„Autor ma dobry słuch na procesy, które się wokół niego odbywają, wyczuwa, w którą stronę cywilizacja zmierza, jak prądy tych najtrudniej definiowalnych i najtrudniej wyrażalnych, ale jednak jakoś wyczuwalnych emocji i procesów społecznych się zmieniają. Po opisaniu momentu przemiany społeczno-kulturowej w Polsce lat 90., czyli przyśpieszonym dochodzeniu Polski do ponowoczesności, stawia teraz kolejny krok i pyta: jaki jest dzisiaj człowiek czasów ponowoczesnych? Czy jest to ...
Prezentuję Państwu drugą część moich felietonów drukowanych na łamach „Dziennika Zachodniego” (pierwsza ukazała się w 2014 roku). Mam nadzieję, że wpisują się one w obchody 150-lecia nadania praw miejskich wsi Katowice, o której w 1855 roku Józef Lompa pisał: „W Katowicach jest węzeł, pośrodek górnośląskiego przemysłu. Miejsce to jeszcze nosi nazwę wsi, ale wchodząc wieczorem do zajezdnego domu Welta albo obradując u niego przy table d’hôte, mniema się być w największym wrocł...
Profesor Janion jako „poeta krajowy”, „kloszard metafizyczny”, Pluszkin z powieści Gogola, „pracownica morza” z Wiktora Hugo, wreszcie – niezłomny starzec trwający na stanowisku w romantycznej bibliotece. Janion opowiada o życiu po katastrofie marca 68 tu, w kraju, na przekór projektowi emigracji. Lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte to epoka gdańskich „Transgresji”, czas Güntera Grassa, Wernera Herzoga, czas „nowej prywatności”, przekuwanej w projekt polityczny. Jarosław Iw...
Niezwykły przewodnik po teatrze stworzony z myślą o najmłodszych widzach. Autorka, która jest scenografem i zna teatr od podszewki (czasem wręcz dosłownie!), snuje fascynującą opowieść o miejscu magicznym, pełnym tajemnic, przesądów i… duchów. Jeden z nich – DUCH TEATRU ? występuje w książce w roli przewodnika. Razem z nim zaglądamy za kulisy… i poznajemy rzeczy, o istnieniu których nie mieliśmy pojęcia. Jeśli i wy nie wiecie, gdzie teatr ma kieszeń, do czego służy sztankiet,...
W polskiej kulturze filmowej Jackiewicz stanowił zjawisko barwne i wyraziste, przede wszystkim ze względu na bogactwo zainteresowań oraz śmiałość w łączeniu ich w oryginalną, choć niejednokrotnie dyskusyjną, myśl na temat współczesnej kultury. Przypomnienie jego poglądów, ponowny nad nimi namysł, pozwalają spojrzeć na tę niezwykle wszechstronną twórczość z dystansu, który zawarte w niej sądy, tezy i myśli poddaje refleksji, czasem rewizji czy wręcz negacji, jednak z pewnością...
Tylko dlatego, że zamknęliśmy drogę do wewnętrznego świata wolności, świat zewnętrzny stał się bezwzględny w egzekwowaniu zapłaty. Niewolnictwem jest dalsze życie w sferze, w której istnieją rzeczy, ale ich znaczenie jest przesłonięte.
Życie w jednej tylko połowie świata jest złe, gdyż kończy się nagle, wyraźnie niespełnione, podaje nam swoją czarę, ale nie oferuje jej zawartości.
Najnowsza książka niemieckiego historyka idei Rüdigera Safranskiego (ur. 1945) traktuje o czasie w najróżniejszych postaciach. Safranski, badacz niemieckiego romantyzmu, a także współczesnej niemieckiej filozofii, od tej właśnie strony podchodzi do doświadczenia czasu, a matematyczno-fizyczna interpretacja temporalności nie gra tu głównej roli. Czas przeżywamy poza pomiarami za pomocą zegarów pewnej liniowej, jednokierunkowej wielkości. Jego żywe doświadczenie, opisywane w po...
Anna Dymna, Katarzyna Grochola, Marek Kondrat, Wojciech Mann, Monika Olejnik, Olga Tokarczuk, Grzegorz Turnau, Ks. Jan Twardowski, Stanisław Tym – rozmówcy Jana Strzałki – wszyscy pozytywnie „zakręceni” na punkcie swoich zwierzaków. Kochają je ponad wszystko, uwielbiają opowiadać o ich niezwykłej mądrości i dyskutować o wyższości psa nad kotem. Sypiąc anegdotami roztaczają radość, ciepło i humor. Snując refleksje próbują dotknąć niezwykłej tajemnicy naszego obcowania ze zwier...
