TargiKsiążkiMaj2025

Biografie i wspomnienia - książki, ebooki i audiobooki

Typ publikacji

Cena

Format

Wydawcy

Sortuj według:
Zyskujące popularność

Popularne kategorie

Wszystkie kategorie

    Promocja
    okładka Nic zwyczajnego. O Wisławie Szymborskiej 2023, Książka | Michał Rusinek

    Piętnaście lat sekretarzowania takiej osobie? Doprawdy nie było w tym nic zwyczajnego. Ona – świeżo upieczona Noblistka. On – właśnie ukończył studia polonistyczne. Miał jej pomagać przez trzy miesiące. Został dłużej. Poetka i jej Pierwszy Sekretarz. Tylko w tej książce spotykamy Wisławę Szymborską, jakiej do tej pory nie znaliśmy. To portret osoby nieprzeciętnej, damy o niezwykłym poczuciu humoru, a zarazem umiejętności mówienia o sprawach najistotniejszych. Portret, któ...

    Promocja
    okładka Lady Gaga: Applause. Biografia ikony
, Książka | Annie Zaleski

    Czego najbardziej we współpracy z Lady Gagą żałuje szef wytwórni płytowej Island Def Jam? Dlaczego to właśnie ją wybrano do roli Patrizii Reggiani w Domu Gucci? Jaka jest Gaga, gdy schodzi ze sceny? Lady Gaga. Applause odkryje przed tobą nieznane dotąd fakty o ikonie muzyki pop! Dowiesz się, co mówią o Gadze jej współpracownicy i przyjaciele. Zachwycisz się nieznanymi zdjęciami z jej młodości, początków kariery i zza kulis. Annie Zaleski udowadnia, że Lady Gaga to perform...

    Promocja
    okładka Opowieść mojej mamy. Ocalić rodzinną historię od zapomnienia, Książka | Małgorzata Wryk

    Obóz. Marsz śmierci. Rzeź Woli. Ubeckie tortury. Słowa te były wypowiadane w jej domu – szeptem lub krzykiem – odkąd pamięta. Wsiąkły w nią tak jak tusz w numerze wytatuowanym na przedramieniu matki. Małgorzata zaczyna pisać. Czas przekazać tę historię dalej. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- – Zgadnij, skąd dzwonię?! – każę mamie zgadywać, ale mój pełen radości i dumy głos zdradza szybko powód ...

    Promocja
    okładka Марина Мнішех : Імператриця смути, Ebook | Лана Перлулайнен

    Це – історія життя нашої землячки Маріанни Мнішховни (1588–1614), більше відомої як Марина Мнішек завдяки помилковому прочитанню прізвища росіянами (польською Mniszech – ченчик, а Mniszek – кульбабка). Молодша донька польського маґната Єжи Мнішха народилась у Старосамбірському районі Львівської області. Доля пов’язала її зі (лже)Дмитріями – Першим і Другим, козацьким отаманом Іваном Заруцьким, зробила першою московською імператрицею і суперницею короля Речі Посполитої Зиґмунд...

    Promocja
    okładka Katarzyna Wielka. Rozpustna caryca, Audiobook | Dorochowski Kazimierz

    "Katarzyna Wielka. Rozpustna caryca" to publikacja będąca klasycznym szkicem biograficznym imperatorowej Rosji. Po raz pierwszy została wydana jeszcze w okresie 20-lecia międzywojennego. Skupia się przede wszystkim na życiu uczuciowym i erotycznym carycy. Cierpiący na stulejkę mąż okazał się nieczułym na jej wdzięk, co szybko pchnęło księżną Katarzynę w objęcia innych mężczyzn. Co ciekawe, nastąpiło to za przyzwoleniem, czy wręcz namową carycy Elżbiety. ...

    Promocja
    okładka Gorzka pomarańcza, Audiobook | Nadia Hamid

    Autorka książki jest Polką z Pomorza, która w latach 80. ubiegłego wieku wyszła za Libijczyka studiującego w Polsce, a następnie wyjechała na stałe do jego kraju. Radykalnie odmienne obyczaje, prawo szariatu, jawna dyskryminacja kobiet podzieliły małżonków, zmieniając ich uczucie i codzienność w koszmar. Muchtar okazał się kameleonem – w Polsce delikatny i tolerancyjny, u siebie stał się panem i władcą, stawiającym za wzór żonie chrześcijance swoją jedynie słuszną religię ora...

