Siedemdziesiąt pięć lat. Czy jest to okres na tyle długi, by o dorobku kultury pisać z odpowiednim dystansem? Opinie w tym względzie byłyby zapewne różne. Jeśli jednak chodzi o literaturę polską w Szczecinie i na Pomorzu Zachodnim, zaczęła się ona właśnie siedemdziesiąt pięć lat temu. Postanowiliśmy przyjrzeć się ponownie, nierzadko po wielu latach, twórczości dwudziestu związanych ze Szczecinem pisarzy i pisarek. Wszyscy z nich są już po drugiej stronie losu. Nie znaczy to j...
„Esej pierwszy, jak powiedziano, za swój przedmiot obrał gabinet figur woskowych. Trzeci – mówi o tym samym zjawisku w twórczości Josepha Rotha i w jego wizjach rozpadającej się monarchii habsburskiej i tworzenia się nowego ładu. Towarzyszy mu appendix, esej czwarty, o ptakach, żywych i martwych, w twórczości Rotha, Schulza i Bernharda. Eseje drugi i piąty poświęcone zostały lalkom i manekinom, ich obecności w kulturze XIX-wiecznej Europy i smętnemu finałowi tejże, jakim był...
"Nam wieczna w polszczyźnie rozróba", wywiad rzeka Piotra Mareckiego z Marianem Pankowskim (Ha! art), to pożegnanie zmarłego w ubiegłym roku pisarza. Odtwarza całą jego życiową drogę, od przedwojennych Sanoka i Krakowa, poprzez obozy koncentracyjne w Oświęcimiu, Gross-Rosen i Bergen-Belsen, po Brukselę, gdzie po wojnie został profesorem slawistyki.
„Moje życie jest jak poruszanie się po labiryncie. Jest tyle elementów, tyle zmiennych – takich śrubek, które w każdej chwili mogą się odkręcić i wypaść. Człowiek cały czas jest skupiony i rozgląda się po tym labiryncie i ciągle sprawdza, czy wszystkie te śrubki są podokręcane. Bo jak któraś wypadnie, to może się stać coś złego. Zacznie się hejt. Pogarda. Zupełnie niedawno zacząłem mieć problemy z kośćmi. Poszedłem do dobrej warszawskiej poradni osteoporozy. Wchodzę do lekar...
Wielką Wojnę na wschodzie Europy wywołały imperia, biły się w niej narody a ginęli zwykli ludzie. Im dłużej trwała, tym trudniej było wyobrazić sobie, jak się skończy i czy w ogóle kiedyś nastanie pokój. Tego, że zmianie ulegnie prawie wszystko, nie przewidział nikt. I tej zmianie poświęcona jest Nasza wojna. Podzielona jest na dwie części, w pierwszej koncentruje się na działaniach militarnych, przywraca pamięć o ważnych lecz zapomnianych miejscach na mapach frontu wschodnie...
W ogromnym i różnorodnym dorobku Stefanii Zahorskiej (1889-1961) obejmującym działalność literacką, reportaże, publikacje z zakresu historii sztuki, filozofii, literatury, socjologii... poczesne miejsce zajmuje refleksja teoretyczno- i krytycznofilmowa. O filmie pisała od roku 1927 niemal do końca życia; ostatnia recenzja filmowa opublikowana w Londynie nosi datę 1953. Stefania Zahorska była najwybitniejszym krytykiem filmowym dwudziestolecia międzywojennego w Polsce. Składa ...
W światach wymyślonych ulokowana została chimera ładu obdarzonego sensem, ale właśnie w tym, co utopijne i nieosiągalne, poeta czuje się u siebie. Historia i egzystencja to tematy raczej ponure. Nie do uniknięcia ani ominięcia. Jak obłaskawić potwory, jak współżyć z demonami – głowią się poeci. Odesłać rzeczy ponadnaturalne do lamusa to ogłosić artystyczną plajtę, przyznać się do klęski woli, myśli, wyobraźni. Bóg ukryty, umykający, niepojęty, Bóg bliski, opiekuńczy, z lud...
Publikacja Mirosława Dzienia pt. „O męczeństwie rozumu i zarazie świata” zawiera dziesięć esejów kulturowych, chciałoby się powiedzieć – cywilizacyjnych, diagnozujących myślenie w czasach zarazy – jakie jest, jak się zmienia, od czego odchodzi, do czego dąży. Teksty Mirosława Dzienia napisane są przystępnym językiem, nie pozbawionym elementów własnego świadectwa, bowiem autor nie stawia się na pozycji obiektywnego badacza, ale współuczestnika i „ofiary” kulturowych przemian. ...
