Człowiek, który przez wolność rozumie wyłącznie walkę z własnymi ograniczeniami i przekraczanie wszystkich zakazów i nakazów, nie jest już w stanie odnaleźć w niej nic innego niż tylko potrzebę zrzucenia kajdan. Jednak obok tej drogi kulturowego poznania i ujawnienia wolności, doświadczania jej przez negację, w walce z, w buncie wobec, gdy wolność wyrasta z wrażliwości moralnej, jest jeszcze inny sposób jej doznawania. Nie jest ona wówczas widziana jako wywalczona przez człow...
To, co marginalne, wydaje się nieistotne. Przecież o rzeczach ważnych nie pisze się na marginesie. Margines może być jednak szalenie wyzwalający, ponieważ pozwala zająć się kwestiami dotąd pomijanymi jako nieistotne albo niemające pierwszorzędnego znaczenia. Bazgrząc po nim, możemy sobie pozwolić na więcej, spojrzeć w bok albo z dystansu, wyrwać z ograniczeń nudnego naukowego stylu, a nawet – o zgrozo! – zwracać się do czytających na „Ty”. Zapewne nie ważysz się myśleć, że ...
W świecie zawładniętym przez nihilizm Nietzsche wypracowuje na różne sposoby definicję życia, która jest jednocześnie jego wzmocnieniem i gloryfikacją: wola mocy – życie jest tym, co dąży do rozwijania swojej mocy. Ale jak zdefiniować moc? Każda istota rozszerza swoją moc nad światem, nadając mu formę i sens, czy to poprzez proste postrzeganie, myśli, czy też działania. Aby dogłębnie zawłaszczyć świat i rozwijać swoje siły na wzór artysty tworzącego dzieło, człowiek nie może ...
Pochodząca z 1713 roku Rozprawa o wolnomyślicielstwie Anthony’ego Collinsa (1676–1729), angielskiego deisty i ucznia Johna Locke’a, to jedno z dzieł fundujących Oświecenie. Wyrażony w niej postulat swobody krytycznego namysłu i racjonalnych dociekań dotyczących wszelkich kwestii, jakie może napotkać ludzki rozum, wpisywało się w nowy, osiemnastowieczny model poznania, stanowiąc zarazem wyraz postępującej racjonalizacji religii. Polemiczne zacięcie i ostre pióro Collinsa spraw...
Dr Tadeusz Sznajderski – adiunkt w Instytucie Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa Uniwersytetu Gdańskiego. Historyk filozofii, dziennikarz radiowy i prasowy, medioznawca. Zainteresowania badawcze koncentruje wokół filozofii człowieka, współczesnej hermeneutyki i medioznawstwa. Dotychczas wydał trzy książki: Człowiek, Bóg, filozofia (Wyd. IFiS PAN, 2022), Stanisława Staszica koncepcja człowieka (Wyd. IFiS PAN, 2020), Polska na drodze do Unii Europejskiej (Fundacja CIP, 2000...
Gąski sosnowe to dzikie grzyby rosnące w lasach zaburzonych przez działalność człowieka. Podobnie jak szczury, szopy pracze i karaluchy, są w stanie do pewnego stopnia znieść środowiskowy bałagan pozostawiony przez ludzi. Gąski sosnowe jednak nie są szkodnikami, ale uznanymi smakołykami. Tak jest przynajmniej w Japonii, gdzie osiągają niekiedy tak wysokie ceny, że stają się najdroższymi grzybami na ziemi. Gąski sosnowe potrafią dbać o drzewa i w ten sposób pomagają regenerowa...
Fenomen życia, będąc fascynującym zjawiskiem kosmicznym, budzi wielorakie zainteresowanie. Mimo że wiele o różnych aspektach życia wiemy, to jednak wciąż istnieją duże obszary niewiedzy, niepewności i wątpliwości. Sformułowano cały szereg ważnych „pytań o życie”, zarówno odnośnie do jego powstania, funkcjonowania, jak i roli oraz występowania we Wszechświecie. W książce zaproponowano pewien zarys odpowiedzi na niektóre z tych pytań. Aktualny stan wiedzy o życiu nie pozwala j...
