Raport CBOS-u z 2017 r. Sens życia wczoraj i dziś pokazuje, że w ciągu ostatnich 10 lat znacznie wzrosła liczba Polaków, którzy zwracają uwagę na znaczenie przyjaźni w ich życiu. W czym tkwi siła przyjaźni? Czym przyjaźń różni się od miłości? Jak zmienia się jej rozumienie? Czy przyjaciele mogą zastąpić rodzinę?
Sto lat temu, a dokładnie 28 listopada 1918 r., kilkanaście dni po odzyskaniu niepodległości, na mocy dekretu Józefa Piłsudskiego o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego Polki otrzymały prawa wyborcze. Spór o ustawę skłania do szerszego spojrzenia i pytania o przyszłość samej instytucji uniwersytetu. Czy uniwersytet to forma życia? Jaka jest jego rola w przestrzeni publicznej? Jak oceniać najnowsze zmiany w polskim szkolnictwie wyższym?
Ona – dopiero wchodząca w życie, spontaniczna i radosna poetka.On – starszy o trzydzieści lat, intelektualista o smutnych oczach, książę emigracji.Połączy ich uczucie – tajemnicze i skomplikowane.***W 1957 roku Agnieszka Osiecka jedzie do Paryża. W walizce przemyca opowiadanie narzeczonego, Marka Hłaski, by przekazać je szefowi paryskiej „Kultury”. Jerzy Giedroyc jest olśniony – jednak nie tylko talentem młodego pisarza, ale przede wszystkim zjawiskową poetką. Jedzie za nią n...
"1 października 2018 r. wchodzi w życie nowa ustawa o szkolnictwie wyższym. Mimo iż była ona długo konsultowana, dyskusjom w Sejmie towarzyszyły ostre protesty na uczelniach. Spór o ustawę skłania do szerszego spojrzenia i pytania o przyszłość samej instytucji uniwersytetu. Czy uniwersytet to forma życia? Jaka jest jego rola w przestrzeni publicznej? Jak oceniać najnowsze zmiany w polskim szkolnictwie wyższym?"
"Teologowie i uczeni od wieków pisali, że istnieją dwie Księgi, w których Bóg objawia się człowiekowi: Pismo Święte i Natura. Echa tej metafory słyszymy do dziś, gdy mowa o „odczytywaniu” ludzkiego genomu. Wizja „dwóch Ksiąg” może być piękną ilustracją zbieżnych dążeń wiary i nauki, ale i świadectwem tego, jak obchodzono dawną kościelną cenzurę – odważne poszukiwania długo trzeba było osłaniać religijną metaforyką. Jak wyglądają dziś relacje między nauką a religi...
Zarówno dzieci, jak i dorośli lubią przeglądać atlasy geograficzne – podróżować „palcem po mapie” oraz zapamiętywać nazwy dalekich gór, rzek i miast. Internet daje dziś dodatkowe fascynujące możliwości – nieznane nam wcześniej krainy możemy oglądać bądź z lotu ptaka, bądź z perspektywy ulicznego spacerowicza. Dawne mapy bywają zaś dziełami sztuki, przedmiotem pożądania kolekcjonerów. Pokazują stan wiedzy z danego czasu i to, co ich twórcy, polityczni mecenasi albo nawet cała ...
Szacuje się, że co 20 min z powierzchni Ziemi znika jeden gatunek roślin lub zwierząt, często zanim jeszcze zdążyliśmy go poznać. Wymierają geny, gatunki oraz ekosystemy, a tym samym zanika bioróżnorodność, która odgrywa tak istotną rolę w utrzymaniu równowagi życia na zamieszkiwanej przez nas wszystkich planecie. Czy da się pogodzić postęp technologiczny z ochroną środowiska? W jakim stopniu nasze decyzje żywieniowe wpływają na zróżnicowanie gatunków? Jak docenić bioróżnoro...
Wymiary przemocy Obecną sytuację na świecie można nazwać czasem przemocy. Świadczy o tym zapoczątkowana w 2017 r. akcja #MeToo, regularne doniesienia o strzelaninach w amerykańskich szkołach, a także język polskiej debaty publicznej. Coraz trudniej wskazać sytuacje, które nie są podszyte przemocą. Co nazywamy przemocą? Kiedy stała się ona codziennością? Jaki jest jej związek z religią? Dlaczego się nią fascynujemy? Kim są ofiary przemocy? Czym jest przemoc wirtualna? Na ...
