Tom Twórczość na zamówienie jest wynikiem studiów naukowców współpracujących przy centralnym projekcie badawczym IPN „Władze PRL wobec środowisk twórczych, dziennikarskich i naukowych” podejętych na temat losów wielu prominentnych autorów poczytnych powieści, dziennikarzy z pierwszych stron gazet i wybitnych naukowców korzystających z parasola ochronnego władzy. Ich życiorysy są często zaskakujące, wręcz filmowe, a zarazem pokazują kondycję części polskiej inteligencji w PRL....
Wspomnienia ziemianki Heleny Świdy-Szaciłowskiej, wychowanej w Ordynacji Zamojskiej w Zwierzyńcu, są obrazem tej warstwy społecznej, szczególnie mocno dotkniętej zmianami społeczno-politycznymi XX wieku. Zapiski, sporządzone po latach, dają świadectwo rzeczywistości: wojennej i powojennej na Lubelszczyźnie. Autorka nie stroni również od komentarzy dotyczących sytuacji w Polsce po 1989 roku.
Las Szpęgawski leżący na północny wschód od Starogardu Gdańskiego to jedno z najważniejszych miejsc na mapie zbrodni pomorskiej 1939. Już 2 września 1939 r. Niemcy rozpoczęli tam masowe egzekucje, które trwały do stycznia 1940 r. W lesie zabijano nie tylko mieszkańców Starogardu i pobliskich wsi, lecz także Tczewa, Pelplina, Gniewa i Skórcza. Wśród ofiar zbrodni znajdowały się również osoby z zaburzeniami psychicznymi mordowane w ramach niemieckiej akcji „T-4”. Byli to pacjen...
Wspomnienia Bolesława Wójcika (1912–2001), mjr. rez. Wojska Polskiego i por. Armii Krajowej, składają się z dwóch części. W pierwszej, zatytułowanej Mój kolejarski pamiętnik, autor opisuje pokrótce swoje losy przed wojną: naukę, służbę w WP, a przede wszystkim pracę na kolei. Następnie przedstawia swój udział w wojnie obronnej Polski 1939 r. oraz działalność konspiracyjną w Obwodzie Garwolin ZWZ-AK w okresie do połowy roku 1944. W 1944 r. Bolesław Wójcik – podobnie jak duża ...
Hasło „Aby Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej” miało komunikować cel polityki I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka i jego współpracowników. Poczynione w latach 1971–1975 inwestycje gospodarcze, finansowane głównie z zachodnich kredytów, przyczyniły się do chwilowego wzrostu stopy życiowej Polaków. Popełnione błędy, takie jak nieuwzględnienie trendów w gospodarce światowej, oparcie programu inwestycyjnego na kredytach zachodnich, ciążące zadłużenie zagraniczne, stoso...
Wrzesień roku 1939 pozostaje w świadomości Polaków wciąż jako żywe wspomnienie. Ten fragment narodowej historii wspominany jest co roku jako bolesna, ale też dumna rocznica oporu, jaki Rzeczpospolita stawiła niemieckim i sowieckim agresorom. Książka Bitewnym szlakiem Września 1939 roku nie aspiruje do bycia monografią kampanii wrześniowej 1939 r. Jest subiektywnym wyborem autorów, którzy starali się przedstawić w równej proporcji bitwy toczone wówczas przez związki operacyjne...
Album poświęcony jest polskim przygotowaniom obronnym w okresie od zaostrzenia kryzysu w stosunkach polsko-niemieckich do wybuchu wojny. Wydany przy współpracy Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, Archiwum Akt Nowych, Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce oraz Muzeum Wojska Polskiego
Bronisław Sroka SJ (ur. 1936), aktywny opozycjonista z lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, był uczniem gdańskiego liceum, gdy rozpoczął działalność w konspiracji antykomunistycznej. Został aresztowany przez UB 2 lutego 1953 r. i skazany na pięć lat więzienia. Wspomnienia spisał po latach. Już jako jezuita powrócił do bolesnego okresu, by przekazać świadectwo o postawie młodych ludzi w mrocznych czasach stalinowskich. Areszt śledczy w Gdańsku, zakłady karne w Sztumie i S...
W dotychczasowej literaturze poświęconej Zawierciu, mimo upływu kilkudziesięciu lat od opisywanych wydarzeń, dzieje Policji Państwowej zostały bądź to w ogóle pominięte, bądź też ukazane w formie nad wyraz szczątkowej. Celem publikacji jest uzupełnienie wspomnianej luki poprzez przedstawienie stanu organizacyjnego Policji Państwowej w powiecie zawierciańskim w latach 1927-1939, prowadzonych przez nią działań związanych z utrzymaniem porządku i zwalczaniem przestępczości, i wr...
Kolaboracja z Armią Czerwoną na terenach woj. lubelskiego jest jednym z istotnych zagadnień związanych ze stosunkiem mniejszości narodowych do państwa polskiego w okresie II wojny światowej. Jej skala ale przede wszystkim skutki, stanowią bez wątpienia jeden z elementów wpływających na wzajemne relacje w całym okresie okupacji. W prosowieckie działania włączyli się również polscy komuniści, dla których przynależność do powstających komitetów rewolucyjnych czy też czerwonej mi...
Książka My idziemy w zórz świtanie… Sylwetki oficerów Legionów Polskich poległych i zmarłych w walce o niepodległość w latach 1914–1916 została przygotowana z myślą o setnej rocznicy odzyskania niepodległości Polski. Przedstawia w formie biogramów sylwetki 127 oficerów Legionów Polskich, w przeważającej większości poległych bądź zmarłych w wyniku otrzymanych ran w czasie bojów toczonych w latach 1914–1916, a także tych, którzy ciężko ranni dostali się do niewoli rosyjskiej i ...
