznej inteligencji, ...

Intersubiektywność to jedno z podstawowych pojęć, jakimi posługują się dziś nauki społeczne. Przestrzeń relacji międzyludzkich, sfera tego, co międzypodmiotowe, i tego, co „publiczne” – gdyż o te wymiary właśnie chodzi, kiedy mówimy o intersubiektywności – zakładana jest we wszystkich ważnych teoriach szeroko rozumianej humanistyki czy w prawodawstwie. Pojęcie intersubiektywności zazwyczaj rozumiane jest intuicyjnie. Przy bliższym wejrzeniu okazuje się jednak, że jego znaczen...

Intencjonalność jest własnością tego, co psychiczne. Jest wpisana w naszą świadomość, w spostrzeganie, myślenie, pamięć, wolę, wyobrażanie itd. Wszystkie te akty odnoszą się bowiem do czegoś, na coś wskazują lub coś przedstawiają. Intencjonalność jest odpowiedzią na pytanie o to, jak to się dzieje, że nasze umysły docierają do tego, co poza nimi, do przedmiotów transcendentnych, ale także do obiektów wewnętrznych, przeszłych, wydobytych z pamięci lub przyszłych, wyobrażonych,...

Książka przynosi opis XX-wiecznych dziejów kategorii wyobraźni oraz przedstawia jej funkcje w poezji Bolesława Leśmiana, Józefa Czechowicza, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i Tadeusza Nowaka. Zestawiając czterech wskazanych twórców, autorka wytyczyła imaginatywną linię w historii polskiej literatury minionego wieku, biegnie ona w poprzek dotychczasowych uporządkowań. Anita Jarzyna przyjęła, że pierwszym tematem twórczości interesujących ją autorów jest wyobraźnia. Jako że wszy...

Oto wybór tekstów autorstwa polonistów związanych z siedmioma ośrodkami naukowymi: w Krakowie, Warszawie, Wrocławiu, Gdańsku, Szczecinie, Katowicach i Poznaniu. Znajduje się tu szeroki wachlarz gatunków: od retorycznych laudacji, toastów i wykładów (a właściwie ich parodii), przez literackie pastisze, fraszki, limeryki, epitafia, bajki, aż po formy nowoczesne, jak moskaliki czy esemesy. Mogą one zainteresować nie tylko studentów polonistyki, zgłębiających „inną” twórczość swo...

Książka dotyczy zakodowanych w elektronicznych kontekstach lektur matryc ideologicznych, czyli sposobów wartościowania i map znaczeń, wpisanych w wywiedzione z literackich pierwowzorów teksty wtórnych nadawców, które są upowszechniane w ramach przemysłu kulturowego i show-biznesu. Nierzadko zastępują lekturę, maskując system produkcji i dystrybucji materialnych dóbr w celu jego podtrzymania. Przy niedostatku edukacji medialnej sterują rozwojem jednostek i społeczeństwa. Autor...

Cmentarz żydowski z nagrobkami i inskrypcjami jest zjawiskiem kulturowym. Jest świadectwem przemijania i trwania. Odnosi się do tego, co jest nieprzemijające i ponadczasowe. Ukazuje to, co ulotne i zmienne. Jest obrazem dokonujących się przemian w społeczności żydowskiej. Jest źródłem historycznym. Językowy obraz śmierci i zjawisk z nią związanych odwołuje się do różnych sposobów utrwalenia inskrypcji poczynając od czystego nazewnictwa (inskrypcje onomastyczne), a kończąc na ...

Po wspomnieniach z okupacji i pierwszych lat powojennych Tadeusz Drewnowski przedkłada nowy zbiór swych wspomnień „Happy end” i nawałnice. Są to wspomnienia oryginalne. Zarysowują polskie horyzonty czaso-piśmiennicze oraz poszukiwania nowych form literackich, filozoficznych, etycznych. Dotyczą spraw najbardziej osobistych aż po kwestie globalne. Ta szarada skłania do najrozmaitszych rozważań, polemik, przewidywań.Tadeusz Drewnowski, profesor UW, historyk literatury i kry...

Wojciech Zabłocki w monografii Grzymisława Ingwarówna, księżna krakowsko-sandomierska przedstawia spójny obraz życia oraz działalności księżnej Grzymisławy, żony Leszka Białego. Narracja prowadzi czytelnika poprzez jej małżeństwo z władcą Krakowa, narodziny dzieci książęcej pary, mord na Leszku, walkę Grzymisławy o przekazanie schedy po mężu synowi, aż po jej działalność fundacyjną u schyłku życia. W rozdziale pierwszym autor opisuje postępujące rozwarstwienie rycer...