Książka ta jest poświęcona analizie filozofii politycznej Johna Deweya osadzonej w kontekście kryzysu liberalizmu po pierwszej wojnie światowej. Jedną z dróg wyjścia z impasu, w jakim znalazła się myśl liberalna, był radykalny liberalizm reprezentowany przez takich intelektualistów, jak John Dewey, Bertrand Russell, Karl Polanyi i Karl Mannheim. Wymienieni myśliciele upatrywali szans na odrodzenie liberalizmu w odrzuceniu koncepcji wolnorynkowych i dialogu z myślą socjalistyc...
„Pozostaje więc fragment, jako emanacja, przebłysk cząstkowej prawdy, przybliżający nas do nadziei poznania i zrozumienia. Tak rozumiany fragment odkrywa trop, daje jakiś punkt podparcia, choćby zawarta w nim myśl była raczej pytaniem niż odpowiedzią”.
Publikowane w tym tomiku fragmenty i zapiski w zamyśle autora mają stać się impulsem do namysłu nad pytaniami przybliżającymi zrozumienie pewnych ważnych aspektów naszej współczesności.
PRZEKŁAD – Krzysztof Abriszewski, Paweł Gąska, Adrian Zabielski REDAKCJA NAUKOWA ORAZ NAUKOWE OPRACOWANIE PRZEKŁADU – Krzysztof Abriszewski i Paweł Gąska Gry wideo są modelowymi mediami zarówno Imperium, jak i niektórych sił, które się mu sprzeciwiają – taka teza przyświeca Grom Imperium, książce czerpiącej garściami z dzieł Micheala Hardta, Antonia Negriego, Michela Foucualta, Gillesa Deleuza i Felixa Guattariego. Jest to pierwsze takie dzieło, w którym autorzy, za pomocą n...
Filozofia, jak mówią filozofowie, wywodzi się z wątpliwości i zdziwienia. Powyższe wątpliwości doprowadziły mnie do pytań już wymienionych, a także szeregu innych - jak wyglądały historyczne formy uprawiania filozofii? Dlaczego dzisiaj wygląda ona tak, jak wygląda? Dlaczego obecnie filozofia jest w pierwszym rzędzie historią filozofii? Na czym polega pokrewieństwo filozofii i nauki?
Ze Wstępu
Wstęp i opracowanie naukowe – Aleksandra Derra Przekład – Aleksandra Derra, Alicja Łuka i Wojciech Sak Możemy być uprzedzeni, nawet jeśli tego nie chcemy. Myślę, że niewiele osób przyznałoby, że kobiety należy oceniać zgodnie z wyższymi, trudniejszymi i zmiennymi standardami; karać je za zachowanie akceptowane u mężczyzn; albo uznawać za słuszne, że płaci się im mniej za tę samą pracę. Jednak, gdy kategoryzujemy kogoś jako mężczyznę lub kobietę […], automatycznie aktywujemy ...
Staram się podjąć z Witkiewiczem „dialog” niepozbawiony elementów krytycznych i odniesień do współczesnego stanu badań. Traktuję więc jego propozycję filozoficzną nie jako obiekt jedynie muzealny, ale żywą myśl, z którą można i należy dziś podjąć dyskusję. Wynika to z przeświadczenia, że myślenie filozoficzne stanowi kontinuum i „rozmowa” z filozofami przeszłości może wnieść sporo do badań prowadzonych obecnie. System stworzony przez Witkiewicza nie był nigdy projektem jednor...
Redakcja naukowa i opracowanie – Kinga Kaśkiewicz Przekład – Kinga Kaśkiewicz i Mirosław Żelazny Salomon Maimon przynależał do trzech kultur: niemieckiej, żydowskiej i polskiej. Pisał po niemiecku i hebrajsku. Będąc intelektualistą swych czasów, postrzegał samego siebie jako Europejczyka należącego do kręgu kultury berlińskiej. Nigdy jednak nie zatracił swej przynależności żydowskiej, o czym najdobitniej świadczy nie tylko tematyka, którą się interesował, ale też pseudonim, ...
Chyba najbardziej znaczącą w sensie historyczno-filozoficznym część korespondencji Kantowskiej w ogóle stanowią listy odnoszące się do ukształtowania krytycyzmu, a więc powstania dysertacji (Lambert, Lavater, Herz, Sulzer, Mendelssohn) i Krytyki czystego rozumu. Jest to głównie słynna wymiana korespondencji z M. Herzem. W kontekście historii powstania Krytyki czystego rozumu ważny jest napisany z prawie 20-letniego dystansu list do Garvego z 21 września 1798 [820]. Dowiadujem...
