Historia

O żołnierzach mówi się różnie. Dla jednych są bohaterami, dla innych zaledwie „mięsem armatnim”, a tylko nieliczni mają czas i odwagę zgłębiać naturę wojny i w jej „przestrzeni” sytuują żołnierza, z całym bogactwem jego osobistych doświadczeń, zarówno tych koszarowych, jak również frontowych. Wśród „cnót żołnierskich”, niemal jednym głosem, na pierwszym miejscy wymieniamy honor. Cóż to jest za cecha, skoro wszyscy ją dostrzegamy, podkreślamy i wręcz żądamy, by żołnierz w każd...

Nie ulega żadnej wątpliwości – organizatorzy zdali sobie z tego sprawę, gdy opadły emocje – że podjęte na XII Forum Historyków Wojskowości w Rzeszowie w 2014 r. zobowiązanie do przygotowania, na kolejnym, gdyńskim spotkaniu dyskusji „o powinnościach żołnierskich”, z wielu powodów zasługuje na poważną debatę środowiska historyków wojskowych oraz przedstawicieli innych dyscyplin naukowych, których udział w Forum nadałby dyskusji charakter interdyscyplinarny. Tak też się stało, ...

Ekspert od historii morskiej Angus Konstam bada rozwój raczkującej floty Tudorów od jej początków w charakterze tymczasowo mobilizowanej floty statków handlowych w XV wieku do stałej marynarki pod panowaniem Henryka VIII. Zarysowane zostało innowacyjne użycie przez Henryka okrętów jako platform artyleryjskich w latach przed bitwą pod Portsmouth w 1545 roku, w której jego flota pokonała znacznie większą francuską armadę. Nieszczęsna „Mary Rose” była zaledwie jednym z wielu pot...

Niniejsza kronika dokumentuje najważniejsze wydarzenia kulturalne w Polsce w dekadzie rządów Edwarda Gierka - od początku roku 1971 do lata 1980. Wraz z poprzedzającym je piętnastoleciem okres ten stanowi ćwierćwiecze w dziejach polskiej kultury szczególnie owocne, oznaczające w naszej powojennej historii najwyższy jej wzlot. Budzi też wówczas polska kultura wyjątkowe zainteresowanie i zdobywa szczególną pozycję także poza granicami naszego kraju, czego świadectwem stają się ...

W połowie XIX wieku nastąpił rozkwit polskiej kultury uzdrowiskowej. Na ziemiach polskich obok kilku znanych już i szybko rozwijających się kurortów pojawiło się wiele miejscowości, w których „odkryto” źródła mineralne. Były to miejscowe słodkie wody czy też żętyca i kumys wykorzystywane w procesie leczenia pacjentów cierpiących na różne schorzenia. Przez lata prywatni właściciele lub przedstawiciele władz centralnych i lokalnych (głównie Galicja) intensywnie starali się rozw...

Temat I wojny światowej w Łodzi i okolicach jest tak szeroki, że mimo tylu przedsięwzięć wciąż zaskakuje kolejnymi, niezbadanymi faktami. Takie właśnie zapomniane, nieznane historie stanowią tematykę tej książki, będącej kontynuacją cyklu wydawniczego poświęconego Łodzi w czasie Wielkiej Wojny. Założeniem tej pracy było ujawnienie wcześniej nieznanych faktów i rozwinięcie jedynie sygnalizowanych tematów dotyczących miasta i jego mieszkańców od rozpoczęcia do końca I wojny świ...

W Kraju Warty polityka III Rzeszy wobec księży i wiernych dwóch największych kościołów chrześcijańskich była szczególnie represyjna. Właśnie temu zagadnieniu poświęcona jest ta książka, której oryginalność polega na kompleksowym ujęciu tematu – losów Kościoła katolickiego i kościołów ewangelickich w Kraju Warty. Dzięki dogłębnej analizie materiałów archiwalnych znajdujących się w zbiorach Instytutu Pamięci Narodowej, Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskie...

Jan Bober należy do tych osób, których wspomnienia ocalają pamięć o polskich jeńcach przebywających w obozach sowieckich. W 1926 r. jako podkomisarz był komendantem powiatowym Policji Politycznej w Brzesku. Następnie pełnił funkcje naczelnika Urzędu Śledczego w Nowogródku, a także naczelnika Urzędu Śledczego w województwie poleskim. W stopniu nadkomisarza był naczelnikiem Urzędu Śledczego w Brześciu nad Bugiem. Po wybuchu II wojny światowej dostał się do sowieckiej niewoli i ...

