Ignacy Szczepański – reżyser filmowy, scenarzysta, pisarz, malarz. Autor scenariuszy i reżyser kilkudziesięciu filmów dokumentalnych i dokumentalnych fabularyzowanych, ważniejsze to: „Kapela Oświęcimska”, „Wieczysty wrot” (o Leopoldzie Buczkowskim, fabularyzowany), „100 razy głową w ściany czyli Kisiel”, „Tak się toczy moja myśl” (o ks. prof. Józefie Tischnerze), „Redaktor” (o Jerzym Giedroyciu), „Świat Luny” (o Julii Bristiger), „Teraz ujawniam podłogę” (o Edwardzie Krasińs...
Muzyka była dla niego czymś więcej niż tylko dźwiękami. Była oddechem, pulsem, najczystszą formą istnienia. Przenikała każdy fragment jego duszy, stawała się nieodłącznym echem myśli i emocji. Dziś wciąż zdumiewa geniusz człowieka, który mimo narastającej ciszy wokół siebie, potrafił tworzyć dźwięki, jakby czerpał je nie ze słuchu, lecz z samej istoty wszechświata. Czy zapamiętał harmonie z czasów, gdy jeszcze słyszał? Czy nuty rozbrzmiewały w jego wnętrzu niczym niezniszczal...
Paul Valery zauważył kiedyś trafnie i błyskotliwie, że jest ogromna różnica pomiędzy widzeniem czegoś bez ołówka w ręce a widzeniem podczas rysowania. Każdy rysujący potwierdzi, ile odkryć dokonuje się podczas rysowania! Czasami zdarzają się momenty prawdziwego zdumienia – ach, jak wcześniej mogłem nie zauważyć, że tu jest taki czy inny motyw, jeszcze taki detal…
Książka historyczna roku 2020! Książka „Cham niezbuntowany" została uznana przez internautów za najlepszą książkę historyczną minionego roku. Głosowanie odbyło się w ramach plebiscytu "Historia Zebrana“ - największej tego typu inicjatywy w polskim Internecie, organizowanej corocznie przez redakcje portali Histmag.org i Granice.pl.„Cham niezbuntowany“ to traktat publicystyczny Rafała A. Ziemkiewicza. Książka, która ujawnia źródła i tłumaczy nasze narodowe działania, wybory, we...
Nie spotkałem już Gisèle, nie spotkałem Christine. O śmierci Gisèle dowiedziałem się w Arles w 1991 roku. Nad tym fragmentem wspomnień życie zamknęło się jak muszla. Nie chcę do nich wracać. Niech zostaną, jakie są, niepełne, kalekie, nawet nie wiem, czy rzeczywiście prawdziwe. Prawdziwe są tylko we mnie. Żadna wiedza nie stanie się przez nie bogatsza. Od wielu lat w moich corocznych podróżach do Arles omijam Paryż. Nie znoszę tego miasta, nie lubię siebie w tym mieście, ale ...
Jeszcze jeden tekst o Sycylii? Komu to potrzebne? Kto to będzie czytał? Jest tyle świetnych książek na temat tej wyspy. Ograniczając się tylko do wydań „Austerii” z ostatnich lat – wznowienie Jarosława Iwaszkiewicza, bardzo przydatna książka Joanny Olkiewicz, Jarosław Mikołajewski, Bogdan Frymorgen. A zagarniając nieco szerzej, ale w dalszym ciągu ograniczając się do naszych (moich) czasów – Lampedusa, Sciascia, Bufalino (też polskie wydanie „Austerii”) i było, nie było, Andr...
HISTORIA DZIECKA, KTÓRE STAŁO SIĘ ŚWIADKIEM… I CELEMOjciec był dla niego bohaterem. Potem kazał mu pomóc w pozbyciu się własnej matki.David Crow dorastał w Rezerwacie Indian Nawaho pod okiem ojca, samozwańczego Czirokeza, który był jednocześnie jego idolem i największym koszmarem. Thurston Crow – charyzmatyczny były więzień San Quentin, inteligentny manipulator i brutalny tyran – żył według własnych zasad: bez litości, skrupułów i sumienia.Od najmłodszych lat David był tresow...
Griselda Pollock – historyczka sztuki, feministka oraz niestrudzona orędowniczka inkluzywności genderowej i rasowej – analizuje rasistowskie, seksistowskie i imperialistyczne podłoże dzieł Gauguina i innych artystów konkurujących o pierwszeństwo w europejskiej awangardzie lat 80. i 90. XIX wieku. Po raz pierwszy esej ten został wygłoszona jako wykład w 1993 roku, na długo przed tym, jak dekolonizacja i decentralizacja historii sztuki stały się ważną częścią krytycznego dysk...