Przez dziesięciolecia wydawało się, że teza o reprezentacyjnej naturze umysłu stanowi teoretyczny fundament i spoiwo kognitywistyki. Nauki kognitywne miały „zneutralizować” filozoficzną ideę, że poznanie świata jest zapośredniczone przez wewnętrzne, umysłowe reprezentacje, a następnie wykorzystać ją w próbach dostarczenia naukowego wyjaśnienia zjawisk poznawczych. Dziś powodzenie tego typu projektu podaje się w wątpliwość. Z jednej strony coraz wyraźniej jest widoczny wśród k...
Książka prezentuje losy oraz twórczość emigracyjną węgierskich filozofów: Ágnes Heller, Ferenca Fehéra, Györgya Márkusa oraz Mihálya Vajdy, uczniów, wychowanków i współpracowników markisty Györgya Lukácsa. Grupa ta, zmuszona przez władze komunistyczne do wyjazdu z Węgier pod koniec lat 70. XX wieku, przeszła do historii światowej humanistyki pod nazwą szkoły budapesztańskiej. Analizy myśli jej głównych członków pozwalając dostrzec, że wpisuje się ona w szeroko rozumianą trady...
Filozofia jest bogatym źródłem alternatywnych narracji opisujących, w jaki sposób powinniśmy chronić prawa człowieka; narracji, które rozwinęły się w czasach istnienia XX-wiecznych rządów totalitarnych. Niniejsza książka skupia się na myśli dwóch filozofów tego okresu – Ericha Fromma i Isaiaha Berlina. Analiza ich przemyśleń pozwala na ukazanie nowej filozoficznej koncepcji państwa i prawa opartej na wartościach godności ludzkiej i solidarności, uzasadnianych za pomocą argume...
Rozprawa Doktora Piotra Domerackiego zatytułowana Horyzonty i perspektywy monoseologii. Filozoficzne studium samotności stanowi ciekawą i oryginalną propozycję intelektualną. Jako oczywiste plusy przedstawionego opracowania wskazać należy oryginalność tematyki, rozległość studiów oraz dojrzały charakter refleksji autora. Samotność stanowi temat ciągle aktualny i powracający, a jednocześnie zaskakujący złożonością i wielowymiarowością. Jest to przy tym temat, który prowokuje d...
Książeczka ta może wydawać się żartem dydaktycznym i w swej istotnej części rzeczywiście nim jest. Autor chciałby wszakże za jej sprawą zwrócić uwagę na problem nader poważny, mianowicie na brak edukacji filozoficznej w szkołach średnich. Tej skandalicznej wręcz luki nie wyrównają krótkie kursy filozofii na poziomie uniwersyteckim, tym bardziej że są prowadzone jedynie dla nielicznych kierunków studiów.
Józef Władysław Bychowiec (1778–1845) jest najważniejszym polskim tłumaczem dzieł filozoficznych Immanuela Kanta pierwszej połowy XIX wieku. W autoryzowanej notatce biograficznej przygotowanej dla Encyklopedii powszechnej Glücksberga (1838) Bychowiec wymienia właśnie przekłady pism Kanta jako swoje pierwsze osiągnięcia naukowe: „Roku 1796 udał się do Niemiec, gdzie zwiedził uniwersytety w Frankfurcie nad Odrą, w Getyndze i w Królewcu za życia Kanta. Tam zgłębiając filozofiją ...
Doświadczamy obecnie jednej z największych rewolucji w naszej świadomości świata. Wszechświat, który jeszcze nie tak dawno ukazywał się jako ustabilizowany, statyczny, ograniczony i materialny, zostaje zastąpiony obrazem świata dynamicznego, w którym nie akcentuje się już ustalonego ładu, lecz proces stałych przemian i otwartość na nowe możliwości. Wyraźnie doświadczamy przesunięcia filozofii i nauki w stronę paradygmatu ewolucjonistycznego i holistycznego, w którym uwzględni...
Badając myśl Adama Smitha, autora Teorii uczuć moralnych oraz Badań nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, warto nie ograniczać się do poznania jedynie jego najbardziej znanych dzieł. Ten szkocki filozof był bowiem myślicielem o wszechstronnych zainteresowaniach. Rozważania przedstawione w oddawanej w ręce Czytelnika książce obejmują wiele z nich, w tym: filozofię moralną, teorię estetyczną oraz ekonomiczną, uwagi o języku, zmysłach zewnętrznych i metodologii nauk. Czynio...