„Z wewnętrznego rozdarcia pomiędzy tym co powszechne i indywidualne, konieczne i zmienne rodzi się komunikacja, której celem jest pojednanie pozwalające wydobyć to, co przedpojęciowe. […] Tyle że proces komunikacji wymaga środków pośredniczących, wymaga mediacji […] Gdzie zatem miejsce na bezpośredniość i obietnicę prawdy o bycie? Nadzieje te pokładamy w presemiotyce, której ślady tropimy od początków kształtowania się ludzkiej kultury. […] Bo o cóż innego chodzi uczestnikom ...
Johann Georg Hamann, niemiecki filozof i teolog drugiej połowy osiemnastego wieku, ekscentryczny mistrz stylu, pisał utwory, które stanowiły wyzwanie dla ówczesnych czytelników i pozostają nim do dziś. Hamann stosował idiosynkratyczne strategie pisarskie, posługiwał się aluzjami i ironią, zderzał ze sobą cytaty i kryptocytaty, a swoją argumentację formułował za pomocą metafor, analogii i obrazów. Monografia Atopie Johanna Georga Hamanna proponuje oryginalny klucz do zrozumien...
Wydane w 1725 roku Badania dotyczące pochodzenia naszych idei piękna i cnoty Francisa Hutchesona (1694–1746) zawierają dwie najwcześniejsze rozprawy filozofa poświęcone estetyce i moralności. Dzieła Hutchesona, pozostające dotychczas w cieniu dokonań najbardziej znanych myślicieli brytyjskich osiemnastego stulecia, stanowią istotne ogniwo rozwoju ówczesnej filozofii. Chociaż bezpośrednią inspirację dla ich autora stanowi myśl Anthony’ego Ashleya Coopera, trzeciego earla Shaft...
W książce opisuję mechanizmy i dyskursy wykluczenia, które tworzone są w oparciu o inność i obcość. Są to mechanizmy odzierające nas z godności i dehumanizujące. Myślę, że to ważne, aby je poznać i się z nimi zmierzyć. Mając bowiem świadomość tego, w jaki sposób funkcjonują i są konstruowane, razem będziemy mogli przeciwstawiać się im i dążyć do zmiany społecznej, co w konsekwencji pomoże nam osiągnąć wspólny cel, jakim jest inkluzywność: wspólnotę, kolektyw i bycie-razem. J...
Książka stanowi głos we współczesnej debacie na temat czynników wpływających na samoświadomość w perspektywie rozwojowej. Autorka analizuje dwa konkurujące ze sobą poglądy związane z podstawową formą samoświadomości, podkreślające znaczenie doświadczenia własnego ciała oraz doświadczenia relacji społecznych. O ile samoświadomość związana z ciałem zwykle jest definiowana jako wrodzona, o tyle samoświadomość wymagającą kontekstu społecznego traktuje się jako nabywaną wraz ze zd...
Antologia pism J. G. Herdera obejmuje jego najważniejsze nieprzetłumaczone dotąd prace z zakresu estetyki filozoficznej. Zamieszczone w zbiorze teksty pochodzą z wczesnej, najciekawszej fazy twórczości filozofa, kiedy zasłynął jako nieprzejednany krytyk literacki. W tym czasie pracował nad własnym projektem estetycznym, który pod wieloma względami wykraczał poza intelektualny horyzont prowadzonych w oświeceniu debat. Świadectwem przenikliwości i nowatorstwa młodego filozof...
Wśród wielu wymagań współczesnej kultury żądanie otwartości należy do najważniejszych. Jest ono tak ważne, że pojawia się nawet jako istotna prośba Modlitwy Eucharystycznej (V Modlitwa Eucharystyczna), w której prosi się: „uczyń nas otwartymi”. Przyzwyczajani jesteśmy do uznawania, że jest to zaleta ludzi i pożądany stan kultur, w których relacje wykluczania zastępowane są pluralizmem i tolerancją. Rzadko dostrzega się również zagrożenia związane z bezkrytyczną otwartością, w...
Seria Miniatury etyczne to forum refleksji nad detalicznymi problemami, które etyka dostojna i uroczysta z konieczności odsuwa na plan dalszy lub pomija. Pozornie to założenie nie współgra z podjętym przez Zdzisławę Piątek problemem eugeniki. Tytułowa kwestia jest ważna, aktualna, w dodatku obrosła wieloma nieporozumieniami i uproszczeniami. Samo pojęcie eugeniki nie jest jakoś szczególnie zapomniane i wymagające „przywracania pamięci”, a przyjęta przez Autorkę perspektywa z ...
