Monografia ukazuje historię Komitetu Helsińskiego w Polsce, powstałego w opozycyjnym podziemiu na przełomie 1982 i 1983 r. Celem jego istnienia było dokumentowanie przypadków łamania praw człowieka przez aparat partyjno-państwowy PRL w dobie stanu wojennego i okresie „normalizacji”. Cykliczne raporty i inne analizy, sporządzane przez komitet do 1989 r. włącznie, miały służyć przede wszytkim nagłaśnianiu takich spraw na Zachodzie. W odróżnieniu od wielu innych podziemnych inic...
Ponad pół wieku temu zakończył obrady Sobór Watykański II. Mimo upływu czasu wciąż wiele zagadnień związanych z przygotowaniami do tego wydarzenia i jego przebiegiem nie doczekało się naukowego opracowania. Jednym z nich jest stosunek do soboru władz PRL, które wiedzę na jego temat czerpały z kilku źródeł: MSZ, MSW, Urzędu do spraw Wyznań, a także z prasy. Najwięcej informacji przekazywała jednak do Warszawy Ambasada PRL w Rzymie. Tam polscy dyplomaci prowadzili rozmowy ze sw...
Zbiór artykułów poświęconych wybranym zagadnieniom z historii polskiej powojennej emigracji politycznej, m.in. działalności Tomasza Arciszewskiego – polityka socjalistycznego i premiera rządu RP na uchodźstwie, Jana Jaźwińskiego – oficera Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza, Jerzego Brauna – reprezentanta chadecji, Adama Doboszyńskiego i Antoniego Dargasa – polityków obozu narodowego. Autorzy książki opisali także ankietę dotyczącą stosunku do religii, ogłoszoną przez miesięc...
W kręgu zagadnień podejmowanych w monografii znalazły się m.in. kwestie roli i znaczenia elit oraz przedstawicieli społeczności żydowskiej w okresie II wojny światowej, prezentacja ich postaw, zachowań, działań oraz mechanizmów postępowania. Autorzy tekstów starali się odpowiedzieć na pytania dotyczące trwania elit przedwojennych w warunkach okupacyjnych w celu wskazania zmian, odmienności lub elementów gwarantujących stałość pewnych procesów. Problematyka ta została przedsta...
Dla władz komunistycznych najważniejsze było nie dobro obywateli, lecz wprowadzanie idei ateistycznych, tzw. świeckiego państwa i walka z Kościołem katolickim oraz innymi związkami wyznaniowymi. Dążyły do całkowitego podporządkowania sobie hierarchii kościelnej i uzależnienia jej działań od decyzji władz partyjno-państwowych. To leninowsko-marksistowska partia kreowała politykę wyznaniową państwa i rościła sobie prawo do decydowania o sumieniach i życiu religijnym obywateli. ...
Niniejsza publikacja dotyczy szeroko rozumianej działalności pionów śledczych funkcjonujących w strukturach organów bezpieczeństwa publicznego w okresie PRL. Z pewnością nie wyczerpuje podjętego zagadnienia, wskazuje natomiast, z jak wielotorową i wielowątkową materią mają do czynienia badacze tego zagadnienia. Chociażby z tego powodu jej głównym celem jest w zwrócenie uwagi na prezentowaną problematykę w jednostkowym ujęciu tematycznym, ale także usystematyzowanie po...
Publikacja odpowiada na pytanie, o jakich problemach polskiej wsi pisali jej mieszkańcy w listach kierowanych do władz centralnych PRL w latach 1956–1980. Istotą pracy jest przedstawienie wielowątkowego charakteru problemów wsi, które ukazano w tekście takimi, jakie były prezentowane w korespondencji do władz państwowych. Wybór listów na materiał źródłowy książki wynikał z przekonania, że dzięki nim można „usłyszeć głos” ludzi z okresu PRL, a także skonfrontować je z oficjaln...