Książka proponuje interpretację filozofii politycznej jednej z bardziej wpływowych współczesnych amerykańskich autorek – Marthy Craven Nussbaum. Praca skupia się na rozwijanej przez filozofkę wersji koncepcji zdolności (capability approach), która jest rozpatrywana w kontekście po- Rawlsowskiego egalitarnego liberalizmu. Biorąc pod uwagę takie zaplecze, książka ma na celu zbadanie warunków możliwości zrealizowania jego podstawowych założeń normatywnych, a więc wartości: wolno...
Przekład i opracowanie naukowe - Rafał Michalski, Jarosław Rolewski, redakcja naukowa przekładu - Stanisław Czerniak, rozdział 7, 8 i 10 przełożyła - Elżbieta Paczkowska-Łagowska Arnold Gehlen (1904–1976), wybitny niemiecki filozof i socjolog, współtwórca antropologii filozoficznej. Autor licznych prac podejmujących zagadnienia antropologiczne w kontekście współczesnych przemian społeczno-kulturowych. W swojej twórczości rozwijał oryginalną filozofię techniki, psychologię sp...
Czy osoba biedna i zadłużona jest równie wolna jak miliarder? Czym jest przedsiębiorczość? Cechą szczególnie uzdolnionych bądź pracowitych osób czy też raczej właściwością dobrze zorganizowanych społeczeństw? Jak powstaje wolny rynek? W wyniku spontanicznych procesów czy dzięki interwencjom państwowym? Język neoliberalizmu ukazuje, że słowa takie jak „wolność”, „przedsiębiorczość” czy „rynek”, które odgrywają podstawową rolę w języku współczesnej polityki, mogą odsyłać do wi...
Napisałem Psucie wiedzy (2015), chcąc zwrócić uwagę na to, że wiedza finansowa wypierała inne rodzaje wiedzy w coraz bardziej niepokojący sposób, zarówno w sferze publicznej, jak i prywatnej. […] Napisałem jednak tę książkę za wcześnie! Powstała ona, zanim świat polityki dostarczył nam nowych, poważnych przykładów psucia wiedzy, a w gruncie rzeczy przejawów pogardy dla niej: zanim w zadziwiającej nas drugiej połowie 2016 roku wymyślono określenie „postprawda”; zanim zwolennic...
Przekład, wstęp, redakcja - Adam Grzeliński i Marta Szymańska-Lewoszewska George Berkeley (1685–1753) do niedawna był znany przede wszystkim jako autor jedynie dwóch dzieł: Traktatu o zasadach poznania ludzkiego (1710) oraz Trzech dialogów pomiędzy Hylasem i Filonousem (1712), w których rozwinął założenia empiryzmu i przedstawił zręby swej immaterialistycznej filozofii. Ważkość oraz oryginalność zawartych tam tez na wiele lat przesłoniły późniejszy dorobek irlandzkiego filoz...
Takie własności przedmiotu naszego poznania jak piękny, wzniosły, tragiczny czy śmieszny zasadniczo różnią się od własności w rodzaju: obszerny, szeroki, ciężki itp. Te drugie dają się zmierzyć i obliczyć, te pierwsze, jak się wydaje, nie. Mimo to używamy określeń typu: piękniejszy, większa lub mniejsza tragedia. Cechy te nazywamy wartościami estetycznymi, co w zgodzie z greckim sensem tego słowa znaczy, że są to takie wartości, których prawdziwość lub fałszywość sądu zawier...
Redakcja naukowa Marek Jankowski, Tomasz Kupś, Milena Marciniak, Mirosław Żelazny Od Redakcji Niniejsza edycja obejmuje rozprawy Kanta zawarte w VIII tomie Akademie-Ausgabe. Rozprawy Ku wieczystemu pokojowi oraz O porzekadle: to może być słuszne w teorii, ale nic nie jest warte w praktyce przetłumaczyłem w czasie mojego pobytu w Marburgu, na bieżąco współpracując z prof. Heinerem F. Klemme. Od prof. Klemmego pochodzą też załączone do obu rozpraw obszerne objaśnienia rzeczowe...