    Promocja
    okładka Adolf Hitler. Biografia tyrana. Część III. Powojenny chaos i narodziny NSDAP (1918-1922), Audiobook | Alfred Heinz Heinz

    Trzecia część wyjątkowej biografii Adolfa Hitlera skupia się na pierwszych latach istnienia Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników i wczesnych wystąpieniach publicznych przyszłego zbrodniarza wojennego. Publikacja ukazuje także, jak formowały się pierwsze jednostki szturmowców, co należało do ich zadań i jak radziły sobie one w zwalczaniu oponentów podczas partyjnych wieców. Autor przytacza tu m.in. wspomnienia Antona Drexlera, który wg części historyków był od...

    Promocja
    okładka Jeszcze nie zwariowałam {chyba}, Ebook | Agata Strzałka

    Urodziłam się 21 września 1965 roku w Żywcu. Szczęśliwe dzieciństwo upłynęło mi na zabawach tuż za płotem znanego w całej Polsce browaru. Burzliwa młodość, liczne wędrówki w towarzystwie harcerzy, wiersze pisane do starego zeszytu i aktywna działalność w lokalnej społeczności sprawiły, że ze szczególną wrażliwością patrzyłam na życie. Potem matura, praca, miłość, małżeństwo, dzieci... Zamieszkałam w Krzyżowej – pięknej, malowniczej wsi w Beskidzie Żywieckim. Normalne życie no...

    Promocja
    okładka Rosyjscy tyrani. Od Iwana Groźnego do Władimira Putina Od Iwana Groźnego do Władimira Putina, Książka | Iwona Kienzler

    Iwona Kienzler w swojej najnowszej książce zestawia biografię Władimira Putina i drogę, która zaprowadziła go na szczyty władzy, z barwnie nakreślonymi sylwetkami najbardziej krwawych carów Rosji. Kolejni rosyjscy tyrani próbowali udowodnić światu i swoim rodakom, że terror jest podstawą siły i rękojmią sukcesów. Nie przypadkiem współcześni historycy często porównują Władimira Putina do jego carskich poprzedników, takich jak: Iwan Groźny, Piotr Wielki czy Katarzyna Wielka. Au...

    Promocja
    okładka Kobieta na froncie, Książka | Alaine Polcz

    Kiedy w 1991 roku znana węgierska psycholożka Alaine Polcz opublikowała swoje wspomnienia, potwierdziło się wszystko to, o czym przez ostatnie pięćdziesiąt lat spekulowano i snuto domysły. Opinia publiczna w końcu usłyszała o horrorze kobiet uwięzionych na linii frontu w ostatnich miesiącach drugiej wojny światowej: głodzie, spaniu w piwnicach, nędzy, brudzie, wszach i chorobach, niecichnących ani na moment strzałach i regularnych gwałtach. O tym wszystkim, co nie mieściło si...

    Promocja
    okładka Dziennik 1957-1961 Pisma zebrane, Książka | Witold Gombrowicz

    Seria pism zebranych Witolda Gombrowicza, powstająca pod redakcją prof. Włodzimierza Boleckiego i honorowym patronatem Rity Gombrowicz, powiększa się o trzy kolejne tomy. Tym razem jest to opus magnum, najważniejszy utwór pisarza, a zarazem jedno z najwybitniejszych dzieł literatury XX wieku. Na tom 11. serii składają się diarystyczne zapiski Gombrowicza z lat 1957–1961. To właśnie Dziennik Gombrowicza stworzył normę powojennej polszczyzny literackiej, stał się wademekum styl...

    Promocja
    okładka Dziennik 1953-1956 Pisma zebrane, Książka | Witold Gombrowicz

    Seria pism zebranych Witolda Gombrowicza, powstająca pod redakcją prof. Włodzimierza Boleckiego i honorowym patronatem Rity Gombrowicz, powiększa się o trzy kolejne tomy. Tym razem jest to opus magnum, najważniejszy utwór pisarza, a zarazem jedno z najwybitniejszych dzieł literatury XX wieku. Na tom 10. serii składają się diarystyczne zapiski Gombrowicza obejmujące lata 1953–1956. To właśnie Dziennik Gombrowicza stworzył normę powojennej polszczyzny literackiej, stał się wade...