Trzeci tom Europejskiego kina gatunków kontynuuje prezentację dokonań filmowców Starego Kontynentu tworzących filmy gatunkowe. Tym razem prym wiodą teksty penetrujące kino z naszej części Europy, stale obecne w filmowej produkcji, ale właśnie dziś odkrywane przez filmoznawców i miłośników X muzy. Polskie dzieła science fiction, środkowoeuropejskie horrory, zachodnio- i wschodnioniemieckie ersatz-westerny, filmy wojenne z krajów byłej Jugosławii, czechosłowackie i rosyjskie ob...
Filmowe wizerunki ciała „anormalnego” budzą ciekawość, wstyd, niepokój, fascynację i wiele innych emocji. Spoglądamy na nie w kontekście wartości społecznych, ideologii, lęku przed innością, polityki socjalnej, systemów etycznych, zadań pedagogicznych, nader rzadko jednak łączymy je ze specyfiką filmowego medium. Adam Cybulski skupił swoją uwagę właśnie na tej ostatniej zależności. Celem jego badań było „przygotowanie szczegółowego studium narracyjnych strategii oraz technik ...
Jańcioland i okolice. Filmowe światy Jana Jakuba Kolskiego Grażyny Stachówny to pierwsza monografia filmowej twórczości tego wybitnego reżysera i scenarzysty w pełni zasługującego na zaszczytne miano autora filmowego. Oznacza ono, że artysta wypracował własną poetykę kreacyjną, indywidualny i rozpoznawalny styl ekranowy, że jest wyjątkowy i niepowtarzalny. Jan Jakub Kolski stworzył – w ośmiu filmach fabularnych, dwu krótkometrażowych i czterech wideoklipach – Jańcioland, Mity...
Czytelnik nieczęsto może natrafić na książkę tak aktualną i tak penetrującą teraźniejszość. „Odwrócony. Intymne wędrówki umysłu” przedstawia złożoną historię przeżyć autora osadzonych w realiach życia współczesnego. Ze względu na chronologię poszczególnych rozdziałów nosi cechy dziennika poprzedzonego wątkami autobiograficznymi. Ten zbiór esejów, konstrukcyjnie przypominający „Próby” Montaigne’a, stanowi wnikliwą introspekcję o charakterze intelektualnym, psychologicznym, ci...
Tematem książki jest relacja film – filozofia – paradygmat polskiego romantyzmu. Autor uwzględnia uwarunkowania historyczne, a także współzależność filozofii i filmu oraz myśli i filmu. Konfrontuje triadę romantycznego myślenia o egzystencji: melancholia – tragizm – ironia romantyczna z rozwiązaniami wykorzystanymi przez polskich filmowców. W książce znajdują się interpretacje scen i sekwencji z filmów Kuby Czekaja, Macieja Drygasa, Andrzeja Jakimowskiego, Jana Komasy, Marka ...
Przerwane emancypacje Sebastiana Jagielskiego mają szansę stać się wydarzeniem, zważywszy na ich polemiczny charakter i komentarze do wątków żywo dyskutowanych we współczesnej debacie publicznej: historii ludowych, prześnionych rewolucji, emancypacji kobiet w socjalizmie, relacji polsko-żydowskich. Przekonuje on, że w latach 1968–1982, a więc między Marcem 1968 roku a „Solidarnością”, dwiema rewolucjami konserwatywnymi, wyłaniała się nowa struktura odczuwania, która niosła ze...
Tadeusz Bartoś patrzy na kondycję człowieka bez złudzeń. Stara się niczym nie przesłaniać jej nagiej, mało zachęcającej prawdy. Nie niesie nikomu „pocieszenia”. Tytułowa „niemożliwość upadku” to nie „dobra nowina”, ale brutalna rzeczywistość, w której zło się panoszy, a próby totalnego wyrugowania go obracają się w jego intensyfikację. Tej przemożności zła można przeciwstawić jedynie wolne od propagandy i moralnej postulatywności krytyczne myślenie. W swoich esejach Bartoś r...
Zbiór esejów antropologiczno-literackich o kobiecości, rozumianej jako wartość psychologiczna i kulturowa (mitologiczna). Wśród tematów m.in. bestiarium oniryczne, symbolika nocy, wilka, jednorożca, kwestia kobiecości „nadmiernej”, surrealistycznej (nadkobiecość) oraz kobiecości uwikłanej, błądzącej po meandrach świata wyobraźni, uczuć i norm, które nadają jej ramy, inspirują, straszą, zwracają w stronę świata mężczyzn i tego, co męskie.
