Wojciech Korfanty (1873–1939) to najważniejszy przedstawiciel polskiego ruchu narodowego z Górnego Śląska. Przeciwstawiał się germanizacyjnej polityce władz niemieckich wobec ludności polskiej, walczył o polepszenie sytuacji niższych warstw społecznych. Występował na forum parlamentarnym i na wiecach, był czynny jako dziennikarz i wydawca prasowy, stworzył gazety „Polak” i „Górnoślązak”. W listopadzie 1918 r. został członkiem Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu, kierował jej wy...
Ignacy Daszyński (1866–1936) był działaczem socjalistycznym i niepodległościowym, jednym z najbardziej znanych polskich polityków okresu międzywojennego. Polityką zajął się we wczesnej młodości, jeszcze w gimnazjum. Był współzałożycielem Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej, a później Polskiej Partii Socjalistycznej. Swoją karierę parlamentarną rozpoczął jako poseł do parlamentu austriackiego, w którym zasłynął jako wybitny mówca i polemista. W 1918 r., po odzyskaniu przez...
„Dał Polsce wolność, granice, moc i szacunek”. Słowa wypowiedziane w dniu pogrzebu Józefa Piłsudskiego przez prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego znakomicie oddawały rolę Marszałka w dziejach Polski. Piłsudski sformułował ideę walki zbrojnej o niepodległość w czasie, gdy wiarę w jej spełnienie podzielała znikoma część społeczeństwa polskiego. Mimo to konsekwentnie wcielał ją w życie. Zainicjował stworzenie Związku Walki Czynnej i organizacji strzeleckich przed I w...
Raport Jurgena Stroopa jest urzędowym sprawozdaniem, opracowanym dla władz zwierzchnich przez oficera kierującego akcją tłumienia powstania Żydów w getcie warszawskim i zbrodniczą operacją likwidacji tego getta wiosną 1943 roku. Dokument, który miał ukazać sprawność niemieckiej machiny policyjno-wojskowej, po klęsce Niemiec w 1945 roku stał się źródłem ukazującym zbrodniczość tej machiny, niewyobrażalny dramat ludzki Żydów warszawskich i bohaterstwo tych, którzy podjęli walkę...
Niniejszy tom zawiera teksty poświęcone wywiadowi i kontrwywiadowi Polski w XX w. Redaktorzy są świadomi ryzyka związanego z zaproponowaną formułą. Wydaje się jednak, że jest ono warte podjęcia. Wywiad Polski międzywojennej i z okresu II wojny światowej niewątpliwie zachował ciągłość organizacyjną i personalną. Jednak już od 1944 r. (z początkami w 1943 r.) zaczęły działać służby komunistyczne, przekształcające się stopniowo w wywiad i kontrwywiad PRL. Jednocześnie wywiad pol...
Projekt „Górny Śląsk w Polsce Ludowej” stanowi próbę syntetycznego i przystępnego opracowania różnych aspektów najnowszych dziejów regionu. Pierwszy tom serii, zatytułowany Przełomy i zwroty, zawiera 13 tekstów opisujących górnośląską specyfikę, regionalne uwarunkowania oraz reperkusje kluczowych wydarzeń w dziejach systemu komunistycznego i Polski w latach 1945–1989. Znajdziemy tu m.in. teksty o „polskich miesiącach” (1956, 1968, 1970, 1980, 1981, 1989) na Górnym Śląsku, tzw...
Porządek publiczny i bezpieczeństwo to wartości, których ochrony w latach okupacji niemieckiej podjęły się instytucje i organizacje Polskiego Państwa Podziemnego. Dla hitlerowskiego najeźdźcy chaos, znieprawienie, anarchizacja postaw części warszawiaków były czynnikami sprzyjającymi dodatkowemu zastraszeniu ogółu mieszkańców miasta i okolic. Potrzeba bojkotowania niemieckich przepisów prawnych, biernego i czynnego przeciwstawienia się władzy okupanta, choć były konieczne, to ...