Sześć cnót mniejszych to zaproszenie do krótkiej intelektualnej wyprawy po obrzeżach głównej drogi, jaką przemierza klasyczna i współczesna refleksja etyczna. Nie są to, jak mniemają autorzy, zupełne manowce — wszak poruszana problematyka pozostaje w ścisłej relacji do zagadnień etyki naukowej. Jednak punkt ciężkości został położony na kwestie bardziej drugorzędne, często przysłonięte czy to przez wielkie teorie etyczne, czy też publiczne debaty o Pryncypiach i Wartościach. C...
Filozofia Karla Jaspersa bezsprzecznie należy do dzieł ścisłej czołówki klasyki filozoficznej, które nie zostały jeszcze przełożone na język polski. Wraz z Byciem i czasem Heideggera oraz Byciem i nicością Sartre'a tworzy wielką trylogię arcydzieł filozofii egzystencjalnej. Dotychczas w języku polskim Jaspersa można było poznać tylko z lektury jego mniejszych i bardziej popularnych rozprawek, będących często zapiskami z wykładów, a nawet odczytów radiowych. Wielkiego filozofa...
Gdy kartkuje się tę książkę, to od razu rzuca się w oczy mieszanie treści biblijnych z szeregiem pojęć matematycznej i fizycznej natury. Gdy zaś próbuje się ją podczytywać, wtedy z kolei natrafia się na język filozoficzny. Mamy łączenie radykalnie odmiennych porządków sensu. Z jednej strony staje filozoficzna interpretacja pierwszych dziesięciu zdań Biblii, z drugiej szczególny opis kilku obiektów matematycznych i fizycznych. Pierwszym wrażeniem jest doznanie nieprzystawalnoś...
Czy określenie współczesnego świata zachodniego mianem świeckiego jest zasadne? Biorąc pod uwagę upadek „tezy sekularyzacyjnej”, zakładającej ścisły związek między powstaniem nowoczesności a atrofią wiary, a także obserwowane w wielu społeczeństwach zachodnich zjawisko „deprywatyzacji” religii, taka diagnoza współczesności musi wydać się co najmniej wątpliwa. Dlaczego zatem Charles Taylor, uważany za jednego z najwybitniejszych współczesnych filozofów, w taki właśnie sposób o...
Opisywana w Rozważaniach dotyczących rozumu ludzkiego Johna Locke’a (1634–1704) rozumność wznosi się od indywidualnych doświadczeń do rozumu pojmowanego nie tylko jako predyspozycja pojedynczych ludzi, ale jako wyznacznik ludzkiej natury, gwarantujący obiektywność wiedzy, bezstronność kodeksów moralnych, wyznaczone rozumem granice tego, co można wiedzieć w kwestiach religijnych. Różnica pomiędzy rozumnością a bezrozumnością okazuje się jednak nieostra. Rozumność jest stopniow...
Przekład i opracowanie – Ewa Bińczyk, Jakub Gużyński, Krzysztof Tarkowski Jakikolwiek ruch społeczny, który pragnie zachować polityczną sprawczość i znaczenie, musi stawić czoła opisanym wyżej możliwościom rozwojowym naszego świata technologicznego. Nasza wyobraźnia społeczna musi wykraczać poza ograniczenia narzucane jej przez kapitalizm. Zamiast zabiegać o takie marginalne ulepszenia, jak wydłużenie średniej długości życia baterii czy poprawa mocy obliczeniowej komputerów,...
Bóg i człowiek oraz relacja zachodząca między nimi to główne pola zainteresowań brytyjskiego myśliciela oświeceniowego George’a Berkeleya (1685-1753). Niniejsza monografia podejmuje próbę analizy rozważań filozofa w tym względzie w perspektywie problemów rozpatrywanych na gruncie filozofii moralnej i społecznej. W ten sposób sięga ona poza obszar znanych polskiemu czytelnikowi analiz metafizyczno-epistemologicznych autora Traktatu o zasadach poznania ludzkiego (1710). Rekonst...
Przekład i opracowanie naukowe – Janusz Grygieńć, Tomasz S. Markiewka Wydaje się, że demokracja oddaje władzę masom bez względu na jakość podejmowanych przez nie decyzji politycznych. Troska o tę jakość zwraca nas w stronę antydemokratyczną, w kierunku rządów ludzi, którzy są najmądrzejsi. Częściowo z tego powodu autorzy traktatów filozoficznych poświęconych wartości demokracji tak często starają się wyjaśnić, czemu powinniśmy demokratyzować politykę, nawet jeśli nie będzie ...
