Treść tej niedużej książki pokrywa się w zasadzie z treścią wykładów, które od kilku lat prowadzę dla doktorantów Wydziału Matematyki Uniwersytetu Łódzkiego, wybierających w swoim przewodzie doktorskim jako dodatkowy, egzamin z filozofii. Nie są to wykłady z filozofii matematyki w pełnym tego słowa znaczeniu. Zgodnie z tytułem, stanowią one właśnie rodzaj takiego wprowadzenia do filozofii matematyki, które mogłoby ułatwić lekturę pozycji obszerniejszych, poważniejszych i źród...
Protagoras (Πρωταγόρας) – dzieło filozoficzne Platona, należące do tak zwanych dialogów wczesnych. Zasadniczą problematyką dzieła jest cnota i kwestia jej ewentualnej nauki. W dialogu biorą udział Sokrates oraz sofista Protagoras, urodzony około 486 roku p.n.e. Protagoras przebywał w Atenach dwukrotnie, to jest około 444 roku p.n.e. i około 432 roku p.n.e. Historycy wskazują drugą z powyższych dat jako datę rozmowy, która opisana została w dialogu (jeśli rzeczywiście miała on...
Ten dialog Platona ma za temat odczyt popisowy Hippiasza, który stanowiła pochwała bohaterów homeryckich; temat przystępny dla publiczności, bo na Iliadzie i Odysei uczył się ówczesny Grek w szkole czytać i oceniać ludzi i stosunki. Temat modny i narodowy. Każdego z trzech wybitnych bohaterów epopei ojczystych pochwalił prelegent innym przydomkiem a przeciwstawił prostoduszny i szczery typ Achillesa fałszywemu i chytremu typowi Odyseusza. Pierwszeństwo przyznał Achillesowi. D...
Dialog Platona, napisany około roku 350 przed Chrystusem. Zaliczany do dialogów późnych. Rozmówcy spierają się o to, czy najwyższe Dobro polega na przyjemności, czy na mądrości. Zamiarem Platona było wykazać, że zarówno przyjemność sama w sobie, jak i wiedza sama w sobie nie może być dobra, a zatem dobre życie musi być mieszaniną przyjemności i wiedzy (poznania). A więc pojawiają się pytania, który element ma dominować, i który ma stanowić ograniczenie dla drugiego. Sokrates ...
Tłumacz o „Uczcie” Platona: Jesteśmy w innym świecie; dwadzieścia trzy wieki wstecz, a jednak dziwnie to wszystko nowoczesne i żywe wstaje spod pióra Platona. Towarzystwo inteligencji ateńskiej zeszło się wieczorem w roku 416 przed Chr. i rozmawia po kolacji o rzeczach mądrych. Bawią się. Chwilami puste, dziecinne prawie żarty, chwilami bajka i mit, to znowu rozkoszna gra słów wieloznacznych i gra na trudnym instrumencie dobrej mowy, chwilami zachwyty myślowe i słowa oderwany...
Książka jest kolejnym zaproszeniem do spotkania z myślą Jana Pawła II. Złożył się na nią zestaw 39 pojęć, wokół których na przestrzeni kilkudziesięciu lat konsekwentnie była budowana myśl autora Osoby i czynu oraz Redemptor hominis – filozofa, teologa, poety, duszpasterza, namiestnika Chrystusa na ziemi, w końcu świętego, który przez ponad 27 lat przewodził Kościołowi katolickiemu. Przybierająca formę alfabetu publikacja odbiega nieco od większości prac poświęconych myśli pol...
– Drogi Desmondzie, wszedłem w trakcie i usłyszałem konkluzję, ale nie to, co cię do niej skłoniło. Mógłbyś mi może to wytłumaczyć?_x000D_ _x000D_ – Z całym mym szacunkiem do istot żywych, ale jestem zmuszony stwierdzić, mój drogi Kamilu, że jesteś człowiekiem o naprawdę bardzo małym rozumku, głupiś po prostu, więc nie zrozumiesz – powiedział Desmond, a ilekroć kogoś obrażał, uśmiechał się bardzo przyjaźnie._x000D_ _x000D_ – Oj, nie Desmondzie – stwierdził mój przyjaciel Olek...
Jednym z najbardziej aktualnych problemów współczesnej nauki jest naturalizm. Z jednej strony kontrowersje i dyskusje narosłe wokół tej kwestii mają nie mały wpływ nie tylko na rozumienie nauk szczegółowych, przede wszystkim przyrodniczych, ale także filozofii i teologii lub też religii, które wchodzą w owocny, ale nie wolny od trudności dialog. Z drugiej strony, wobec sukcesów nauk szczegółowych, które posługują się naturalistyczną metodologią, dziedziny takie jak filozofia ...