    Promocja
    okładka Dziennik 1961-1969 Pisma zebrane, Książka | Witold Gombrowicz

    Seria pism zebranych Witolda Gombrowicza, powstająca pod redakcją prof. Włodzimierza Boleckiego i honorowym patronatem Rity Gombrowicz, powiększa się o trzy kolejne tomy. Tym razem jest to opus magnum, najważniejszy utwór pisarza, a zarazem jedno z najwybitniejszych dzieł literatury XX wieku. Na tom 12. serii składają się dzienniki Gombrowicza z lat 1961–1969, posłowie prof. Tomasza Bocheńskiego, opracowanie odmian tekstu, nota wydawcy, bibliografie przedmiotowa i podmiotowa ...

    Promocja
    okładka Osiemdziesiąt plus minus, Książka | Tomasz Łubieński

    Autor Bić się czy nie bić – tym razem o sobie. I osiemdziesięciu latach prywatnej historii opisywanej z perspektywy uczestnika, świadka, obserwatora. Z charakterystycznym dystansem, przede wszystkim wobec samego siebie, pisze pochwałę życia i nieco przewrotną pochwałę starości. Na autorską wersję hamletowskiego pytania udziela twierdzącej odpowiedzi.

    Promocja
    okładka Kryptonim ZNICZ, Książka | Niklewicz Robert, Przychodni Grzegorz

    Książka oparta jest na prawdziwej historii Stanisława Niklewicza (kryptonim Znicz), polskiego harcerza. Niektóre imiona i nazwiska postaci zostały zmienione. Jednak historia i okoliczności przedstawione w niej są prawdziwe. Niezgoda na wstąpienie do organizacji Młodzieży Hitlerowskiej Hitlerjugend zmusza bohatera do ucieczki do lasu, gdzie dołącza do partyzantów i staje się czynnym członkiem polskiego podziemia. Służbę dla ojczyzny pełni początkowo jako kurier i sabotażysta...

    Promocja
    okładka Noc
, Książka | Elie Wiesel

    Noc to książka, która zapisała się w historii, tworząc w niej głęboko wyryty ślad pamięci ofiar Holokaustu. Niewielka objętością, mieści w sobie niewyobrażalny ciężar ludzkiego cierpienia. Ten tekst może wstrząsnąć, zaboleć, a na pewno sprowokować do refleksji. Noc zostaje z czytelnikiem jeszcze długo po lekturze. Elie Wiesel, żydowski pisarz i laureat Pokojowej Nagrody Nobla, stworzył przejmujący, autobiograficzny obraz przetrwania w nazistowskich obozach śmierci. Jako nast...

    Promocja
    okładka Byłam dzieckiem z Auschwitz. Opowieść o ocaleniu, Ebook | Tova Friedman, Malcolm Brabant

    Jestem jedną z ocalałych. Mam zatem obowiązek reprezentowania półtora miliona żydowskich dzieci zamordowanych przez nazistów. One nie mogą mówić, to ja muszę zabrać głos w ich imieniu. TOVA FRIEDMANCzteroletnia Tova Friedman po likwidacji getta w Tomaszowie Mazowieckim została z rodzicami wywieziona do nazistowskiego obozu pracy w Starachowicach. Nie miała jeszcze sześciu lat, gdy wraz z matką wepchnięto ją do bydlęcego wagonu i wysłano do obozu zagłady Auschwitz- Birkenau. O...

    Promocja
    okładka Kocio, Kozioł, senator. Biografia Krzysztofa Kozłowskiego, Ebook | Andrzej Brzeziecki

    „Bardzo porządny chłopak, fanatyk »Tygodnika Powszechnego« – nie wiem dlaczego. Kocha się w tym piśmie, całe życie mu poświęca” – mówił o nim Stefan Kisielewski. Krzysztof Kozłowski, wieloletni zastępca redaktora naczelnego Jerzego Turowicza, pracę w najbardziej niezależnym piśmie ukazującym się w PRL-u traktował jako swoją życiową misję i powołanie. Ważniejsze mogło być tylko współtworzenie wolnej Polski.W 1989 roku wir polityki porwał go na dobre. Od obrad Okrągłego St...