Doświadczamy obecnie jednej z największych rewolucji w naszej świadomości świata. Wszechświat, który jeszcze nie tak dawno ukazywał się jako ustabilizowany, statyczny, ograniczony i materialny, zostaje zastąpiony obrazem świata dynamicznego, w którym nie akcentuje się już ustalonego ładu, lecz proces stałych przemian i otwartość na nowe możliwości. Wyraźnie doświadczamy przesunięcia filozofii i nauki w stronę paradygmatu ewolucjonistycznego i holistycznego, w którym uwzględni...
Filozofia wielu z nas kojarzyć się może przede wszystkim z najbardziej znanymi nazwiskami klasyków tej dziedziny wiedzy oraz gatunku literackiego. Wśród takich podstaw z pewnością znajduje się “Państwo” czy “Uczta” Platona, “Rozmyślania” Marka Aureliusza, “Suma logiczna” Williama Ockhama lub “Tako rzecze Zaratustra” Fryderyka Nietzschego. Te i wiele innych klasycznych pozycji filozoficznych czeka na Was na Woblink jako ebooki w formatach epub, mobi lub pdf. Dzięki tym myślicielom i ich osiągnięciom możemy zagłębiać się w rozważania o istocie świata, życia i rzeczywistości, w jakiej przyszło nam funkcjonować. Osobom pragnącym znaleźć odpowiedź na najważniejsze pytania polecamy sięgnąć chociażby po “Erystykę, czyli sztukę prowadzenia sporów” lub “O wolności ludzkiej woli” Artura Schopenhauera. Osobom poszukującym nieco innego spojrzenia, a przy tym nieprzeciętnej dawki humoru spodoba się z pewnością “Kubuś fatalista i jego pan”, dzieło Denisa Diderota. Uznawane jest ono za pierwszą powieść filozoficzną, w której filozof przedstawia swoje idee, światopogląd oraz spostrzeżenia dotyczące rzeczywistości w przystępnej formie. Do klasyki filozofii weszło już także inne nieoczywiste dzieło, “Świat Zofii” Josteina Gaardera. Choć napisana zostało przede wszystkim dla córki autora, stało się międzynarodowym bestsellerem. Łączy w sobie elementy powieści sensacyjnej czy romansu z wprowadzeniem w świat filozofii. Wraz z bohaterami kroczymy przez historię, poznając Sokratesa, Platona, Tomasza z Akwinu, Barucha Spinozę, Blaise’a Pascala czy Sigmunda Freuda. “Świat Zofii” to świetna odpowiedź na pytanie: jak poznać historię filozofii? Zarówno tą powieść, jak również książki autorstwa myślicieli, których poglądy przybliża, znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, ebooki oraz audiobooki.
Jakie jeszcze książki, oprócz “Świata Zofii”, można polecić początkującym filozofom? Na szczęście takich pozycji jest niemało! W Polsce jednym z najbardziej klasycznych opracowań są dzieła Władysława Tatarkiewicza - jego “Historia filozofii. Tom 1”, “Historia filozofii. Tom 2” oraz “Historia filozofii. Tom 3”, jak również “Historia estetyki. Tom 1”, “Historia estetyki. Tom 2” i “Historia estetyki. Tom 3”. W filozofię nauki pomaga nam wejść chociażby Tadeusz Pabjan w swojej książce “Odczytywanie sensu. Wstęp do filozofii nauki”. Ciekawą pozycją jest “Rok z filozofami” - krótkie teksty najważniejszych myślicieli zebrane tak, by na każdy dzień roku zaoferować skondensowane rozważania dotyczące najważniejszych elementów ludzkiego życia. Książka ta, zgodnie z tytułem, podzielona jest na cztery główne części, zgodnie z porami roku, i stara się odpowiedzieć na pytania, czym dla filozofów była miłość, przyjaźń, szczęście, nadzieja? Jeżeli nie macie zbyt wiele czasu na zgłębianie długich prac pełnych niełatwych myśli, mamy rozwiązanie! “Filozofia dla zabieganych” Johnny’ego Thomsona będzie dla Was idealna. To książka pełna krótkich, ilustrowanych piktogramami rozdziałów, w których autor w przystępny sposób przeprowadza czytelnika przez świat najważniejszych idei oraz ich autorów od starożytności aż po współczesność. Z kolei Paul Kleinman w swoim dziele “Filozofia. Przewodnik dla lubiących rozkminiać bez bólu” w bardzo angażujący sposób opowiada o filozofii od Arystotelesa do Heideggera, od wolnej woli po metafizykę. Pełen ciekawostek, ilustracji oraz zagadek przewodnik sprawia, że z dużą łatwością możemy zagłębić się w tą trudną, a jakże ważną dziedzinę, jaką jest filozofia. Wszystkie te filozoficzne ebooki czekają na Was na Woblink w formatach epub, mobi lub pdf.