"Jak zyskać uważność? „Każdy z nas zupełnie dosłownie wybiera – poprzez to, na co zwraca uwagę – wszechświat, jaki w swoim mniemaniu zamieszkuje” – pisał William James. Uważność, łącząca działanie serca i umysłu, jest postawą etyczną, która pozwala przekroczyć perspektywę „ja”, uczy współczucia i pokory. Stanowi drogę powrotu do świata: ku temu, co się dzieje teraz, by otwarcie i bez zbędnego wartościowania cieszyć się następującymi po sobie chwilami. Jak wyciszyć swoje „ja...
Życie i dzieło Zygmunt Bauman to najczęściej cytowany polski humanista ostatnich lat. Był znany na całym świecie ze względu na prace o związkach nowoczesności i Zagłady, „płynności” naszej epoki, globalizacji i nowych wykluczonych. W Polsce jego nazwisko pojawia się jednak częściej w kontekście pytań o powojenną przeszłość. W pierwszą rocznicę śmierci chcemy się przyjrzeć, jakie lekcje niosą biografia i dzieło polskiego socjologa. Z czego wynikało komunistyczne zaangażowani...
Homo religiosus Teologia chrześcijańska głosi, że w serce człowieka wpisane jest pragnienie Boga. Wyrażają je wierzenia i rytuały obecne w różnych kulturach. Pytanie o to, czy człowiek jest istotą religijną, podejmują dziś w nowy sposób psycholodzy rozwojowi, kognitywiści i antropolodzy kultury. Choć większość zgadza się, że religia jest zjawiskiem powszechnym, różnią się w wyjaśnieniu tego faktu – niektórzy przekonują, że pełniła ona (i wciąż pełni) ważną i użyteczną funkcj...
Jego mieszkańcy są blisko ciebie. Nigdy nie tracą zasięgu. Autor bestsellerowych Świętych codziennego użytku po raz kolejny udowadnia, że przyjaźń ze świętymi jest najlepszą towarzyską inwestycją. Są do twojej dyspozycji, stale gotowi do pomocy –całodobowo i bez zbędnych formalności. Kłopoty w miłości? Ksenia z Petersburga chętnie nauczy kochać „aż za grób”, a Kinga pokaże, jak dogadywać się z życiowym partnerem nawet w najtrudniejszych sprawach. Wpadasz w kł...
Zawsze był w trasie. Kiedyś przejechał autostopem ludową ojczyznę od Tatr po Bałtyk. Potem wyruszył przed siebie, taszcząc kamerę – a wszystko po to, by pokazywać ciekawskim telewidzom dalekie kraje. Dotarł nie tylko do Wietnamu, afrykańskiej dżungli czy Himalajów – objechał cały świat! W charakterystycznym dla siebie stylu, ze swadą i z (nie zawsze) lekkim dowcipem Jurek Owsiak zdradza, dlaczego postanowił przenieść do Polski festiwal Woodstock, przyznaje ...
Fascynacja i przerażenie Coraz częściej słyszymy o nieuchronnym nadejściu wojny i o podobieństwie naszych czasów do sytuacji w Europie z lat 30. XX w. Odrodzenie nacjonalizmów i nastrojów ksenofobicznych, kryzys instytucji międzynarodowych, mowa nienawiści i rosnąca przemoc sprzyjają budowaniu napięć i wyobrażeń o wojnie. Nie bez znaczenia są też fantazje o bohaterstwie i niewinne, zdawałoby się, zabawy, które mogą się nam wymknąć spod kontroli. Czy „przedmiotem wojny jes...
"Zapisane w genach Naukowcy potrafią dziś już nie tylko „czytać”, ale i coraz lepiej „pisać” kod genetyczny. Nowa metoda edycji ludzkiego genomu (CRISPR) pewnie już wkrótce przyniesie Nagrodę Nobla jej twórczyniom, Emmanuelle Charpentier i Jennifer Doudnie. Tempa nabiera więc także – prowadzona od lat – filozoficzna debata o selekcji i ulepszaniu ludzkich zarodków. Pozwala nam ona pomyśleć o tym, co jesteśmy w stanie zrobić dla „dobrego startu” naszych dzieci oraz w jakim spo...
Wierzący homoseksualni Stosunek Kościoła do społeczności LGBT zmienia się. Dzieję się tak m.in. za sprawą pontyfikatu papieża Franciszka. Wypracowanie odpowiedniego stanowiska wobec osób homoseksualnych pozostaje jednym z najpoważniejszych wyzwań dla Kościoła. Czy Kościół jest miejscem dla wierzących osób homoseksualnych? Czy mogą one liczyć na wsparcie duszpasterzy? Jakie jest oficjalne stanowisko Kościoła wobec społeczności LGBT? Czy jej obecność we wspó...