Kiedy jednak wchodzimy na pole rozważań związanych z człowiekiem – a dyskusja o statusie zwierząt niebędących ludźmi z pewnością dotyczy człowieka i nie pozostaje obojętna na jego definicję – mnogość aksjomatów, przed-sądów i przedzałożeń wykopuje między dyskutantami olbrzymie rowy i przepaści._x000D_ _x000D_ Nota bene, już samo użycie terminu „zwierzęta niebędące ludźmi” czy „zwierzęta nieludzkie” ukazuje takie, a nie inne tendencje w sporze o status zwierząt. Nie ma możli...
Dwudziesty wiek upłynął głównie pod znakiem wielkich konfliktów natury politycznej, które przeobraziły się w globalne konflikty zbrojne, skutkujące niebywałą brutalnością na niespotykaną dotąd skalę._x000D_ Refleksja nad wydarzeniem Szoah, będącym bez precedensu w historii Starego Kontynentu choćby pod względem masowości, okrucieństwa, zaplanowania oraz towarzyszącej temu biurokracji, jest punktem wyjścia dla nowej filozoficznej perspektywy. Zagłada zmusza ludzki intelekt do ...
„Nasz czas to okres postmoderności i zderzenia epok, ale nowa epoka nadchodzi. Jest to ewolucyjność, albo epoka ewolucyjna, która zastąpi moderność i postmoderność”. Traktat polityczno-filozoficzny przedstawia wizję dobrego państwa, szczęśliwego społeczeństwa i ludzkiej ewolucji. W. Julian Korab-Karpowicz dowodzi, że świat tworzony przez człowieka to nie ogół faktów, tak jak twierdził Ludwig Wittgenstein i pozytywiści, ale raczej ogół wartości, o których można mówić z sensem,...
Jürgen Habermas (rocznik 1920), jeden z najwybitniejszych filozofów przełomu stuleci i przedstawicieli teorii krytycznej, nigdy nie uchylał się od roli intelektualisty zabierającego głos w kluczowych kwestiach współczesności. Zamieszczone w tomie teksty często są owocem bieżących sporów dotyczących jakości publicznej debaty, fasadowości demokracji, patologii wolnego rynku. Ale niemiecki myśliciel powraca również do idei wielkich filozofów XX wieku, Martina Bubera, Hanny Arend...
Dialog Platoński, obok „Państwa” uważany za jedno ze szczytowych osiągnięć literackich Platona. Głównym tematem dialogu jest miłość (eros). Dialog ma skomplikowaną konstrukcję ramową o kilku poziomach narracji – wydarzenia z uczty u Agatona referuje Apollodor na podstawie wieści zasłyszanych od innej osoby. Sedno stanowią przytoczone mowy uczestników uczty – każda z nich opowiada o Erosie z innej perspektywy, zależnie od zajęcia lub charakteru opowiadającego.
Dzieło filozoficzno-polityczne w formie dialogu. Zawiera syntezę Platońskich poglądów na temat funkcjonowania społeczeństwa. Porusza zagadnienia z zakresu etyki, filozofii politycznej, epistemologii, ontologii i etyki medycyny. Poprzez poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, czym jest sprawiedliwość, Platon budował idealny wzorzec państwa. Z dzieła tego pochodzi też słynna metafora jaskini – mit symbolizujący całokształt Platońskiego poglądu na rzeczywistość.
Marek Aureliusz, rzymski cesarz, zwany filozofem na tronie, zostawił po sobie zbiór osobistych notatek i medytacji, nieprzeznaczonych do publikacji. Zebrane pośmiertnie w jedno dzieło, prawdopodobnie przez cesarskiego sekretarza, stanowią traktat moralny w nurcie filozofii stoickiej. Ich ponadepokowa aktualność świadczy o geniuszu autora, błyskotliwości jego umysłu i wnikliwości spojrzenia na naturę człowieka i świata. Filozofia objawia się tu jako sztuka życia, z której wc...