Jestem wdzięczny Normanowi Tobiasowi za tę niezwykłą biografię francuskiego historyka Jules’a Isaaca, żydowskiego badacza, który zapoczątkował teologiczny ruch w Kościele katolickim i wpłynął na nauczanie Soboru Watykańskiego II (1962–1965). Ta cenna książka to więcej niż biografia, jako że jest to przede wszystkim szczegółowa analiza debat teologicznych i egzegetycznych wśród katolików, które wywołały wywrotowe postulaty Jules’a Isaaca. Ten niezwykły człowiek, prawie niezna...
Galeria portretów kilku poetów Nowej Fali z autoportretem w tle Zebrane w tej książce eseje poświęcone zostały sześciu wybitnym poetom Nowej Fali: Witowi Jaworskiemu, Jerzemu Kronholdowi, Julianowi Kornhauserowi, Ryszardowi Krynickiemu, Stanisławowi Barańczakowi oraz Adamowi Zagajewskiemu. Aleksander Fiut – historyk literatury, krytyk, eseista, emerytowany profesor zwyczajny na Wydziale Polonistyki UJ i długoletni kierownik Katedry Historii Literatury Polskiej XX wieku –...
Trzy lata po otwarciu wystawy głównej Co robi zdjęcie? Muzeum Fotografii w Krakowie oddaje w ręce czytelników książkę pod tym samym tytułem. Nie jest to jednak klasyczny katalog, lecz zbiór esejów, artykułów i opowiadań o fotografii, skierowany do wszystkich, którzy lubią robić i oglądać zdjęcia. Wystawa główna MuFo to jedyna w Polsce ekspozycja w całości poświęcona fotografii jako fenomenowi kulturowemu. Ukazuje widzom, jak od niemal dwustu lat medium to towarzyszy człowieko...
Pierwsze i ostatnie, czczone i znienawidzone, święte i czarowniceUtrwalony przez literaturę i kino obraz Sycylijki przywodzi na myśl kobietę ubraną na czarno, zdystansowaną i całkowicie oddaną mężczyźnie – jako wierna żona, matka lub córka. Prawdziwa twarz sycylijskiej kobiety wymyka się jednak temu stereotypowi. Gaetano Savatteri, przyglądając się przez lata marginalizowanym i niesłyszanym mieszkankom wyspy, oddaje im głos. Przybliża biografie prawdziwych oraz fikcyjny...
W 2014 roku w Jemenie wybuchła wojna, która trwa do dziś. W jej wyniku zginęło 150 tysięcy ludzi, głód towarzyszący konfliktowi pochłonął zaś ponad 220 tysięcy ofiar. Rok po wybuchu wojny Buszra al-Maktari postanowiła udokumentować cierpienie cywilów i, zainspirowana reportażami Swietłany Aleksijewicz, przez dwa lata jeździła po kraju z narażeniem życia, by zebrać ponad 400 świadectw. To właśnie owe świadectwa składają się na Co zostawiliśmy za sobą?Al-Maktari przeplata relac...
Książka stanowi zbiór siedmiu esejów autorstwa Stanisława Waltosia, które są zarówno wspomnieniami, jak i przemyśleniami profesora m.in. na temat tradycji akademickich, chochlików drukarskich, jubileuszy, jubilatów i wręczaniu ksiąg jubileuszowych, przechodzenia na emeryturę, jak również o tym, czy w Polsce istnieją jeszcze szkoły naukowe oraz czy profesor powinien mieć psa. „Autor prowadzi nas (...) po różnych krużgankach akademickiego świata, krakowskimi uliczkami otaczają...
W "Procesie rytualnym" Victor Turner (1920–1983) – brytyjski antropolog kulturowy – objaśnia i rozwija na licznych przykładach pojęcia opisujące dynamikę procesów społecznych: rytuały, które służyć mają potwierdzeniu i wzmocnieniu wartości, na jakich opiera się dana grupa społeczna, oswajaniu zjawisk postrzeganych jako nietypowe czy wręcz zagrażające społeczności. Książka uznawana jest za klasyczną pracę antropologiczną. „Turner umieścił humor, doznawanie przyjemności i spra...
"Widok z Koziej" to 88 miniatur eseistycznych oraz felietonów dramatologa, krytyka teatralnego i historyka literatury Jacka Kopcińskiego, publikowanych w latach 2011–2024 na łamach miesięcznika „Teatr”. Finezyjne i erudycyjne zapiski, tworzone na gorąco, sytuują się na pograniczu tekstu dziennikarskiego i artystycznego, z wyraźną mikrofabułą, ekspozycją, przedstawieniem bohaterów w ich strojach i maskach, na scenie i poza nią, wreszcie zaś z puentą: zachwytu, oczarowania, zaw...