    Promocja
    okładka Nieuchwytni, Ebook | Paul Holes

    Jak to jest dopaść jednego z najgroźniejszych, najbardziej nieuchwytnych seryjnych morderców i gwałcicieli? Rąbka tajemnicy uchyla w swojej książce amerykański śledczy Paul Holes, który zasłynął dzięki schwytaniu – po śledztwie trwającym 20 lat! – przestępcy znanego jako Golden State Killer. Rozwiązywanie zagadek kryminalnych to dla Holesa coś więcej niż satysfakcjonująca praca, więcej niż misja – to niemal obsesja, która zrodziła się z głębokiej niezgody na cierpienie niewin...

    Promocja
    okładka W cieniu góry. Wspomnienia Odważnej, Ebook | Silvia Vasquez-Lavado

    Niezwykle inspirująca opowieść o heroizmie, ocaleniu i sile wspólnoty w cieniu największej góry – Mount Everestu Wszechobecny lód. Rozrzedzone powietrze. Zagrożenie tysiącmetrowym upadkiem. Oto codzienność, z jaką musiała się mierzyć Silvia Vasquez-Lavado podczas swojej śmiałej wspinaczki na Mount Everest. W cieniu góry to fascynujący zapis tej wyprawy. W męskim elitarnym świecie Doliny Krzemowej Latynosce nie było łatwo. Pogrążona w alkoholizmie, ukrywając przed ...

    Promocja
    okładka Kot Mali. Wspomnienia dziewczynki, która przetrwała Zagładę
, Książka | Mala Kacenberg

    PAMIĘTNIK MAŁEJ ŻYDÓWKI, KTÓRĄ OCALIŁ KOT Mała Mala przygląda się armii nazistowskich żołnierzy depczących jej świat. Zostaje zamknięta w getcie. Wymyka się z niego, by zdobywać jedzenie dla rodziny. Jest dzieckiem postawionym przed dylematami, które złamałyby dorosłego. Jak ma powiedzieć rodzicom, że jej brat został zastrzelony? Czy powinna uciekać z Tarnogrodu, wiedząc, że zostawia swojego dziadka na pewną śmierć? W swoim pamiętniku opowiada o samotności w czasie ...

    Promocja
    okładka Noc, Audiobook | Elie Wiesel

    Noc to książka, która zapisała się w historii tworząc w niej głęboko wyryty ślad pamięci ofiar Holokaustu. Niewielka objętością, mieści w sobie niewyobrażalny ciężar ludzkiego cierpie-nia. Noc zostaje z czytelnikiem jeszcze długo po lekturze. Elie Wiesel, żydowski pisarz i laureat Pokojowej Nagrody Nobla, stworzył przejmujący, autobiograficzny obraz przetrwania w nazistowskich obozach śmierci. Jako nastolatek wraz z rodziną został wywieziony do Birkenau, następnie trafił do M...

    Promocja
    okładka Samotność Fausta. Krzysztof Zanussi w rozmowie z Jackiem Moskwą, Ebook | Jacek Moskwa, Krzysztof Zanussi

    Historia i totalitaryzmy, wiara i przemoc, rodzina i polityka. Sława, skromność, samotność. Mądrość mistrza i pokora ucznia.Krzysztof Zanussi, twórca m.in. Struktury kryształu, Barw ochronnych i Życia jako śmiertelnej choroby przenoszonej drogą płciową,odpowiada na wnikliwe i intymne pytania Jacka Moskwy. Reżyser zdradza szczegóły dotyczące życia osobistego, pracy z czołowymi polskimi aktorami i osobistościami światowej sławy. Dzieli się bezkompromisowymi opiniami o sztuce, p...

    Promocja
    okładka Ty pieronie! Biografia Franciszka Pieczki, Ebook | Magda Jaros

    Portret popularnego aktora. Zamknięty w sobie, po śląsku hardy i osobny? A może delikatny, wrażliwy, z gołębim sercem? Jaki był Franciszek Pieczka, wybitny aktor, który zagrał 500 ról filmowych i teatralnych? Ty pieronie! to wnikliwy i czuły obraz jego aktorskiej wielkości połączonej ze skromnością, prawością i uczciwością. Do bliskiego kręgu Franciszek Pieczka dopuszczał garstkę osób. Ale wszyscy, którzy go znali, mówią, że był niezwykle skromny i ciepły. Nigdy się nie...