Julien Offray de La Mettrie w swojej głównej pracy filozoficznej „Człowiek-maszyna” wyprzedza Darwina o całe stulecie. Autorowi rozprawy przyświeca rewolucyjna, ale i niebezpieczna jak na XVIII wiek myśl – jawnie głosi on materializm. Jako lekarz, odwołując się do wiedzy oraz doświadczenia, podaje w wątpliwość istnienie duszy, a wszelkie czynności ludzkie, które są jej przypisywane, wiąże z funkcjonowaniem ciała. Dowodzi on, iż człowiek to istota całkowicie materialna, któr...
„Tako rzecze Zaratustra” to jedno z najważniejszych dzieł Frederyka Nietzschego. Paryski mnich Zaratustra po doświadczeniu wewnętrznej przemiany będącej wynikiem długiej, samotnej kontemplacji, postanawia wyruszyć do ludzi, by dzielić się swoimi przemyśleniami. Wypowiada się on na temat kondycji ludzkiej, głosi upadek zachodniej kultury oraz zapowiada nadejście nadczłowieka – idealnej jednostki, która pojawi się po upadku ludzkości.
„Czy bogowie lubią to, co zbożne, dlatego że ono jest zbożne, czy też ono jest dlatego zbożne, że je bogowie lubią? ” – to jeden z najważniejszych, a zarazem najbardziej nowatorski dylemat, jaki Platon zamieścił w swojej rozprawie pt. „Eutyfron”. Tytułowy bohater postanawia oskarżyć swojego ojca o zabicie niewolnika. W drodze do urzędu spotyka Sokratesa, który został oskarżony o bezbożność i psucie młodzieży. Nawiązuje się między nimi rozmowa, w której Eutyfron próbuje zdef...
„Fajdros” to kolejna, zaraz po „Uczcie”, wybitna rozprawa filozoficzna Platona. Za murami miasta, nad rzeką Illisos odbywa się rozmowa Sokratesa z Fajdrosem na temat mowy wygłoszonej wcześniej przez retoryka Lizjasza. Poruszają oni różne kwestie dotyczące nieśmiertelności duszy, jej wędrówki przez kolejne wcielenia. Pojawia się tu jedna z najsłynniejszych alegorii Platona dotycząca duszy jako wozu zaprzęgniętego w dwa konie – rozsądek oraz pożądanie. Platon ustami Sokratesa...
„Wybór pism” Ksenofonta zawiera niemal wszystkie prace greckiego pisarza i historyka. Pierwszą grupę stanowią pisma sokratyczne i dialogi, które na wzór dialogów Platona przedstawiają obraz i sposób myślenia Sokratesa. Ksenofont rzuca jednak odmienne światło na filozofa, prezentując inne poglądy i zainteresowania. Drugą grupę pism stanowią rozprawy polityczne, historyczne oraz biograficzne.
Czy darwinowska teoria ewolucji jest rzeczywiście największym osiągnięciem w historii nauki – a może nawet najbardziej twórczą i ekspansywną ideą, jaka kiedykolwiek pojawiła się w umyśle człowieka, jak to powiedział Daniel Dennett? „Tajemnica mechanizmów ewolucji” w sposób zrozumiały przedstawia krytyczne studium literatury z zakresu biologii ewolucyjnej od Darwina poprzez Dobzhansky’ego do Dawkinsa. Autor pokazuje, że popularne ujęcie ewolucji jest jedną wielką opowieścią o ...
Umysł jest podstawowym aspektem przyrody. Nie zrozumiemy go jednak, jeśli nie pokonamy ograniczeń wpisanych we współczesną ortodoksję naukową. Światopogląd naukowy, jeśli chce dać pełniejsze poznanie przyrody, musi być rozszerzony i obejmować teorie zdolne wyjaśnić pojawienie się we wszechświecie zjawisk umysłowych oraz subiektywnych punktów widzenia. Właśnie takiej szerokiej koncepcji przyrody powinniśmy szukać. Autor, nie odwołując się do żadnej religii, twierdzi jednocześn...
Powieść będąca wyrazem nastrojów apokaliptycznych przełomu tysiącleci. Rozwój technologii doprowadza do nadkontroli i zniewolenia człowieka, z czego ten oczywiście nie zdaje sobie sprawy, ciesząc się z przekraczania coraz to kolejnych ograniczeń materii. Tymczasem z przestworzy już nadciągnęła katastrofa. Obcy zstąpił na Ziemię, lecz bardzo trudno go rozpoznać. Obawa przed konfrontacją z inną cywilizacją odsłania istotne, choć nieoczywiste, cechy naszego społeczeństwa.