W książce spotykają się dwie perspektywy — autorów zachodnich, którzy „odkrywają” dla siebie turecką kinematografię oraz autorów tureckich, starających się opisać ją na nowo. Artykuły dotykają relacji społecznych (ze szczególnym uwzględnieniem figury kobiety, dziecka i ojca/męża), przemian religii i kultury pod wpływem industrializacji i westernizacji, opozycji prowincji i metropolii, obecności historii i polityki. Pokazują, w jaki sposób nowe kino tureckie reinterpretuje kla...
Myśląc o animacji jako rozwijającym się elemencie kultury, ekonomii i technologii, musimy traktować ją przede wszystkim w kategoriach procesu komunikowania społecznego, na drugim miejscu stawiając wartości artystyczne. Animacja w ujęciu rynkowym, podobnie jak inne elementy kultury, była i jest produktem. A skoro tak, musi ona podlegać regułom gry rynkowej. Tak było w całym okresie jej rozwoju (ci co tego nie rozumieją, nie odnoszą sukcesów finansowych). Granica między filmem...
Ks. Jan Kaczkowski nie obrażał się, gdy nazywano go onkocelebrytą. Przeciwnie – świadomie wykorzystał swoją chorobę i wiedzę zdobytą przy pracy w hospicjum, aby zwrócić naszą uwagę na rolę medycyny paliatywnej. To dzieło wieńczy książka Żyć aż do końca – rzetelny, ale też pełen ciepła i empatii przewodnik po chorowaniu i umieraniu. Ks. Jan przekazuje w nim solidną dawkę wiedzy cennej dla samych chorych i ich bliskich, jak również lekarzy i personelu medycznego.
Zwrot polityczny to książka-manifest znanego krytyka literackiego i dramaturga. Podsumowuje przemiany ostatnich lat w polskiej literaturze, teatrze i sztukach wizualnych. W charakterystycznym dla siebie stylu autor atakuje burżuja. Dzisiejszy burżuj to postmodernista-nihilista. „Zwrot polityczny” jest cięciem. Na napiętej tkance kultury, spójnej liberalno-konserwatywnej anatomii, pojawiła się rysa. Z niej sączy się to coś. Bliskie społecznej gorączce, oddające się we władani...
Wybór obsady w dużej mierze decyduje o tym, jaki będzie film i czy spodoba się widzom. Odnalezienie właściwego aktora/aktorki do danej roli jest ważnym i kluczowym elementem w pracy reżysera. Dla aktorów istotne jest, by wiedzieli, jak zostać zauważonym na castingu, ale także jak pokierować swoją karierą od samego początku. Tak, by w odpowiednim momencie pokazać się jako najlepszy kandydat do roli. W książce opisane są konkretne wskazówki, porady, jak przygotować się do casti...
"Cygańszczyzna w naszym kraju zmierza bardzo powoli do swego kresu, do zaniku, do rozpłynięcia się wśród obcych. Długa to jeszcze droga, ale wiele zdaje się wskazywać na to, że dzień dzisiejszy jest już jej początkiem. Czy ta zła wróżba się spełni? Czy zagrożenie to potwierdzają — jak twierdziła kiedyś Papusza — gwiazdy z dyszla Cygańskiego Wozu? Nie wiem. Wiem tylko, że odwieczne dzieje cygańskie stanowią jedno z najbardziej nieprawdopodobnych zjawisk wśród ludów Europy. I ż...
Na książkę składają się rozmowy Federico Felliniego z włoską dziennikarką i eseistką Ritą Cirio. Swobodne, czułe i ironiczne wypowiedzi Felliniego dotyczą całej jego bujnej biografii. Wyłania się z nich magiczna, wzruszająca wizja nieistniejącego już kina, a także jedyny w swoim rodzaju portret wielkiego Rzemieślnika i Artysty.
Pierwsza w Polsce obszerna monografia poświęcona jednej z najciekawszych kinematografii na mapie światowego kina. Autor opisuje w niej najważniejsze nurty tematyczne i środki artystyczne, które mają wpływ na niepowtarzalny, osobny charakter islandzkich filmów. Pokazuje między innymi, w jaki sposób filmowcy stosują strategię wykorzystywania kina w propagowaniu krajobrazów Islandii w wymiarze turystycznym; wyjaśnia też, jak islandzkie filmy gatunkowe (np. kino drogi, czarna kom...