Co znajdziesz w kategorii: Biografie i wspomnienia

Co to jest książka biograficzna?

Książki biograficzne to dzieła opisujące życie, karierę, osiągnięcia jakiejś znanej postaci lub popularnej osoby, na przykład muzyka, polityka czy sportowca. Niektóre z tych tytułów są fabularyzowane, inne nie. W przeciwieństwie do autobiografii, ebooki biograficzne napisane są z perspektywy osoby trzeciej, opisującej daną postać. Z kolei autobiografie to historie tworzone przez same osoby w nich opisywane - znajdziecie w nich zatem wiele osobistych opowieści oraz pierwszoosobową formę narracji. Czasami biografie skupiają się na osobach lub wydarzeniach kontrowersyjnych - innym razem na tych najbardziej cenionych i lubianych. Sensację wywołał na przykład debiut literacki Jennette McCurdy, “Cieszę się, że moja mama umarła”. Ten pełen emocji zapis zmagań z toksyczną matką, zaburzeniami odżywiania i uzależnieniami jednej z najbardziej znanych współczesnych amerykańskich dziecięcych aktorek. Nie zawsze jednak biografie lub autobiografie opierają się na tak trudnych zwierzeniach i wspomnieniach.

Z czego składa się biografia?

Jakie elementy składają się na ciekawe biografie? Przede wszystkim wciągająca, często wielowątkowa historia odmalowująca obraz człowieka z krwi i kości - z jego radościami i smutkami, problemami i sukcesami. Często dzieła te opierają się na wspomnieniach - czy to samej opisywanej osoby, czy jej przyjaciół, znajomych, rodziny, bliskich. Dzięki temu otrzymujemy w miarę możliwości jak najbardziej pełny obraz życia, do którego poznania zostajemy zaproszeni. Nierzadko dzięki temu poznajemy inne, czasem zaskakujące oblicze danej osoby, odmienne od tego, co znamy z mediów czy opinii społecznej. Najlepsze książki biograficzne często opierają się na sytuacjach, które są czytelnikom zupełnie nieznane lub niewyobrażalne. Tak dzieje się na przykład w wypadku tytułu “ Czesałam ciepłe króliki. Rozmowa z Alicją Gawlikowską-Świerczyńską” Dariusza Zaborka. Ta lekarka i więźniarka obozu w Ravensbrück opowiada historię o niesamowitym optymizmie, który udało się jej utrzymać nawet pomimo tragicznych warunków obozu koncentracyjnego. W wieku 92 lat zdecydowała się opowiedzieć Zaborkowi o swoim życiu, dzięki czemu otrzymujemy poruszający obraz o życiu silnej, odważnej i niezależnej kobiety. Ebook z tym wywiadem znajdziecie na Woblink w formatach epub, mobi lub pdf.

Jakie są rodzaje ebooków biograficznych?