W książce „Bóg Darwina. Ewolucjonizm i problem zła” biofizyk Cornelius Hunter odważnie argumentuje, że teoria ewolucji, od jej stworzenia przez Karola Darwina aż do dziś, posiada uwarunkowania teologiczne. W tle relacji naukowej znajduje się relacja o zmaganiach Darwina z pytaniami o Boga, rzeczywistość i naturę Wszechświata. Hunter pokazuje, jak Darwin, nie mogąc pogodzić swojej koncepcji miłosiernego Boga z okrucieństwem, rozrzutnością i dylematami przyrody, ...
Filozofia wielu z nas kojarzyć się może przede wszystkim z najbardziej znanymi nazwiskami klasyków tej dziedziny wiedzy oraz gatunku literackiego. Wśród takich podstaw z pewnością znajduje się “Państwo” czy “Uczta” Platona, “Rozmyślania” Marka Aureliusza, “Suma logiczna” Williama Ockhama lub “Tako rzecze Zaratustra” Fryderyka Nietzschego. Te i wiele innych klasycznych pozycji filozoficznych czeka na Was na Woblink jako ebooki w formatach epub, mobi lub pdf. Dzięki tym myślicielom i ich osiągnięciom możemy zagłębiać się w rozważania o istocie świata, życia i rzeczywistości, w jakiej przyszło nam funkcjonować. Osobom pragnącym znaleźć odpowiedź na najważniejsze pytania polecamy sięgnąć chociażby po “Erystykę, czyli sztukę prowadzenia sporów” lub “O wolności ludzkiej woli” Artura Schopenhauera. Osobom poszukującym nieco innego spojrzenia, a przy tym nieprzeciętnej dawki humoru spodoba się z pewnością “Kubuś fatalista i jego pan”, dzieło Denisa Diderota. Uznawane jest ono za pierwszą powieść filozoficzną, w której filozof przedstawia swoje idee, światopogląd oraz spostrzeżenia dotyczące rzeczywistości w przystępnej formie. Do klasyki filozofii weszło już także inne nieoczywiste dzieło, “Świat Zofii” Josteina Gaardera. Choć napisana zostało przede wszystkim dla córki autora, stało się międzynarodowym bestsellerem. Łączy w sobie elementy powieści sensacyjnej czy romansu z wprowadzeniem w świat filozofii. Wraz z bohaterami kroczymy przez historię, poznając Sokratesa, Platona, Tomasza z Akwinu, Barucha Spinozę, Blaise’a Pascala czy Sigmunda Freuda. “Świat Zofii” to świetna odpowiedź na pytanie: jak poznać historię filozofii? Zarówno tą powieść, jak również książki autorstwa myślicieli, których poglądy przybliża, znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, ebooki oraz audiobooki.
Jakie jeszcze książki, oprócz “Świata Zofii”, można polecić początkującym filozofom? Na szczęście takich pozycji jest niemało! W Polsce jednym z najbardziej klasycznych opracowań są dzieła Władysława Tatarkiewicza - jego “Historia filozofii. Tom 1”, “Historia filozofii. Tom 2” oraz “Historia filozofii. Tom 3”, jak również “Historia estetyki. Tom 1”, “Historia estetyki. Tom 2” i “Historia estetyki. Tom 3”. W filozofię nauki pomaga nam wejść chociażby Tadeusz Pabjan w swojej książce “Odczytywanie sensu. Wstęp do filozofii nauki”. Ciekawą pozycją jest “Rok z filozofami” - krótkie teksty najważniejszych myślicieli zebrane tak, by na każdy dzień roku zaoferować skondensowane rozważania dotyczące najważniejszych elementów ludzkiego życia. Książka ta, zgodnie z tytułem, podzielona jest na cztery główne części, zgodnie z porami roku, i stara się odpowiedzieć na pytania, czym dla filozofów była miłość, przyjaźń, szczęście, nadzieja? Jeżeli nie macie zbyt wiele czasu na zgłębianie długich prac pełnych niełatwych myśli, mamy rozwiązanie! “Filozofia dla zabieganych” Johnny’ego Thomsona będzie dla Was idealna. To książka pełna krótkich, ilustrowanych piktogramami rozdziałów, w których autor w przystępny sposób przeprowadza czytelnika przez świat najważniejszych idei oraz ich autorów od starożytności aż po współczesność. Z kolei Paul Kleinman w swoim dziele “Filozofia. Przewodnik dla lubiących rozkminiać bez bólu” w bardzo angażujący sposób opowiada o filozofii od Arystotelesa do Heideggera, od wolnej woli po metafizykę. Pełen ciekawostek, ilustracji oraz zagadek przewodnik sprawia, że z dużą łatwością możemy zagłębić się w tą trudną, a jakże ważną dziedzinę, jaką jest filozofia. Wszystkie te filozoficzne ebooki czekają na Was na Woblink w formatach epub, mobi lub pdf.