Zamierzaliśmy stworzyć publikację, która – mimo skromnej objętości – opowie o fenomenie węgierskiego kina z dwóch punktów widzenia. Pierwszy, krytyczny, reprezentują eseje węgierskich badaczy filmu, Györgya Bárona, Gábora Gelencséra, Lóránta Stőhra i Balázsa Vargi, będące analizą istotnych dla dzieł tamtych lat aspektów politycznych, historycznych, stylistycznych czy wreszcie wpływu Nowej Fali na odradzające się kino węgierskie. Kontekst artystyczny nie był jednak jedynym, kt...
Ściśle prywatnie: Napisawszy dużo w życiu, nigdy sobie nie wyobrażałem, żebym kiedykolwiek mógł zasiąść do napisania tego artykułu. Wiedza bowiem, a wyobraźnia o wiedzy, to są dwa różne kontynenty, oddzielone oceanem. Oceanu niepodobna przekroczyć za pomocą muskułów własnego ciała. A więc, każdy wie, że umrze. To jednak, co nazywa wyobraźnią śmierci własnej, w istocie nie jest żadną wyobraźnią, a tylko schematem podręcznika szkolnego geografii. Gdzieś, tam, gdzie nigdy nie by...
Muszę się zastrzec, że nie wiem, czy człowiek posiada duszę, a w każdym razie, czy wszyscy ludzie posiadają dusze. Swojej nie zawsze jestem pewna. Sądzę natomiast, że jedyną szansą człowieka i jego jedynym wdziękiem jest pretendowanie do duszy, choćby to było pretensją na niczym nie opartą. Bez niej, bez tej nostalgii, aby być "obrazem Boga", niezależnie od tego, czy to jest możliwe czy tylko urojenie, człowiek biologiczny staje się niewydarzoną karykaturą zwierząt. Barbara T...
Książka zawiera pionierską na gruncie polskiego filmoznawstwa próbę opisu fenomenu europejskiego kina gatunkowego, tworzonego w obrębie najważniejszych kinematografii Starego Kontynentu. Odnajdziemy tu szkice poświęcone niemieckim, skandynawskim, włoskim, hiszpańskim i brytyjskim horrorom, reprezentantom lokalnej odmiany science fiction, sowieckiej komedii muzycznej, polskim kryminałom, jak też gatunkom charakterystycznym dla Europy: spaghetti westernom, giallo, filmom erotyc...
Jerzy Prokopiuk to znany religioznawca, filozof, psycholog, gnostyk, antropozof. Jest on również tłumaczem dzieł znanych wielkich filozofów m.in. Junga, Freuda, Webera i popularyzatorem literatury humanistycznej, głównie ezoterycznej, religioznawczej, filozoficznej i psychologicznej. Napisał niemal pięćset esejów, artykułów i wywiadów publikowanych w periodykach naukowych i w prasie kulturalnej. W swoim dorobku ma również kilkadziesiąt wystąpień radiowych i telewizyjnych, set...
Biorąc teraz, po latach, do ręki książkę Aleksandra Fiuta, odczuwam pewną niewygodę. Nie jest ona jednolita i składa się z rozmów prowadzonych ze mną w różnych okolicznościach. Nikt nie chce uwierzyć, że pierwsza część pochodzi z roku 1979 i była nagrana w sześciu sesjach po godzinie każda, wcale nie w celu wydania tego w książce, ale po prostu dla wyzyskania w pracy badawczej mego interlokutora. Potem zgodziłem się na opublikowanie tych rozmów. W innych częściach profesor F...
„[Książka ta] jest pierwszym tak obszernym opisem biografii autora Wojny i sezonu oraz jego twórczości powstałej po roku 1945. Autor dotarł do wielu mało znanych faktów z życia Pawlikowskiego, zbadał jego rozproszone, często trudno dostępne teksty, dotarł do materiałów archiwalnych […]. Znakomicie i zajmująco scharakteryzował specyfikę oraz oryginalność tworzonych przez Pawlikowskiego dzieł, polegającą w znacznej mierze na świadomej kontynuacji tradycji gawędy szlacheckiej, k...
Maria Simma (1915-2004) to prosta wieśniaczka z Austrii, która miała łaskę kontaktu z duszami czyśćcowymi. Trzykrotnie usiłowała wstąpić do klasztoru, ale ze względu na stan zdrowia za każdym razem spotykała się z odmową. Od 1940 r. zaczęła mieć widzenia dusz czyśćcowych. Widzeniom tym towarzyszyły dotkliwe cierpienia fizyczne. Teolodzy i psychiatrzy wielokrotnie badali Marię Simmę i nie dopatrzyli się śladów oszustwa czy choroby psychicznej. W rozmowie z dziennikarzem Nicki...