Do rąk czytelników oddajemy pracę poświęconą obecności Polaków na terenie guberni połtawskiej przed wybuchem I wojny światowej. Guberni, która przeszło sto lat temu wchodziła w skład Imperium Rosyjskiego. Ukazane zostały różne formy aktywności przedstawicieli żywiołu polskiego na terytorium, gdzie w XIX stuleciu nie występowała rdzenna ludność polska, a interesująca nas społeczność ukształtowała się tutaj w wyniku procesów migracyjnych.

Autorzy w 9. tomie dokumentów operacyjnych do wojny 1920 r. analizują genezę wojny, podkreślając, że Rosja sowiecka pozostała w swojej polityce kontynuatorem imperialnej carskiej Rosji. Uświadamiają celowość i dalekosiężność programu Józefa Piłsudskiego – stworzenie federacji krajów Europy Wschodniej zagrożonych sowieckim imperializmem.

Kojący szum morza, złociste piaski, lasy sosnowe… i pławienie czarownic! Tajemniczy piraci zwabiali i rabowali przepływające statki, Szwedzi krwawo bronili swego okrętu, a morze pochłonęło rozpustne miasto. Trudno uwierzyć, że w tak romantycznej scenerii odbyły się te mrożące krew w żyłach wydarzenia. Ale nie tylko. Tu również Wojciech Kossak miał filię swojej „Kossakówki”, wakacje spędzali artyści, jak choćby Stefan Żeromski z rodziną i Karol Szymanowski, oraz prezydenci II ...

Wersja w j. hiszpańskim Historia cywilizacji i kultury nigdzie nie odbija się tak wiernie jak w dziejach miast. Te ostatnie są do tego stopnia fascynujące, że zasłużyły nawet na własny gatunek: „biografie miast”. W Polsce swoje „biografie” mają Wrocław (Mikrokosmos Normana Daviesa i Rogera Moorhouse’a) i Gdańsk (Gdańsk. Biografia miasta Petera Olivera Loewa). Kraków w Europie Środka prof. Jacka Purchli doczekał się dwóch albumowych wydań. Nowa wersja wydobywa literacki, „bio...

W jaki sposób należy mówić dzieciom i młodzieży o historii Zagłady Żydów – wydarzeniu, którego rozmiary i groza zdają się niewyobrażalne nawet dla dorosłych? Czym było Auschwitz? to przystępna, choć nieuładzona lekcja historii, którą słynna francuska historyczka przeprowadziła w formie rozmowy z córką. Odpowiadając na prawie osiemdziesiąt pytań, Annette Wieviorka przedstawia pełny opis wydarzeń związanych z Zagładą: dojście Hitlera do władzy i wzrost nastrojów antysemickich w...

Położenie geograficzne Sycylii od wieków predysponowało ją do odgrywania kluczowej roli w świecie śródziemnomorskim. W starożytności Grecy rywalizowali o nią z Kartaginą i między sobą, aż wreszcie ich spór rozstrzygnęło pojawienie się nowego gracza w postaci Rzymu, dla którego wyspa odegrała ogromną rolę w ekspansji, szczególnie w kierunku Afryki Północnej, ale także dla wyżywienia Italii i swobody żeglugi po ich mare nostrum. Ponad dwadzieścia wieków później znaczenie tej po...

Piloci myśliwcy zawsze zajmowali elitarne miejsce w historii wojny. Myśliwcy Luftwaffe – Jagdflieger byli bez wątpienia wśród najlepszych na świecie, a ich odwaga, umiejętności i niekiedy niesamowita ilość zestrzeleń osiągnęły status niemal legendarny. Przez lata wiele zostało napisane o tych asach, jednak ta książka w odróżnieniu od innych, próbuje przeegzaminować „zwykłego” pilota Luftwaffe, którego zwycięstwa powietrzne mogły liczyć kilka samolotów, niemniej jednak tak sam...

Teodozjusz był ostatnim cesarzem rzymskim obu części imperium. Po klęsce pod Adrianopolem odbudował państwo dzięki polityce współpracy z barbarzyńcami. Osłabił znacznie pogaństwo i ustanowił Apostolski Kościół Powszechny. Panował w czasach przełomowych w dziejach późnego Cesarstwa Rzymskiego. Autorzy tej książki opisują historię wojskową, polityczną i walki religijne w tym trudnym okresie, a także analizują dalsze efekty polityki Teodozjusza w końcu IV wieku i w kolejnym stul...