Po jakie jeszcze inne dzieła filozoficzne warto sięgnąć? Możliwości są ogromne! Obok klasyków filozofii czy etyki znajdziemy tu także takie być może nieco niespodziewane nazwisko jak Umberto Eco. Znany jest on zapewne głównie jako włoski powieściopisarz, autor chociażby “Imienia róży” czy “Baudolino”, uważanego zresztą za powieść filozoficzną. Jego rozważania często jednak obejmowały także kluczowe dla filozofii zagadnienia sensu życia, a przede wszystkim natury człowieka. Z licznych książek autorstwa Umberto Eco polecamy zwłaszcza “Na ramionach olbrzymów”, a także napisane wspólnie z Carlo Marią Martinim “W co wierzy ten, kto nie wierzy?”. Wśród polskich myślicieli polecamy zwłaszcza dzieła Leszka Kołakowskiego - jego “Mini wykłady o maxi sprawach” to świetna, skondensowana pigułka cennych myśli o kwestiach, które trapią każdego człowieka bez wyjątku. Ksiądz Michał Heller, choć jest przede wszystkim znanym fizykiem, stworzył także liczne teksty filozoficzne. Sięgnijcie po “Wykład, który wstrząsnął światem”, “Szkice z filozofii głupoty” lub “Elementy filozofii przyrody”. Historyk idei i filozof polityki Marcin Król w swoim eseju “Do nielicznego grona szczęśliwych” pisze o współczesności, blaskach i cieniach demokracji, a także zaletach rewolucji. A może chcecie naprawić swoje życie? “Cztery tysiące tygodni” Oliviera Burkemana jest właśnie dla Was! Z jej pomocą podejmijcie próbę odzyskania wewnętrznego spokoju i pełnego wykorzystania danego ludziom czasu. By pogłębić swoją wiedzę o medytacji, sięgnijcie po “Mądrość buddyjskiego mnicha. Od świadomej medytacji po eliminację niepokoju i gonitwy myśli” Ajahna Brahma. Rozważania dotyczące ważnej współcześnie kwestii płci podejmuje chociażby Marzena Adamiak w swoim dziele “Przeżywając płeć. Doświadczenie na styku feminizmu, poststrukturalizmu i fenomenologii”. Choć filozofia może się czasem wydawać abstrakcyjną i odległą dziedziną, porusza wiele codziennych i życiowych kwestii bliskich każdemu człowiekowi. Warto sięgać więc po te rozmyślania - wiele z nich znajdziecie na Woblink jako audiobooki, książki papierowe lub ebooki (w formatach epub, mobi lub pdf).
Jedną z popularnych pozycji niezaliczanych stricte do filozofii, zawierających jednak istotne rozważania o życiu i świecie, jest “Walden, czyli życie w lesie” Henry’ego Davida Thoreau. Przez wielu książka ta uznawana jest za arcydzieło literatury amerykańskiej. To zapis eksperymentu Thoreau, który przez ponad dwa lata samotnie mieszkał nad stawem Walden w stanie Massachusetts. Eseje zachwalające zalety prostego, surowego, zgodnego z naturą życia stały się ważnym głosem dla wielu ekologów i entuzjastów funkcjonowania w bliskim kontakcie z przyrodą. Rozważania związane z etyką postępowania względem wszystkich istot żywych wypełniają także karty “Statusu moralnego” Mary Anne Warren. Jacek Dobrowolski zastanawia się nad współczesnym projektem emancypacyjnym człowieka w swoim dziele “Niewolnicy i panowie. Sześć i pół eseju z antropologii i filozofii społecznej świata”. Z kolei Kazimierz Szewczyk skupia się na zagadnieniach bioetycznych rozumianych jako etyka systemów opieki zdrowotnej w społeczeństwach demokratycznych w swoich dwóch książkach: “Bioetyka, t. 1. Medycyna na granicach życia” oraz “Bioetyka, t. 2. Pacjent w systemie opieki zdrowotnej”. Te i wiele innych pozycji z zakresu filozofii oraz etyki znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, audiobooki oraz ebooki (epub, mobi, pdf). Nie czekajcie, czas zgłębić tajemnicę istnienia!