Na Woblink znajdziecie wiele różnych rodzajów biografii literackich skupiających się na osobach o różnych zawodach, pochodzeniu czy żyjących w zupełnie odmiennych od dzisiejszych warunkach. Wiele tego typu dzieł odmalowuje portrety artystów i twórców. W tej grupie znajdziecie chociażby historię życia Kory zatytułowaną “Się żyje. Kora. Biografia” napisaną przez Katarzynę Kubisiowską. Z kolei autobiograficzna “My Love Story. Autobiografia” została spisana przez samą Tinę Turner. Nie tylko ta wielka piosenkarka wzięła sprawy w swoje ręce, gdy przyszło do opowiedzenia historii swojego życia. Taką drogą poszli także Dave Grohl, muzyk, lider zespołu Foo Fighters, w swojej książce “The Storyteller. Moje historie. Opowieści o życiu i muzyce” czy Woody Allen w “A propos niczego. Autobiografia”. Specyficzny rodzaj autobiografii przedstawił w swoim dziele “Tysiąc lat radości i trosk. Wspomnienia” chiński artysta Ai Weiwei, przeplatając własne doświadczenia i wspomnienia z historią swojego ojca oraz kontekstem przemian, jakie miały miejsce w Chinach w ciągu kilku ostatnich dekad. Ciekawą perspektywę biografii artysty proponuje także Natalia Budzyńska w swoim dziele “Witkiewicz, ojciec Witkacego”. Opisuje ona bowiem życie znanego malarza, krytyka sztuki oraz pisarza, ojca Witkacego, twórcy architektonicznego stylu zakopiańskiego, o którym czasem zapomina się, mówiąc głównie o jego synu. Wśród ważnych biografii polskich artystów znajdziecie także książkę Moniki Śliwińskiej “Wyspiański. Dopóki starczy życia”. Dzięki danym zebranym w archiwach, rodzinnych dokumentach, listach i pamiętnikach Śliwińskiej udaje się zrekonstruować mało znanego, prywatnego Wyspiańskiego, który ściga się z własną śmiercią, najbardziej intymne wiersze pisze o żonie i gorączkowo szuka sposobu, by dostąpić artystycznego spełnienia i nieśmiertelności. Cennym źródłem wiedzy są także biografie świętych (hagiografie). Dotyczą one zarówno postaci historycznych (na przykład “Ignacy Loyola. Sam i na piechotę”), jak i współczesnych (jak “Siostra Faustyna. Biografia świętej”). Wiele z nich dotyczy także świętych papieży, w tym Jana Pawła II - tutaj znajdziecie chociażby “Pontyfikat na czasy zamętu. Jan Paweł II wobec wyzwań Kościoła i świata” o. Macieja Zięby lub “Niezapomniany. Jan Paweł II we wspomnieniach przyjaciół i współpracowników” Włodzimierza Rędziocha. Te i wiele innych biografii oraz autobiografii znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).

Najlepsze książki biograficzne i autobiograficzne

Wiele popularnych biografii i autobiografii opowiada historie osób rozpoznawalnych na całym świecie, odkrywając nieznane lub przemilczane wcześniej elementy ich życia. Biografie sławnych ludzi zawierają w sobie także między innymi najciekawsze biografie sportowców, polityków, pisarzy czy muzyków. Znajdziecie tu na przykład ebooka “Ten drugi”, opowieść o księciu Harrym. Wcześniej ukrywane wydarzenia i okoliczności zawiera w sobie także na przykład biografia aktora Matthew Perry'ego , znanego głównie z roli Chandlera w serialu “Przyjaciele”. Jego “ Przyjaciele, kochankowie i ta Wielka Straszna Rzecz”, choć pełne charakterystycznego dla niego humoru, opowiada o trudnej walce z chorobą i nałogami, najciemniejszych momentach życia i najważniejszych, prawdziwych przyjaciołach. Swoją autobiografię, w której wyjaśnia wiele wcześniejszych kontrowersji i ujawnia nieznane dotąd fakty, stworzyła także Pamela Anderson w “Love, Pamela. Autobiografia”. Poznać możecie także życie innych aktorów - Matthew McConaughey’a w książce “Zielone światła” czy Toma Feltona w “Po drugiej stronie różdżki”. Michał Rusinek, przez wiele lat sekretarz Wisławy Szymborskiej, opowiada o tej wybitnej poetce w swoim “Nic zwyczajnego. O Wisławie Szymborskiej”. David Gardner napisał biografię jednego z najbardziej znanych współcześnie amerykańskich aktorów zatytułowaną “ Tom Hanks. Enigma”. Nie tylko artyści są jednak podmiotami książek biograficznych. Jedna z najbardziej głośnych swego czasu pozycji dotyczy współtwórcy sukcesu firmy Apple - to “Steve Jobs” Waltera Andersona. Znaną autobiografię napisała także Michelle Obama - jej “ Becoming. Moja historia” to pełne szczerości i humoru wspomnienia byłej Pierwszej Damy Stanów Zjednoczonych. O swoich przodkach pisała z kolei znana dziennikarka Oriana Fallaci. “Kapelusz cały w czereśniach” to epicka historia jej własnych przodków, pełna miłości, zdrady, namiętności i niespokojnego ducha, artystów, chłopów, buntowników, bohaterów i tchórzy, a przy tym literacki hołd dziennikarki dla jej rodzinnych Włoch i Florencji. Te i wiele innych tytułów biograficznych odsłaniających życie znanych i mniej znanych osób z Polski i świata, czeka na Was na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).