Dobrze się przywitać Podróż to w dużej mierze okazja do spotkania. Niezależnie od kierunku i celu wyjazdu, a także od tego, jak będzie myślał o sobie wyruszający w drogę – jako o turyście, uczestniku wycieczki, globtroterze, badaczu, reporterze, podróżniku, podróżnym – może się okazać, że inaczej będą go postrzegać mieszkańcy miejsc, do których dotrze. Kto jest dziś spadkobiercą zachodniego podróżnika rodem z powieści Juliusza Verne’a? Czy można mówić o tym, że człowiek...
Rzeczy, które zostały Zagłada odmieniła krajobraz Polski. Przestała istnieć różnorodna społeczność polskich Żydów, pozostały żydowskie domy, przedmioty codziennego użytku, elementy dziedzictwa materialnego. O Zagładzie przypominają zarówno byłe nazistowskie obozy, jak i tysiące masowych i pojedynczych grobów mordowanych Żydów. To, co materialne, okazuje się wyzwaniem dla pamięci – nie zawsze poddaje się jej selektywnej naturze i może prowadzić do bardziej refleksyjnej, kry...
Każda epoka posiada swoje oczekiwania wobec miłości – w ponowoczesności ścierają się dwa modele, które od zawsze ze sobą konkurowały: miłość romantyczna, którą można osiągnąć jedynie poprzez współistnienie, i miłość do siebie, rzekomo narcystyczna, indywidualna. Staraliśmy się na wiele sposobów znaleźć uniwersalny język miłości, ale okazało się to niemożliwe. Każda miłość, każdy jej rodzaj wymaga wypracowania swoistej mowy i języka. Dlatego w tym numerze już od okładki towarz...
Sąd nad sądem Spotkanie Piłata i Jezusa, ludzkiej sprawiedliwości i boskiego planu zbawienia, niesie ze sobą wielki potencjał symboliczny. Jego oddziaływanie wykracza poza wyłącznie religijne ramy. Przypomina, że religia może zapomnieć o etyce, a prawo wydać na śmierć niewinnego. Przestrzega przed zawężoną perspektywą – tak zapalczywą walką o sprawiedliwość tu i teraz, że zaczynamy rościć sobie prawo do osądu przekraczającego ludzkie możliwości. Zamiast bronić pokojowej koeg...
Po zamachach z 11 września 2001 r. społeczna i polityczna percepcja islamu w Europie i Stanach Zjednoczonych zmieniła się diametralnie. Społeczności muzułmańskie obecne są na naszym kontynencie od dawna, ale odkąd ideologia islamu stała się pożywką dla wszelkiej maści radykałów, wyznawcy tej religii zaczęli być traktowani jako ciało obce w świecie zachodniej demokracji. Symbolem tego nieprzystosowania stała się kobieta w burce. Chociaż zakrywanie twarzy z powodów religijnych ...
Ziemię zamieszkuje ponad 7 mld ludzi, a ilość obecnie produkowanego rocznie jedzenia pozwoliłaby wykarmić 12 mld osób. Mimo to na świecie żyje ponad 800 mln cierpiących z powodu braku pożywienia, a statystycznie co pięć sekund ktoś umiera z głodu. Doświadczenie głodu, które najsilniej jednak uwidoczniło się w czasie wielkich wojen w XX w., gdy pochłonęło niezliczoną liczbę ofiar. Głód nierozerwalnie wiąże się z władzą – jest efektem politycznego uwikłania, a także najsilniejs...
Nie ma nas bez was Europa nie posiada jednej duszy. Jest mieszaniną, efektem wzajemnego splątania wielu odmiennych historii. Żadna z narodowych tożsamości Starego Kontynentu, oddziaływujących na siebie przez wieki, nie pozostała w postaci czystej, każda za to dzieli coś z inną, także pozaeuropejską. Polacy nie byliby tym, kim są, bez Niemców, a ci z kolei bez Francuzów i Włochów… To właśnie świadomość wzajemnego przenikania się i szacunek dla racji dzielonych najbardziej psu...
W poszukiwaniu piękna Albrecht Dürer pisał: „Czym jest piękno, tego nie wiem”. Czy dzięki nauce wiemy więcej na temat piękna niż nasi przodkowie? Z jednej strony dajemy sobie prawo do suwerennego decydowania, co jest piękne, z drugiej odkrywamy, że o tym, co za takie uznamy, w dużej mierze decyduje budowa naszego mózgu. Jakie miejsce zajmuje dziś w kulturze i życiu społecznym kategoria piękna? Co ono dla nas oznacza? Czy nadal istotne są talent i kryteria pozwalające odr...