Kolejny, trzeci już tom prymasowskich Pro memoria obejmuje trzy lata (25 września 1953 – 28 października 1956). Wydawać się może, że w życiu 80-letniego człowieka to niezbyt długi okres. Ale lata uwięzienia kardynała, o których mowa w tym tomie, były istotne dla dalszego życia i posługi Prymasa Tysiąclecia i, jak wynika z lektury tekstu, ważne dla narodu i Kościoła katolickiego w Polsce po II wojnie światowej. Zarówno więzienne Pro memoria kard. Stefana Wyszyńskiego, jak i t...
W 1939 r. na Pomorzu Gdańskim doszło do masowych egzekucji na polskiej ludności cywilnej. Jednym z największych miejsc kaźni była piaskownia w Paterku obok Nakła nad Notecią. Na początku okupacji oddziały niemieckiego Selbstschutzu Westpreussen, działając pod nadzorem SS, zamordowały tam ponad 200 osób, głównie polskich księży zakonników, nauczycieli oraz miejscowych Żydów. Mord w Paterku był elementem zbrodni pomorskiej 1939 – eksterminacji ok. 30 tys. obywateli II RP....
Książkę poświęcono głębokim i radykalnym przemianom, które miały miejsce na terenie obwodu lwowskiego w okresie powojennym na drodze procesu wszechobecnej sowietyzacji. Dążąc do ponownej aneksji terenów podbitych we wrześniu 1939 roku, państwo sowieckie zmusiło większość ludności polskiej do opuszczenia obwodu i osiedlenia się w centralnej i zachodniej Polsce oraz osiedliło w obwodzie własnych komunistycznych urzędników, zdemobilizowanych żołnierzy i ludność ukraińską deporto...
Uwolniony z internowania prymas Stefan Wyszyński zainicjował w 1956 r. długofalowy i rozbudowany program przygotowań Polaków do jubileuszu tysiąclecia chrztu Polski. Milenijny program Kościoła, choć miał przede wszystkim wymiar transcendentny – duchowy, nosił również znamiona politycznej kontestacji systemu komunistycznego. W celu ograniczenia zakresu i znaczenia obchodów Milenium ekipa Iww sekretarza KC PZPR Władysława Gomułki przystąpiła w 1958 r. do szeroko zakrojonych dzi...
Książka Alfreda Reischa odkrywa kulisy tajnej amerykańskiej akcji, która miała znaczący wpływ na ostateczny wynik zimnej wojny. Poczynając od 1956 r., przez prawie czterdzieści lat za żelazną kurtynę masowo przekazywano książki i inne publikacje wydawane na Zachodzie. Działalność ta, zainicjowana i finansowana przez Central Intelligence Agency, zaowocowała przerzuceniem do Europy Wschodniej około 10 mln pozycji wydawniczych, w tym około 4 mln do Polski. Przesyłano je pocztą i...
Kolejny, trzeci już tom prymasowskich pro memoria obejmuje trzy lata (25 września 1953 – 28 października 1956). Wydawać się może, że w życiu 80-letniego człowieka to niezbyt długi okres. Ale lata uwięzienia kardynała, o których mowa w tym tomie, były istotne dla dalszego życia i posługi Prymasa Tysiąclecia i, jak wynika z lektury tekstu, ważne dla narodu i Kościoła katolickiego w Polsce po II wojnie światowej. Zarówno więzienne pro memoria kard. Stefana Wyszyńskiego, jak i te...
Rządy komunistów w Polsce nigdy nie opierały się na demokratycznej legitymacji. W PRL regularnie przeprowadzano co prawda wybory sejmowe, ich wynik był jednak z góry przesądzony. Powszechne głosowania stanowiły element fasady maskującej rzeczywiste mechanizmy władzy, gdyż o podziale mandatów poselskich decydowały gremia kierownicze PZPR. Książka, którą Czytelnik trzyma w rękach, stanowi wielopłaszczyznową analizę kolejnych wyborów do Sejmu PRL. Autor, wychodząc od charakterys...
W październiku 1956 roku Politechnika Gdańska stała się centrum poruszenia społeczno-politycznego w Trójmieście. Dwanaście lat później, podczas tzw. wydarzeń marcowych 1968 roku, było podobnie. To właśnie jej studenci zaprotestowali jako pierwsi. Niniejsza publikacja została przygotowana przez uczestników tamtych wydarzeń, ówczesnych studentów Politechniki. W unikalnej formie swoistego panelu dyskusyjnego autorzy przedstawiają w niej przebieg protestów, sytuację na uczelni, z...