12 października 1939 r., czyli wkrótce po zakończeniu kampanii w Polsce, Hans Frank stanął na czele Generalnego Gubernatorstwa, obejmującego ziemie polskie niewcielone do III Rzeszy. Zakres sprawowanej przez niego władzy był tak szeroki, że koledzy nazywali go królem Polski. Jako gubernator generalny Frank należał do głównych współautorów i realizatorów niemieckiej polityki eksterminacyjnej. Był odpowiedzialny za masowe zbrodnie, brutalną eksploatację gospodarczą oraz grabież...
Książka jest pokłosiem konferencji naukowej zorganizowanej przez Instytut Pamięci Narodowej, Europejskie Centrum Solidarności i Muzeum II Wojny Światowej w siedemdziesiątą rocznicę spotkania przywódcy ZSRR Józefa Stalina, premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla oraz prezydenta USA Franklina Delano Roosevelta w lutym 1945 r. w Jałcie. Autorzy publikacji podjęli się przedstawienia tematów często do tej pory marginalnych albo spojrzeli na niektóre znane sprawy z nieco inn...
Teksty zebrane przez ks. dr. Adama Szota stanowią bardzo interesujące źródło do badań nad historią Polaków zamieszkałych na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej, które zostały zagarnięte przez Związek Sowiecki w wyniku agresji 17 września 1939 r. Mamy tu do czynienia z pamiętnikami osób, które w wyniku wojny trafiły do więzień i łagrów sowieckiej Rosji, a później w wyniku układu Sikorski-Majski opuściły „nieludzką ziemię” i przez Bliski Wschód dotarły do Europy. Ich wartoś...
Publikacja omawia zagadnienie ludobójstwa dokonanego przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej w trzech ujęciach: teoretyczno-filozoficznym, opisu faktów historycznych oraz odniesienia do współczesności. Autorami poszczególnych artykułów są cenieni specjaliści badający to zagadnienie.
Monografia dotycząca polskiej polityki zagranicznej w latach 1918–1939. Autor, znawca tej problematyki, opisuje koncepcje dominujące w tym zakresie, prowadząc czytelnika po meandrach dyplomatycznych zabiegów o zachowanie niepodległości i niezależności młodego państwa polskiego po pokoju w Wersalu. Przedstawia nie tylko koncepcje Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego, lecz i pozostałych uczestników życia politycznego nie uciekając od własnych ocen i dygresji.
Wspomnienia wybitnego oficera Wojska Polskiego płk. dypl. Józefa Szostaka – „beliniaka”, rasowego kawalerzysty, szwoleżera Józefa Piłsudskiego, ulubieńca generała Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego. Autor memuarów był uczestnikiem trzech wojen i wielu kampanii. Służbę wojskową rozpoczął w czasie Wielkiej Wojny, jako ochotnik-maturzysta, w I Brygadzie Legionów, potem walczył w wojnie o niepodległość i granice i wreszcie w kampanii polskiej 1939 r. Uniknął niewoli i od 1941 r. ...
Tom otwiera artykuł Sebastiana Piątkowskiego, który opisuje wykorzystanie zbrodni katyńskiej przez niemiecką propagandę w polskojęzycznych dziennikach wydawanych w Generalnym Gubernatorstwie. W kolejnym tekście Tomasz Sudoł weryfikuje dotychczasowe ustalenia w sprawie zbrodni popełnionych przez Panzer-Division „Kempf” na żołnierzach Wojska Polskiego w Zakroczymiu we wrześniu 1939 r. W trzecim artykule Marcin Przegiętka omawia działalność organizacji Selbstschutz Südostpreußen...
Utworzenie województwa białostockiego w sierpniu 1919 r. było kolejnym krokiem na drodze do włączenia tych ziem w struktury odradzającego się państwa polskiego. Województwo składało się z kilku regionów, różniących się pod względem historycznym, narodowościowym, wyznaniowym i językowym. Mieszkająca w nich ludność nie zawsze miała pozytywny stosunek do odrodzonego państwa polskiego. Północne granice województwa były jednocześnie granicami państwa, województwo białostockie sąsi...
Publikacja wchodzi w skład pakietu edukacyjnego „Dawniej tak było” przygotowanego przez Stowarzyszenie Wspólnota Polska. Pakiet edukacyjny „Dawniej to było” został sfinansowany ze środków otrzymanych z Senatu Rzeczy - pospolitej Polskiej w ramach konkursu na realizację zadań publicznych w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą w 2018 r. za pośrednictwem Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” Niniejsze szkice, obejmujące czasy najdawniejsze, a doprowadzone niemal do chwi...
Publikacja stanowi pokłosie konferencji naukowej zorganizowanej wspólnie przez Oddziałowe Biuro Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach oraz Muzeum w Gliwicach, która odbyła się w dniach 25–27 października 2017 r. w Gliwicach. Wzięli w niej udział historycy, socjologowie, politolodzy, literaturoznawcy i reprezentanci innych dziedzin humanistyki, którzy zaprezentowali fenomen szeroko rozumianej „pamięci Kresów” w czasach PRL, prób jej rekultywacji w pierws...
Komiks poświęcony jest dowodzonej przez pułkownika Stanisława Maczka 10. Brygadzie Kawalerii, która starła się z wojskami niemieckimi już 1 września 1939 r. i prowadziła walki przez trzy tygodnie. Jedyna w polskiej Armii jednostka pancerno-motorowa stoczyła w tym czasie szereg bitew i potyczek, a ewakuowała się na Węgry jako zwarta jednostka w porządku bojowym. "Oto jednostka defensywna o szybkości straży pożarnej, tyle, by na czas zlokalizować pożar to tu, to tam. Brygad...