Publikacja wpisuje się w obchody trzydziestolecia śmierci pisarza, który zmarł 28 września 1987 r. w stolicy Wielkopolski, Poznaniu. Zaproszeni przez jej redaktora Autorzy, znawcy twórczości pisarza, reprezentujący różne zawody i środowiska: biblistów, pasterzy Kościoła, historyków literatury, pamiętnikarzy, aktorów, pomimo wielu obowiązków i zajęć, nie odmówili podzielenia się na kartach niniejszej książki swoją wiedzą na temat życia i dorobku literackiego autora „Jezusa z N...
W książce „Listy z frontu i na front Korespondencja rodziny Massalskich (1914–1921)” przedstawiona została korespondencja rodzeństwa Stanisławy oraz Feliksa Tadeusza, Zygmunta i Leona Massalskich z lat 1914–1921. Na zbiór składa się 187 kart pocztowych i listów. Przez pryzmat zachowanej do dnia dzisiejszego spuścizny epistolograficznej Czytelnik może poznać losy Polaków biorących udział w walkach o niepodległość Rzeczypospolitej podczas I wojny światowej i w walkach o utrzyma...
Seria „Dziennikarze – Twórcy – Naukowcy" podejmuje niezwykle interesujący temat funkcjonowania wymienionych środowisk w systemie totalitarnym.
Tom poświęcony strukturom partyjnym, aparatu bezpieczeństwa i cenzury oraz ich przedstawicielom, którzy zajmowali się środowiskami twórczymi, naukowymi i dziennikarskimi w PRL.
Autorka analizuje proces przemian, jakim podlegała pamięć o Carlu Marii Spletcie, który pełnił funkcję biskupa gdańskiego i administratora apostolskiego diecezji chełmińskiej w okresie II wojny światowej. Jest to postać, wokół której przez lata nagromadziło się wiele odmiennych opinii – pozytywnych i negatywnych. Jak stwierdza jeden z recenzentów: „publikacja z jednej strony stanowi bardzo interesującą formę biografii znaczącej postaci historycznej, z drugiej zaś strony jest ...
Końcowa faza prac nad przygotowaniem książki przypadła na czas, gdy w Polsce na nowo rozgorzała dyskusja na temat zawartości teczki tajnego współpracownika SB o pseudonimie „Bolek”. W ten sposób po wielu latach do głównego nurtu debaty publicznej powrócił, i to z nie mniejszą mocą niż dawniej, problem agenturalnej przeszłości wielu znanych postaci polskiego życia politycznego. Choć zasadniczą uwagę znów skupiono na kwestii, kto konkretnie był, a kto nie był agentem, o wiele i...
Książka ukazuje strukturę, obsadę personalną oraz działanie sądownictwa Marynarki Wojennej w latach 1945–1955, począwszy od powstania Wojskowego Sądu Marynarskiego w Gdańsku jako pierwszego sądu wojskowego na Pomorzu Gdańskim i Szczecińskim, powołanego przez władze komunistyczne. Jego kontynuatorem był Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni, którego głównym celem było prowadzenie walki z „wrogiem klasowym”. Należał on do najbardziej represyjnych narzędzi terroru, czego dowodzi analiz...
Tak obszerna naukowa analiza historycznej katastrofy lotniczej jest pierwszą pracą tego typu w kraju, a może i na świecie. Autor zbiera dane z przebiegu ostatniego lotu, analizuje możliwe przyczyny katastrofy oraz przeprowadza numeryczną symulację przebiegu katastrofy. Nie jest to obszerna analiza historyczna prac komisji czy wszelkich możliwych teorii i publikacji i nie ma na celu odpowiedzi na pytanie, kto mógł stać za ewentualnym zamachem.
Celem książki Marka Wierzbickiego jest ukazanie sylwetki Jana Prota (pierwotnie: Berlinerblau), działacza niepodległościowego, społecznego i gospodarczego, którego życie zamknęło się w trzech okresach: latach zmagań o niepodległość, czasach Drugiej Rzeczypospolitej oraz emigracji politycznej po 1939 r. Jan Prot jest postacią, która – pomimo licznych zasług i osiągnięć – nie doczekała się szerszego opracowania o charakterze biograficznym. Tymczasem, był jednym z najważniejszyc...