Po jakie jeszcze inne dzieła filozoficzne warto sięgnąć? Możliwości są ogromne! Obok klasyków filozofii czy etyki znajdziemy tu także takie być może nieco niespodziewane nazwisko jak Umberto Eco. Znany jest on zapewne głównie jako włoski powieściopisarz, autor chociażby “Imienia róży” czy “Baudolino”, uważanego zresztą za powieść filozoficzną. Jego rozważania często jednak obejmowały także kluczowe dla filozofii zagadnienia sensu życia, a przede wszystkim natury człowieka. Z licznych książek autorstwa Umberto Eco polecamy zwłaszcza “Na ramionach olbrzymów”, a także napisane wspólnie z Carlo Marią Martinim “W co wierzy ten, kto nie wierzy?”. Wśród polskich myślicieli polecamy zwłaszcza dzieła Leszka Kołakowskiego - jego “Mini wykłady o maxi sprawach” to świetna, skondensowana pigułka cennych myśli o kwestiach, które trapią każdego człowieka bez wyjątku. Ksiądz Michał Heller, choć jest przede wszystkim znanym fizykiem, stworzył także liczne teksty filozoficzne. Sięgnijcie po “Wykład, który wstrząsnął światem”, “Szkice z filozofii głupoty” lub “Elementy filozofii przyrody”. Historyk idei i filozof polityki Marcin Król w swoim eseju “Do nielicznego grona szczęśliwych” pisze o współczesności, blaskach i cieniach demokracji, a także zaletach rewolucji. A może chcecie naprawić swoje życie? “Cztery tysiące tygodni” Oliviera Burkemana jest właśnie dla Was! Z jej pomocą podejmijcie próbę odzyskania wewnętrznego spokoju i pełnego wykorzystania danego ludziom czasu. By pogłębić swoją wiedzę o medytacji, sięgnijcie po “Mądrość buddyjskiego mnicha. Od świadomej medytacji po eliminację niepokoju i gonitwy myśli” Ajahna Brahma. Rozważania dotyczące ważnej współcześnie kwestii płci podejmuje chociażby Marzena Adamiak w swoim dziele “Przeżywając płeć. Doświadczenie na styku feminizmu, poststrukturalizmu i fenomenologii”. Choć filozofia może się czasem wydawać abstrakcyjną i odległą dziedziną, porusza wiele codziennych i życiowych kwestii bliskich każdemu człowiekowi. Warto sięgać więc po te rozmyślania - wiele z nich znajdziecie na Woblink jako audiobooki, książki papierowe lub ebooki (w formatach epub, mobi lub pdf).
Jedną z popularnych pozycji niezaliczanych stricte do filozofii, zawierających jednak istotne rozważania o życiu i świecie, jest “Walden, czyli życie w lesie” Henry’ego Davida Thoreau. Przez wielu książka ta uznawana jest za arcydzieło literatury amerykańskiej. To zapis eksperymentu Thoreau, który przez ponad dwa lata samotnie mieszkał nad stawem Walden w stanie Massachusetts. Eseje zachwalające zalety prostego, surowego, zgodnego z naturą życia stały się ważnym głosem dla wielu ekologów i entuzjastów funkcjonowania w bliskim kontakcie z przyrodą. Rozważania związane z etyką postępowania względem wszystkich istot żywych wypełniają także karty “Statusu moralnego” Mary Anne Warren. Jacek Dobrowolski zastanawia się nad współczesnym projektem emancypacyjnym człowieka w swoim dziele “Niewolnicy i panowie. Sześć i pół eseju z antropologii i filozofii społecznej świata”. Z kolei Kazimierz Szewczyk skupia się na zagadnieniach bioetycznych rozumianych jako etyka systemów opieki zdrowotnej w społeczeństwach demokratycznych w swoich dwóch książkach: “Bioetyka, t. 1. Medycyna na granicach życia” oraz “Bioetyka, t. 2. Pacjent w systemie opieki zdrowotnej”. Te i wiele innych pozycji z zakresu filozofii oraz etyki znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, audiobooki oraz ebooki (epub, mobi, pdf). Nie czekajcie, czas zgłębić tajemnicę istnienia!