Filozofia wielu z nas kojarzyć się może przede wszystkim z najbardziej znanymi nazwiskami klasyków tej dziedziny wiedzy oraz gatunku literackiego. Wśród takich podstaw z pewnością znajduje się “Państwo” czy “Uczta” Platona, “Rozmyślania” Marka Aureliusza, “Suma logiczna” Williama Ockhama lub “Tako rzecze Zaratustra” Fryderyka Nietzschego. Te i wiele innych klasycznych pozycji filozoficznych czeka na Was na Woblink jako ebooki w formatach epub, mobi lub pdf. Dzięki tym myślicielom i ich osiągnięciom możemy zagłębiać się w rozważania o istocie świata, życia i rzeczywistości, w jakiej przyszło nam funkcjonować. Osobom pragnącym znaleźć odpowiedź na najważniejsze pytania polecamy sięgnąć chociażby po “Erystykę, czyli sztukę prowadzenia sporów” lub “O wolności ludzkiej woli” Artura Schopenhauera. Osobom poszukującym nieco innego spojrzenia, a przy tym nieprzeciętnej dawki humoru spodoba się z pewnością “Kubuś fatalista i jego pan”, dzieło Denisa Diderota. Uznawane jest ono za pierwszą powieść filozoficzną, w której filozof przedstawia swoje idee, światopogląd oraz spostrzeżenia dotyczące rzeczywistości w przystępnej formie. Do klasyki filozofii weszło już także inne nieoczywiste dzieło, “Świat Zofii” Josteina Gaardera. Choć napisana zostało przede wszystkim dla córki autora, stało się międzynarodowym bestsellerem. Łączy w sobie elementy powieści sensacyjnej czy romansu z wprowadzeniem w świat filozofii. Wraz z bohaterami kroczymy przez historię, poznając Sokratesa, Platona, Tomasza z Akwinu, Barucha Spinozę, Blaise’a Pascala czy Sigmunda Freuda. “Świat Zofii” to świetna odpowiedź na pytanie: jak poznać historię filozofii? Zarówno tą powieść, jak również książki autorstwa myślicieli, których poglądy przybliża, znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, ebooki oraz audiobooki.
Jakie jeszcze książki, oprócz “Świata Zofii”, można polecić początkującym filozofom? Na szczęście takich pozycji jest niemało! W Polsce jednym z najbardziej klasycznych opracowań są dzieła Władysława Tatarkiewicza - jego “Historia filozofii. Tom 1”, “Historia filozofii. Tom 2” oraz “Historia filozofii. Tom 3”, jak również “Historia estetyki. Tom 1”, “Historia estetyki. Tom 2” i “Historia estetyki. Tom 3”. W filozofię nauki pomaga nam wejść chociażby Tadeusz Pabjan w swojej książce “Odczytywanie sensu. Wstęp do filozofii nauki”. Ciekawą pozycją jest “Rok z filozofami” - krótkie teksty najważniejszych myślicieli zebrane tak, by na każdy dzień roku zaoferować skondensowane rozważania dotyczące najważniejszych elementów ludzkiego życia. Książka ta, zgodnie z tytułem, podzielona jest na cztery główne części, zgodnie z porami roku, i stara się odpowiedzieć na pytania, czym dla filozofów była miłość, przyjaźń, szczęście, nadzieja? Jeżeli nie macie zbyt wiele czasu na zgłębianie długich prac pełnych niełatwych myśli, mamy rozwiązanie! “Filozofia dla zabieganych” Johnny’ego Thomsona będzie dla Was idealna. To książka pełna krótkich, ilustrowanych piktogramami rozdziałów, w których autor w przystępny sposób przeprowadza czytelnika przez świat najważniejszych idei oraz ich autorów od starożytności aż po współczesność. Z kolei Paul Kleinman w swoim dziele “Filozofia. Przewodnik dla lubiących rozkminiać bez bólu” w bardzo angażujący sposób opowiada o filozofii od Arystotelesa do Heideggera, od wolnej woli po metafizykę. Pełen ciekawostek, ilustracji oraz zagadek przewodnik sprawia, że z dużą łatwością możemy zagłębić się w tą trudną, a jakże ważną dziedzinę, jaką jest filozofia. Wszystkie te filozoficzne ebooki czekają na Was na Woblink w formatach epub, mobi lub pdf.