W sierpniu 2014 r. przypadła setna rocznica wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej z krakowskich Oleandrów na rozkaz Józefa Piłsudskiego. Wydarzenie to dało początek Legionom Polskim, które odegrały trudną do przecenienia rolę w wybiciu się Polski na niepodległość w listopadzie 1918 r., a następnie w stworzeniu struktur państwa i Wojska Polskiego, które broniło odrodzoną Rzeczpospolitą i wywalczyło jej granice. Wymarsz kompanii kadrowej Legionów w sierpniu 1914 r. jest tym ważn...
Monografia obszernie i szczegółowo przedstawia orzecznictwo Sądu Okręgowego w Krakowie, dotyczące przestępstw przewidywanych przez tzw. mały kodeks karny. Praca stanowi pierwszą próbę pogłębionej analizy orzecznictwa sądu powszechnego w sprawach „przestępstw szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy państwa”. Uzupełnia tym samym dotychczasowe ustalenia dotyczące działalności sądownictwa powszechnego w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej i może stanowić pu...
Janusz Kurtyka w mediach – wybór wywiadów, artykułów, oświadczeń z lat 2000– 2010. Obejmując funkcję prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, dr hab. Janusz Kurtyka stał się jedną z kilku najważniejszych osób współtworzących polską politykę historyczną. Powierzony mu urząd sprawował z jednej strony w okresie, w którym dyskusja o niedawnej przeszłości i sposobach jej upamiętnienia stała się jedną z osi debaty publicznej, z d...
Lokalny incydent, do jakiego doszło 19 marca 1981 r. w Bydgoszczy, spowodował kryzys społeczno-polityczny, który objął swoim zasięgiem całą Polskę. W trzeciej dekadzie marca 1981 r. przez kraj przetoczyła się fala strajków przeciwko bezkarności władzy. Żądano ukarania winnych wyrzucenia przez funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej delegacji „Solidarności” z sali posiedzeń Wojewódzkiej Rady Narodowej i pobicia trzech związkowców. Dramatyzm sytuacji potęgowały odbywające się w t...
Książka „»Działacze« i »Pismaki«. Aparat bezpieczeństwa wobec organizacji katolików świeckich w Krakowie w latach 1957–1989” jest monografią opisującą działania bezpieki wobec środowisk katolickich w Krakowie po 1957 r. Składa się z dwóch części. Część pierwszą poświęcono środowiskom tzw. łagodnej opozycji. Kolejne rozdziały dotyczą „Tygodnika Powszechnego” i „Znaku” (Rozdział I), Klubu Inteligencji Katolickiej (Rozdział II), krakowskiego Oddziału Polskiego Związku Katolicko...
Seria „Dziennikarze – Twórcy – Naukowcy” podejmuje niezwykle interesujący temat funkcjonowania wymienionych środowisk w systemie totalitarnym. W ostatnich latach nastąpił dynamiczny rozwój badań naukowych nad prasą drugoobiegową. Dzięki temu zmitologizowany obraz podziemnego rynku wydawniczego jest zastępowany coraz rzetelniejszymi opisami tego zjawiska. Bezimienni do tej pory autorzy, redaktorzy, drukarze i kolporterzy odzyskali swoją twarz i tożsamość. Ich odwaga i wiara w...
Książka zawiera rozszerzone i uzupełnione referaty wygłoszone na międzynarodowej konferencji naukowej, zorganizowanej przez Biuro Edukacji Publicznej IPN w dniach 10–11 maja 2011 r. w Warszawie. Jej celem była próba porównania – na przykładzie Belgii, Francji i Polski – okupacji niemieckiej w zachodniej i środkowo-wschodniej Europie podczas II wojny światowej. Teksty zostały zgrupowane w czterech blokach tematycznych. W pierwszym ukazano warunki życia codziennego w Belgii, w...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