Książka o Janie z Czyżowa to studium kariery dwu pokoleń rodziny Półkozów, która wywodząc się z kręgu średniozamożnej szlachty małopolskiej w ciągu pierwszej połowy XV w. weszła do elity społecznej i politycznej, wspięła na najwyższy szczebel władzy, jakim była w latach 1440-1447 funkcja namiestnika (tytułowanego też wicekrólem). Autorka stara się wyjaśnić drogi awansu Michała z Bogumiłowic, ojca głównego bohatera, i jego samego, analizując ich powiązania rodzinne, działania ...

Publikowane w niniejszym tomie akta stanowią pokłosie działalności sejmiku lubelskiego z lat 1572-1632. Nie znamy dokładnej liczby mających wówczas miejsce zgromadzeń szlachty lubelskiej, gdyż - poza zbierającymi się od 1578 r. regularnie we wrześniu w pierwszy poniedziałek po święcie Narodzin Marii Panny (8 września) sejmikami deputackimi, na których wybierano deputata do Trybunału Koronnego - pozostałe sejmiki nie miały stałych terminów obrad. Obradowały one w terminach wyz...

Autorka postawiła sobie za cel opisanie programu i działalności Cukunftu, a także wypunktowanie, co na tle propozycji innych żydowskich organizacji młodzieżowych w przedwojennej Polsce mogło być w jego ofercie atrakcyjne dla młodych Żydów. Do tak postawionego zadania podeszła w sposób metodyczny , tworząc konsekwentną, usystematyzowaną, logicznie spójną narrację, z której wyłania się interesujący obraz działalności Cukunftu, zaprezentowany na szerokim tle historyczno-społeczn...

„Do tej pory brakowało, nie tylko zresztą w polskiej historiografii, takiej właśnie syntetycznej, systematyzującej i podsumowującej pracy, prezentującej skomplikowany kompleks rozliczeń wojny i okupacji w „naszej” części Europy. Procesy te, znacznie różniące się od tych w Europie Zachodniej i Północnej, są znane w niewielkim stopniu. Dotyczy to zresztą nie tylko państw tak egzotycznych jak Albania, ale zarówno krajów nam historycznie i geograficznie bliższych (jak Węgry cz...

Pomiędzy powstaniem republiki a ustanowieniem cesarstwa rzymska flota z mało znaczącej siły zajmującej się zabezpieczaniem wybrzeża przekształciła się w największą i najbardziej rozwiniętą flotę świata. Rozpoczynając od skopiowania dużych, skomplikowanych okrętów Kartaginy – ówczesnej potęgi morskiej, Rzym wkrótce prześcignął swojego przeciwnika w dziedzinie innowacji takich jak „kruk”, niszcząc na zawsze nie tylko kartagińską flotę, ale i całe państwo. Następnie zajął się el...

Aleksy I Komnen zajmuje ważne miejsce zarówno w osobnej historii Bizancjum, jak i historii powszechnej. Będąc założycielem dynastii, Komnen nadał polityce bizantyjskiej kierunek, który miała zachować przez całe stulecie. Jego panowanie zainaugurowało nową erę w historii stosunków między Wschodem a Zachodem, a można powiedzieć, iż dla zrozumienia relacji między Grekami a Łacinnikami w ciągu XII wieku, jak i dramatycznych wydarzeń, których zakończeniem była tragiczna wyprawa z ...

Historia wojen morskich obfituje w opisy wielu kampanii, bitew i starć. Rozpala umysły nie tylko historyków, miłośników okrętów, ale również tych dla których morze i okręty stają się atrakcją w kilka dni co roku. Jest coś niezwykłego w ludzkim marzeniu by władać morzami, oceanami świata. Jest coś niezwykłego w szumie wiatru, gdy okręt powoli przyspiesza i odkłada większa falę, rozcinając toń morza swoim dziobem. Ile razy człowiek staje na pokładzie takiej jednostki czuje się ...

Zanim sukces Operacji Cobra doprowadził w sierpniu 1944 roku do klęski Niemców w Normandii, Sprzymierzeni musieli przez wiele tygodni toczyć żmudne walki w niesprzyjającym terenie. Niniejsza publikacja omawia na szczeblu taktycznym bitwę o St-Lô, do której doszło w dniach 7-19 lipca 1944 roku. Książka, stanowiąca owoc pracy dwóch amerykańskich oficerów, została wydana w cyklu American Forces in Action. W przeciwieństwie do bardziej znanej „Zielonej Serii”, opowiadającej o naj...