Po jakie jeszcze inne dzieła filozoficzne warto sięgnąć? Możliwości są ogromne! Obok klasyków filozofii czy etyki znajdziemy tu także takie być może nieco niespodziewane nazwisko jak Umberto Eco. Znany jest on zapewne głównie jako włoski powieściopisarz, autor chociażby “Imienia róży” czy “Baudolino”, uważanego zresztą za powieść filozoficzną. Jego rozważania często jednak obejmowały także kluczowe dla filozofii zagadnienia sensu życia, a przede wszystkim natury człowieka. Z licznych książek autorstwa Umberto Eco polecamy zwłaszcza “Na ramionach olbrzymów”, a także napisane wspólnie z Carlo Marią Martinim “W co wierzy ten, kto nie wierzy?”. Wśród polskich myślicieli polecamy zwłaszcza dzieła Leszka Kołakowskiego - jego “Mini wykłady o maxi sprawach” to świetna, skondensowana pigułka cennych myśli o kwestiach, które trapią każdego człowieka bez wyjątku. Ksiądz Michał Heller, choć jest przede wszystkim znanym fizykiem, stworzył także liczne teksty filozoficzne. Sięgnijcie po “Wykład, który wstrząsnął światem”, “Szkice z filozofii głupoty” lub “Elementy filozofii przyrody”. Historyk idei i filozof polityki Marcin Król w swoim eseju “Do nielicznego grona szczęśliwych” pisze o współczesności, blaskach i cieniach demokracji, a także zaletach rewolucji. A może chcecie naprawić swoje życie? “Cztery tysiące tygodni” Oliviera Burkemana jest właśnie dla Was! Z jej pomocą podejmijcie próbę odzyskania wewnętrznego spokoju i pełnego wykorzystania danego ludziom czasu. By pogłębić swoją wiedzę o medytacji, sięgnijcie po “Mądrość buddyjskiego mnicha. Od świadomej medytacji po eliminację niepokoju i gonitwy myśli” Ajahna Brahma. Rozważania dotyczące ważnej współcześnie kwestii płci podejmuje chociażby Marzena Adamiak w swoim dziele “Przeżywając płeć. Doświadczenie na styku feminizmu, poststrukturalizmu i fenomenologii”. Choć filozofia może się czasem wydawać abstrakcyjną i odległą dziedziną, porusza wiele codziennych i życiowych kwestii bliskich każdemu człowiekowi. Warto sięgać więc po te rozmyślania - wiele z nich znajdziecie na Woblink jako audiobooki, książki papierowe lub ebooki (w formatach epub, mobi lub pdf).
Jedną z popularnych pozycji niezaliczanych stricte do filozofii, zawierających jednak istotne rozważania o życiu i świecie, jest “Walden, czyli życie w lesie” Henry’ego Davida Thoreau. Przez wielu książka ta uznawana jest za arcydzieło literatury amerykańskiej. To zapis eksperymentu Thoreau, który przez ponad dwa lata samotnie mieszkał nad stawem Walden w stanie Massachusetts. Eseje zachwalające zalety prostego, surowego, zgodnego z naturą życia stały się ważnym głosem dla wielu ekologów i entuzjastów funkcjonowania w bliskim kontakcie z przyrodą. Rozważania związane z etyką postępowania względem wszystkich istot żywych wypełniają także karty “Statusu moralnego” Mary Anne Warren. Jacek Dobrowolski zastanawia się nad współczesnym projektem emancypacyjnym człowieka w swoim dziele “Niewolnicy i panowie. Sześć i pół eseju z antropologii i filozofii społecznej świata”. Z kolei Kazimierz Szewczyk skupia się na zagadnieniach bioetycznych rozumianych jako etyka systemów opieki zdrowotnej w społeczeństwach demokratycznych w swoich dwóch książkach: “Bioetyka, t. 1. Medycyna na granicach życia” oraz “Bioetyka, t. 2. Pacjent w systemie opieki zdrowotnej”. Te i wiele innych pozycji z zakresu filozofii oraz etyki znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, audiobooki oraz ebooki (epub, mobi, pdf). Nie czekajcie, czas zgłębić tajemnicę istnienia!