Czyste ciało, musiałoby być z marmuru, a może z kryształu. Albo wyryte w chłodnym kamieniu. W szkle, którego nie wolno dotykać, żeby nie zostawić śladów. Spoconych rąk, linii papilarnych. Czyste ciało, które nie znałoby smaku pieczywa ani jabłek. Śliny, która napływa do ust na sam dźwięk słowa „jabłko” i „chleb”. Czyste ciało, oddzielone od umysłu, który rodzi pożądanie.
Jako dwudziestoletnia poetka, usłyszałam od starszego poety, mężczyzny, że jako poetka nigdy niczego nie osiągnę, jeśli nie będę wcześniej kierowcą ciężarówki, a tym samym nie przekonam się na własnej skórze, jak wygląda życie prawdziwych ludzi. Nie uważam, by między życiem a sztuką zachodziły jakiekolwiek korelacje przyczynowo-skutkowe sprawdzające się w każdych warunkach, a już na pewno nie takie, które objaśniają jakość dzieła; by działały mechaniczne recepty typu „połóż s...
Wywiad, niezależnie od awansu, który w ostatnich latach obserwujemy (choć nie mówię tu o wywiadach z podrzędnymi i efemerycznymi celebrytami, znanymi z tego, że są znani), nie był szczególnie cenionym gatunkiem dziennikarskim. Ale właśnie w naszej nowej rzeczywistości awansował - dzięki kilku, a może kilkunastu autorom, którzy dokonywali wielkiej pracy przygotowawczej: zapoznawali się dokładnie z biografiami interlokutorów, ich dorobkiem, miejscem w życiu społecznym niegdyś i...
„Punkt zerowy” to wyjątkowo szczera i bezstronna, a zarazem niepozbawiona humoru oraz dystansu do siebie i wszystkiego wokół relacja z wojny na wschodzie Ukrainy. To książka o wojnie, w której nie ma patosu i bohaterstwa, są natomiast wnikliwe, wyważone i bezpretensjonalne opisy absurdów rzeczywistości wojennej, a zarazem przemian świadomości narratora. Punkt zerowy to pierwsza linia frontu, ale też stan totalnego wyzerowania świadomości ? wyzbycia się myśli, uczuć, pragnień,...
„Przyjdą takie czasy, że ludzie będą szaleni i gdy zobaczą kogoś przy zdrowych zmysłach, powstaną przeciw niemu, mówiąc: Jesteś szalony, bo nie jesteś do nas podobny.” Św. Antoni Pustelnik Normalność, czyli życie toczące się według znanych praw i zwyczajów. Jaka normalność obowiązuje dzisiaj? Kto pozostał przy zdrowych zmysłach, a kto jest szaleńcem? Środowiska lewicowe piszą już od dłuższego czasu nową definicję normalności. To, co dotychczas obowiązywało, nagle zmieniło wy...
Opis książki: Powstało mnóstwo książek o filmowych adaptacjach, ale niewiele dotyczących wykorzystania w literaturze filmowych praktyk i technologii. Tymczasem poeci, pisarze i dramaturdzy wnikliwie przedstawiają rolę filmu – filmów fabularnych, dokumentalnych, audycji telewizyjnych, spotów reklamowych, wizualizacji w grach. Obrazowo, wręcz multimedialnie ilustrują i diagnozują zachowania ludzi, zjawiska społeczne oraz fundamentalne trendy kultury. Radość z rozpoznania motyw...
Ludzie często piszą na przykład, że takich jak ja powinno się zabić. Kiedyś próbowaliśmy docierać do osób, które pisały takie komentarze. Znajdowaliśmy ich dane w Internecie, osobiście dzwoniłem do tych ludzi. Po drugiej stronie słuchawki słyszałem przerażony głos, który mówił mi tylko: „Coś mi odbiło, nie wiem, co ja zrobiłem”. Jerzy Owsiak Młody, stary, mniej lub bardziej wykształcony. Z dużego miasta albo małej wsi. Nastolatek z pobliskiego podwórka, uśmiechnięta pani prze...
Chiny według Leszka Ślazyka Dlaczego Chiny? Nigdy przecież nie chciałem być Brucem Lee. Jakoś też nigdy nie ujął mnie język chiński. No to skąd te Chiny? Klasyka – przypadek - praca. Odwiedził mnie znajomy i powiedział, że pewna firma szuka ludzi, którzy mają związek z przemysłem odzieżowym. To był rok 1994. Od tego czasu więcej spędzam czasu za Wielkim Murem niż nad Wisłą. Byłem świadkiem największej transformacji w dziejach świata. Pamiętam robotników koczujących na styro...