Książkę poświęcono głębokim i radykalnym przemianom, które miały miejsce na terenie obwodu lwowskiego w okresie powojennym na drodze procesu wszechobecnej sowietyzacji. Dążąc do ponownej aneksji terenów podbitych we wrześniu 1939 roku, państwo sowieckie zmusiło większość ludności polskiej do opuszczenia obwodu i osiedlenia się w centralnej i zachodniej Polsce oraz osiedliło w obwodzie własnych komunistycznych urzędników, zdemobilizowanych żołnierzy i ludność ukraińską deporto...
Niniejszy tom jest plonem konferencji, jaka odbyła się 11 września 2011 r. w gmachu Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego, której towarzyszyła również wystawa poświęcona Janowi Józefowi Lipskiemu. Przedsięwzięcie to zorganizowały Instytut Pamięci Narodowej, Stowarzyszenie Wolnego Słowa oraz Uniwersytet Warszawski. Pretekstem do przypomnienia osoby Jana Józefa Lipskiego była dwudziesta rocznica jego przedwczesnej śmierci. W założeniu organizatorów konferencja nie miała jednak...
Książka odtwarza genezę, strukturę, program, liczebność, formy aktywności i skuteczność antykomunistycznych organizacji młodzieżowych działających w Warszawie w latach 1944-1989. Przybliża kolejne etapy rozwoju tej formy konspiracji, określa jej skalę i najważniejsze cechy - w tym te, które decydowały o jej lokalnej specyfice i znaczeniu na „drodze Polaków do wolności”. Etos gniewu… jest pierwszą próbą opisania podziemia młodzieżowego na przykładzie jednego miasta w całym okr...
Masowe protesty robotnicze latem 1980 r. oraz powstanie i działalność NSZZ „Solidarność” w latach 1980–1981 od samego początku budziły duże zainteresowanie badaczy różnych dyscyplin, dziennikarzy oraz polityków. Nie ulega wątpliwości, że powstanie niezależnego od komunistycznych władz związku zawodowego i zapoczątkowanie przez niego ruchu odnowy były wyjątkowym zjawiskiem społecznym i politycznym, które chętnie poddawano opisowi i analizie. Na tym tle zainteresowanie badaczy ...
„Wojenna odyseja Antka Srebrnego” odzwierciedla losy tysięcy Polaków z lat 1939–1944, którzy, mimo przegranej kampanii wrześniowej i represji ze strony dwóch okupantów (III Rzeszy Niemieckiej oraz ZSRS), w każdym zakątku świata gotowi byli stanąć do walki o wolną Polskę. Opowieść zaczyna się w połowie września 1939 roku w Grodnie. Antek Srebrny bierze udział w przygotowaniach do obrony miasta przed Niemcami. 17 września okazuje się jednak, iż przyjdzie mu walczyć z drugim wr...
Bez powielaczy, offsetów, farby drukarskiej i innych urządzeń poligraficznych, przemycanych z Zachodu do Polski, nie mogłyby działać na taką skalę w drugiej połowie lat siedemdziesiątych i w latach osiemdziesiątych XX wieku drugoobiegowe oficyny wydawnicze. Wspomnienia Mariana Kalety są ważnym świadectwem współpracy między emigracją a krajem właśnie na tym polu. Autor, mieszkający w Szwecji, organizował nielegalne transporty początkowo głównie dla Niezależnej Oficyny Wydawnic...
Na murach Warszawy znak Polski Walczącej pojawił się po raz pierwszy w 1942 r. Był symbolem walki konspiracyjnej, trwającej od pierwszych dni po klęsce wrześniowej 1939 r. Dawał polskiemu społeczeństwu nadzieję na pokonanie niemieckiego agresora mimo jego wielkich zwycięstw w 1940 r. Książka, napisana przez uczestnika Powstania Warszawskiego, przedstawia dzieje znaku Polski Walczącej. Przybliża sylwetki młodych Polaków występujących przeciw niemieckiemu okupantowi, którzy z ...