Czy skandynawskie boginie jeździły na nartach?Ile nóg miał koń legendarnego Odyna?Jakie stworzenie jest pierwowzorem Tolkienowskiego Smauga?Czy fimbulvetr zwiastuje koniec świata?Od mitu o stworzeniu świata aż do przepowiedni jego kresu w dniu ragnaröku. Z ponurych komnat królestwa Hel do olśniewających wyżyn Asgardu. Ceniona badaczka mitologii nordyckiej Carolyne Larrington w towarzystwie Lokiego, Thora, Frei i innych znanych bohaterów skandynawskich mitów prowadzi czytelnik...
Czy na pewno myślisz samodzielnie? Poznaj mechanizmy manipulacji i broń się przed nimi!Na całym świecie obserwuje się spadek sprawności umysłowej, zwłaszcza wśród młodych ludzi, podczas gdy wskaźniki depresji rosną w zastraszającym tempie. Tymczasem na chorobę Alzheimera cierpi już jedna na czterdzieści osób, a wiek zachorowania gwałtownie się obniża. Przyczyny tych zjawisk nie są jednak eliminowane – wręcz przeciwnie. Czy to może być tylko przypadek?„Wielki reset umysłu” to ...
Jedna z najpopularniejszych polskich poetek i jej wyznanie Od Opowieści dla przyjaciela powinni zacząć lekturę ci, którzy Poświatowskiej dotąd nie czytali albo nie zdążyli polubić jej poezji. Opowieść została napisana w formie wyznania do konkretnej osoby, ale jest właściwie listem do czytelników, w którym Poświatowska opowiada o kolejach swojego losu. Choroba, cierpienie, pobyty w sanatoriach, nadzieja i miłość… To delikatna i intymna spowiedź, utwór autobiogr...
Miłość, śmierć, tęsknota. Poznaj wspomnienia Haliny Poświatowskiej, najbardziej upartego serca dwudziestego wieku. Opowieść dla przyjaciela to autobiograficzny portret jednej z najpopularniejszych polskich poetek. Halina Poświatowska napisała ją krótko przed swoją śmiercią. I chociaż adresuje tekst do przyjaciela, książka jest właściwie listem do nas, współczesnych czytelniczek i czytelników. Poznajemy prywatne losy pisarki, intymne wyznania, towarzyszymy w namyśle nad życi...
Autor monografii przypomniał słynne zdanie Juliusza Osterwy o tym, że „teatr stworzył Bóg dla tych, którym nie wystarcza kościół”, po czym wyjaśnił, że książka poświęcona jest twórcom przekraczającym granice teatru i wkraczającym w „domenę liturgii”, „nawiązującym do szeroko pojętej strefy sacrum, do spraw ostatecznych”. Tom już w punkcie wyjścia przybiera charakter dzieła bardzo osobistego, czego autor nie ukrywa, zwracając uwagę na fakt, że niektóre umieszczone w książce te...
Wyjątkowe miasto, jakim jest Gdańsk, ponownie oglądamy okiem Andrzeja Januszajtisa. Tym razem autor poświęcił sporo miejsca historii „mniej oczywistych” dzielnic, takich jak Chełm, Siedlce czy Orunia. Nie zabraknie też wizyt w różnych zakątkach Śródmieścia, a także w kilku krajach europejskich, między innymi we Włoszech, w Wielkiej Brytanii czy Hiszpanii. Andrzej Januszajtis – fizyk, muzyk, historyk i niestrudzony popularyzator wiedzy o Gdańsku. Urodził się w 1928 r. w Lidz...
Kto sprząta świat? W Feminizmie dekolonialnym Françoise Vergès mierzy się z kluczowymi kwestiami dzisiejszych debat feministycznych – od europocentryzmu i przywileju białości, po wykluczenie i kapitalistyczny wyzysk. Wychodząc od przykładu kobiet pracujących w sektorze usług sprzątania, unaocznia, w jaki sposób zachodni feminizm stał się ruchem dbającym o interesy białych kobiet. Przypomina również o jego kolonialnych korzeniach i proponuje feminizm osadzony w praktyce deko...
Piotr Zakrzewski (1953–2009) ps. Podziomek, Bazyl Rylski Felietonista, socjolog, nauczyciel, warszawiak. Debiutował 1 kwietnia 1984 roku w podziemnych „Wiadomościach”. Szerokim łukiem omijając politycznie poprawny salon, zachował niezależność poglądów, ocen i stylu. Wysoko ceniony przez czytelników i znawców, w 1989 roku został wyróżniony pierwszą Nagrodą Premiera Rządu RP na uchodźstwie dla felietonisty roku. „Kroniki Podziomka 1984–2009” to sto felietonów, drukowanych w „W...
